Doları durdurabilene aşk olsun
ZİLAN AKAY
Dolar adeta her güne rekor kırarak başlıyor. Dün güne 9,87'den başlayan dolar 9.97'nin üzerine çıkarak rekorunu tazeledi. ABD’de yıllık enflasyonunun yüzde 6,2 ile beklentileri aşması dolar endeksini güçlendirdi. Yatırımcılar, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) bu durum karşısında faiz oranlarını Avrupa ve Japonya merkez bankalarından daha erken artırabileceğini düşünüyor. Bu yüzden dolar, sterlin ve avro karşısında 2021’in yeni zirvelerini gördü. Türkiye ise yükselen dolar endeksinden en çok etkilenen ülkelerden biri oldu. Türkiye’de faiz indirimlerinin devam edeceği endişesi doların yükselişine neden olmaya devam ediyor. Öte yandan kasım ve aralık ayında katlanan dış borç geri ödemeleri de kur üzerinde baskıyı artırıyor.
FAİZ İNDİRİMİ BEKLENTİSİ DOLARA REKOR KIRDIRDI
Prof. Dr. Oğuz Oyan
Ekonomistler, doların yükselişinin nedenlerini ve topluma yansımalarını BirGün’e değerlendirdi. Dünyada dolar kurunun yükselmesi karşısında en çok etkilenen ülkenin Türkiye olduğunu belirten Prof. Dr. Oğuz Oyan, “Dünyada dolar endeksi yükseldiği için oradan gelen bir etki var, diğer ülkelerde de paranın değeri dolara karşı gerilese de Türkiye çok daha yüksek bir değer kaybı ile karşı karşıya. Türkiye’nin geleceğe dönük iyi hikayesi kalmadı çünkü beklentiler bir şekilde satın alınıyor. Merkez Bankası’nın TL’yi koruyacağına dair bir politikasının olmadığı da ortada. Para Politikası Kurulu’na güven kalmadı. Para Politikası Kurulu’ndan yeni bir faiz indirimi geleceğine dair bir beklenti var. Faiz indirimi beklentisi, dolara rekor üstüne rekor kırdırıyor. Eğer sürpriz yapar ve sabit bırakırlarsa TL’nin sadece bir süre için değer kazanması ile sonuçlanır. Faizi yüzde 16’da bile tutsa ki bu değerde enflasyonun altındadır. Buna rağmen faiz indirimine gitmemek dolar kurunda bir gevşemeye yol açabilir. Daha önce 2018’den bu yana üç döviz krizi yaşadık, böylesine hesapsız indirimlerden sonra yüksek artışlar geldi” ifadelerini kullandı.
Döviz girişlerinde yaşanan azalma ile cari açıklarda düşüş gerçekleşmeyeceğini kaydeden Oyan, şunları aktardı: “Türkiye’ye şöyle bir yatırımcı olarak dışarıdan bakınca şunu görüyorlar. Türkiye’nin ödemesi gereken 2022 de ya da önümüzdeki bir yılda 200 milyar dolardan fazla bir dış borç yükümlülüğü var kısa vadeli dış borçlar arttı. Vadesi bir yıl içinde gelecek uzun vadeli borçlar, ticari açık arttı. Serbest kur rejimi olduğu gibi kontrolsüz bir sermaye rejimi de var. Ayrıca bunun toplumdaki karşılığı çok büyük bir sefalet ve yoksullaşma olacaktır.”
MERKEZ BANKASI TEKRAR FAİZ İNDİRİMİ YAPACAKTIR
Dr. Oğuz Demir
Çok kısa vadede Kasım ayının 18’inde gerçekleşecek Para Politikası Kurulu toplantısına kadar dolarda yükselişin devam edeceğini aktaran Ekonomist Dr. Oğuz Demir ise şöyle konuştu: “Benim kanaatimce Merkez Bankası geçtiğimiz sefer yaptığı gibi tekrardan faiz indirimi yapacaktır. Bunun herhangi bir iktisadi açıklaması yok bugünkü konjonktüre baktığımda söylenebilecek bir şey bu durum. Merkez Bankası hala faiz indirimi yapar mı diye sorabilirsiniz. Cevap olarak şuna dikkat çekelim, biz eylül ayının başlarında dolar 8 liralarda seyrediyordu eğer bu faiz indirimi olursa doların 10 lirayı görebileceğini söylemiştik. Merkez Bankası da hükümet de bunu gayet iyi biliyordu. Dolayısıyla 8 lira iken doların 10 lira olmasına razı olan 12 lirayı görmesine de neden razı olmasın?”
Dolar kurunun artışındaki tahribatı durdurmak için öncelikle dövizdeki artışını durdurmanın gerekli olduğunu ileten Demir, “Şu an atılan adımların tam tersini yaparak başta kısa vadede faiz artışlarını ve daha uzun vadede gerekli enflasyonu düşürecek adımlar atılması gerekli. Eğer doların artışı durdurulamazsa; enflasyon, borçlanma faizleri ve hayat pahalılığı son senelerde olduğu gibi yine hayatımızı olumsuz etkilenmeye devam edecek.”