Dünya bize sırtını döndü
Köktendinci Taliban’ın Afganistan’da yönetimi ele geçirmesinin ardından birçok kadın geleceği için ülkeyi terk etti. Kadın hakları aktivisti Ayoubi, ‘‘Dünya bizi unuttu yalnızca Kara Ağustos’ta hatırlanıyoruz’’ dedi.
Deniz GÜNGÖR
‘‘Oyun düşündüğümüzden çok daha büyük ve bu beni derinden üzüyor. Kadınlar hem Taliban için bir baskı noktası olarak kullanılıyor hem de dünya liderlerinin seçim kartı olarak.’’
Köktendinci Taliban’ın Afganistan’da yönetimi 15 Ağustos 2021’de ele geçirmesinin ardından ülkede yaşanan gerici kısıtlamaların önü arkası kesilmedi. Taliban, her ne kadar kadın hakları konusunda dünyaya ‘‘ılımlı’’ mesajlar verse de yaşananlar ülkeyi koca bir karanlığa sürükledi. Taliban’ın ardından birçok eğitimci, öğrenci, kadın hakları aktivisti ve aydın ülkeyi terk etti. Gelecekleri ve yaşam hakları için
ülkesini terk etmek zorunda kalan Afgan kadınlar BirGün’e konuştu. Kadınlar, ‘‘Ukrayna savaşı manşetlerdeki yerini alırken Afgan kadınların yaşadığı acılara dünya sırtını döndü’’ dedi.
EĞİTİM, EŞİTSİZLİĞİ KIRAR
Taliban öncesi Afganistan’da öğretmenlik yapan Anita Shizard, ‘‘Ülkemi terk etmek yürek parçalayıcı bir karardı. Kadın ve kızların kısıtlanması ülkedeki karanlığın değişmesinin ne denli acil olduğunu gösteriyor. Evimi, öğrencilerimi ve bildiğim her şeyi geride bırakmak acı vericiydi, ancak daha iyi bir gelecek umudu beni bu adımı atmaya yönlendirdi’’ dedi. Shizard, ‘‘En çok öğrencilerimi, öğrenmelerini, büyümelerini ve potansiyellerini geliştirmelerini görme mutluluğunu özlüyorum. Şu an çevrimiçi dersler aracılığıyla değişimi savunmakta kararlıyım. Bu farklı bir yol olsa da koşullara rağmen katkıda bulunmama izin veriyor’’ ifadelerini kullandı. Shizard, Afganistan’ın geleceğine dair umudunu taze tuttuğunu belirtti. Shizard şunu kaydetti: ‘‘Eğitim, bireyleri güçlendiren ve toplumları dönüştüren temel bir haktır. Yasaklamalar kültürel ve İslami değildir. Kadın ve kızların geleceği karanlık görünüyor. Eğitimsizlik, fırsatları sınırlar, yoksulluk ve eşitsizlik döngüsünü sürdürür. Eğitim ise bu döngüyü kırmak ve daha refah bir toplum oluşturmak için kilit bir unsurdur.’’
LİDERLERİN SEÇİM KARTIYIZ
Taliban’ın yönetime geçmesinin ardından kadınlar için her şeyin değiştiğini vurgulayan kadın hakları aktivisti ve gazeteci Nilofar Ayoubi, ‘‘Son 20 yılın kazanımlarından kadınlara hiçbir şey kalmadı. Taliban'ı ve ideolojilerini biliyorduk, Batı da biliyordu. Taliban, Batı için ucuz bir emek gücü ve bu süreçte Afganistan halkı umursanmıyor. Oyun düşündüğümüzden çok daha büyük ve beni derinden üzüyor, kadınlar hem Taliban için bir baskı noktası olarak kullanılıyor hem de dünya liderlerinin seçim kartı olarak’’ ifadelerini kullandı. ‘‘Yasaklar, yaşama haklarını ellerinden almak anlamına geliyor’’ diyen Ayoubi şunları söyledi: ‘‘Kadınlar direnmeye devam ediyor, hayatlarını ve hakları ellerinden almasın diye. Fakat baskı yoğun ve dünyadan çok az destek alıyorlar. Dünya yanımızda olduklarına inanmamızı istiyor, ancak gerçekte durum tam tersi. Kadın hakları ve insan hakları maskesi takarak ve insani yardım adı altında işlerini sürdürüyorlar. Ukrayna savaşı manşetlerdeki yerini alırken Afgan kadınların yaşadığı acılara dünya sırtını döndü. Sadece Kara Ağustos’ta hatırlanıyoruz.’’
BİR MUCİZE OLSUN İSTEDİM
Taliban’ın yönetimi ele geçirmesinin ardından birçok Afgan gibi barış içerisinde yaşayabileceği bir ülke aramaya başladığını söyleyen üniversite öğrencisi Batol Gholami, ‘‘Eğitimime devam etmem gerekiyordu. Zorluklar arasında fırsatları bulmak için elimden geleni yapmaya devam edeceğim’’ dedi. Afganistan’da yaşananları ‘‘nefes almayı zorlaştırdı’’ diye yorumlayan Gholami, ‘‘Tüm huzurumu o gün kaybettim. Ailemi ve ülkemi belirsiz bir süre için terk etmek, hayatımın en zor kararlarından biriydi. Binlerce acıyla onları geride bıraktım’’ ifadelerini kullandı.
Gholami, kadınların eğitim, düşünce özgürlüğü hakkının olmadığı ve kısıtlamalara maruz bırakıldığı bir ülkede yaşamanın bir anlamı olmadığını belirtti. Gholami, ‘‘Ülkemde eğitimime devam etmeyi çok isterdim. Afganistan'ın düşüşünün son anlarında bile belki bazı mucizeler olur, her şey normale döner diye dua ediyordum ama olmadı’’ dedi. Gholami son olarak şunları aktardı: ‘‘Ülkemdeki şu anki rejim nedeniyle geleceğine dair bir umudum yok. geleceğiyle ilgili umudum yok. Mücadele eden kadınlar için umudum var. Kız çocuklarının eğitim umudunu 2021’den bu yana düzenlediğimiz eğitimlerle canlı tutmaya çalışıyoruz. Bağımsız, eğitimli, refah içinde bir Afganistan için elimden geleni yapıyorum. Üniversitelerin ve okulların kapılarının kızlar için açıldığı ve çalışabilecekleri bir gün, büyük hayallerimden biri gerçek olacak. Ayrıca sadece kendimin değil babamın hayallerini de gerçekleştirmek istiyorum."