DSÖ Direktörü Ghebreyesus: Aşı üreticileri kârı bir kenara bırakmalı

DIŞ HABERLER SERVİSİ

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, koronavirüse karşı gerçekten etkili bir mücadele sergilemek için ilaçlar üzerindeki patentlerden vazgeçilmesi gerektiğini belirtti.

The Guardian’a açıklamalarda bulunan Ghebreyesus, dünyanın Covid-19’a karşı topyekün bir savaşa girmesi gerektiğini belirtti.

DSÖ Direktörü, gelecek hafta düzenlenecek olan Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) toplantısına katılmadan önce, ülkelerin ve şirketlerin, aşı üretiminin sağlanabilmesi için aşılar üzerindeki patentleri kaldırması gerektiğini, bu yolla da tüm dünyaya gerekli aşıların sağlanabileceğinin altını çizdi.

"VİRÜSE KARŞI SAVAŞIN TEMELLERİNİ ATMALIYIZ"

Tarihte istisnai bir an yaşıyoruz ve hastalığa acilen meydan okumalıyız diyen Direktör, “Ticaret düzenlemelerindeki esneklikler acil durumlar için mevcuttur. Bu esneklikler, pek çok toplumu kapanmaya zorlayan hem büyük hem de küçük iş dünyasına çok fazla zarar veren küresel bir salgını önlemek için hayata geçirilmelidir. Virüse karşı şavaşın temellerini atarak neye ihtiyaç duyduğumuz konusunda net olmalıyız” ifadelerini kullandı.

DTÖ toplantısında, Güney Afrika ve Hindistan tarafından ortaya atılan ve şu anda 100 ülke tarafından desteklenen “aşı üzerindeki fikri mülkiyet haklarından feragat etme önerisi” tartışılacak. Üye devletler, fikre destek veren düşük ve orta gelirli ülkelerle buna karşı olan yüksek gelirli ülkeler olarak ikiye bölünmüş durumda.

Tedros, üreticilerin yine de bir miktar geri ödeme alacağını savunuyor ve ekliyor, "Patentlerden geçici olarak feragat etmek, zarar edileceği anlamına gelmez. HIV krizi sırasında veya bir savaşta olduğu gibi, şirketlere ürettikleri ürünler için telif ücreti ödenecek” diyor.

ABD, İngiltere ve Avrupa'daki ilaç şirketleri ve hükümetler, tazminat olsun ya da olmasın feragatnameye şiddetle karşı çıkıyor. İsviçre merkezli Uluslararası İlaç Üreticileri ve Dernekleri Federasyonu, ilaçlar üzerindeki haklarından feragat etmelerinin karlarını azaltacağı gerekçesiyle bu öneriye karşı çıkıyor.

AŞI ADALETSİZLİĞİ

Aşılama çalışmalarının başladığı günden bu yana yapılan 270 milyona yakın aşının çok büyük bir bölümü yüksek gelirli ülkelerde yapıldı.

Düşük gelirli ülkelerin aşıya erişimindeki adaletsizliği ortadan kaldırmak için kurulan COVAX programı ise şimdiye kadar sadece 7 milyon civarı aşı tedarikinde bulunabildi.

Aşı siparişlerinde de yaşanan benzer sorun, yoksul ülkelerin aşıya erişimini aylar sonrasına erteleyebilir.

Ghebreyesus aşıya adil erişimle ilgili şunları söylemişti:

“Her yerde hayat kurtaran araçlara ve eşit erişime ihtiyacımız var. Covid-19 salgınını yaşadığımız bu eşi görülmemiş zamanlarda dayanışma, tek çıkış yoludur. Doğru zaman şimdi değilse ne zaman olacak?”