Dünya genelinde 244 milyon çocuk eğitimden yoksun

Ali ARAYICI-Paris

Dünya genelinde neredeyse bütün ülkelerde eğitim-öğretim yılı başladı. UNESCO İstatistik Enstitüsü (UIS) tarafından yönetilen VIEW web sitesinde ve Küresel Eğitim İzleme (GEM) Raporu'nda çevrimiçi olarak yayımlanan yeni verilere göre yüz milyonlarca çocuk yeni eğitim-öğretim yılına başladı. Ancak 6-18 yaş arasındaki 244 milyon çocuk ise insan temel hak ve özgürlüklerinde biri ve en önemlisi olan eğitim hakkından mahrum kaldı.

UNESCO'nun verileri, Sahra Altı Afrika'da toplam 98 milyon çocuğun okula gitmediğini gösteriyor. Bu bölge, dünyada okula gitmeyen çocuk sayısının sürekli arttığı tek bölgedir. İkinci bölge olarak, 85 milyon çocuğun okula gitmediği Güney ve Orta Asya'dır. Dünyada eğitimden en çok çocuğun dışlandığı ilk beş ülke Hindistan, Nijerya, Pakistan, Etiyopya ve Çin'dir.

UNESCO'nun yeni projeksiyonları, dünya genelinde okula gitmeyen kız ve erkek çocukların yüzdesi arasındaki farkın daraldığını doğruluyor. Bu bağlam da, 2000 yılında dünya genelinde var olan ilköğretimde –yüzde 2,5- ve ortaöğretimde –yüzde 3,9- boşluklar sıfıra indirildi. Ancak, bölgesel farklılıkların hâlâ sürdüğü söylenebilir.

EĞİTİMDEN YOKSUNLAR

Küresel Eğitim İzleme Raporu Direktörü Manos Antoninis ve UIS Direktörü Silvia Montoya tarafından açıklanan raporda dünya genelinde yüz milyonlarca çocuğun; 2022-2023 eğitim-öğretim yılı için derslere geri döndüğüne işaret ediliyor. Okula gitmeyen genç ve çocukların sayısıyla ilgili son verileri paylaşarak, mevcut kanıtlara yeni bir bakış açısı sunuyor.

GEM ve UIS tarafından yapılan tahminler, dünyada 6-18 yaş arasındaki 244 milyon çocuğun 2021'de hâlâ daha okula gitmediğini gösteriyor. Bu tahminlerin idari verileri, anketlerden ve sayımlardan gelen bilgilerle birleştiren yeni ve geliştirilmiş bir ölçüm yönteminin sonucudur. Birden çok veri kaynağı kullanılarak boşluklar dolduruluyor, veri eğilimleri düzeltiliyor ve daha gerçekçi veriler oluşturulabiliyor.

Dünyada okula gitmeyen milyonlarca çocuğun olduğu ve 10 yıldan beridir doğru istatistik verilerinin bulunmadığı -örneğin yaklaşık 20,2 milyon çocuğun olduğu Nijerya gibi- ülkelerde, son derece önemli veri boşlukları var. Okula gitmeyen çocukların sayısı, Etiyopya'da (10,5 milyon), Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde (5,9 milyon) ve Kenya’da ise (1,8 milyon) kadar.

UNICEF Direktörü Cattherine Russell, Ukrayna'ya yaptığı üç günlük ziyaretin sonunda, “Rusya-Ukrayna arasındaki savaşın, ülkede 4 milyon çocuğu olumsuz etkilediğini” belirtti. Binlerce okulun yıkıldığı ülkede UNICEF, çocukların eğitimine katkı için Ukrayna hükümetiyle birlikte çalışıyor. Savaşın başlamasından bu yana yaklaşık 760 bin çocuk örgün veya yaygın eğitim aldı. 1,7 milyondan fazla çocuk ve bakıcı ise, ruh sağlığı ve psikososyal destekten yararlandı.

Ukraynalı mülteci çocuklar, yaşamlarına yönelik süren tehditlerle ve başka zorluklarla karşı karşıya kalıyor. 31 Temmuz 2022 itibarıyla, 12 ülkede mülteci olarak yaşayan yaklaşık 650 bin Ukraynalı çocuk hâlâ daha okula kayıtlı değil. UNICEF bunların yarısını, örgün veya yaygın eğitimle destekledi. Mülteci çocukların okullara kaydolmaları ve öğrenime erişmelerini sağlamak için, ilgili hükümetler, insani yardım kurumları ve ortak paydaşlarıyla birlikte çalışıyor.

TEMEL HEDEFLER NEDİR?

Daha güvenilir veriler elde etmek amacıyla UIS ve GEM izleme uzmanları, verilerin gerçeğe mümkün olduğunca yakın olması için -anketlerden ve nüfus sayımlarından alınan bilgiler dahil olmak üzere- birden fazla veri kaynağını referans olarak kullanıyor. Bu metodolojinin eğitim için, ilk kez kullanılması önemlidir. Bu sav, tahminlerin sağlamlığında önemli bir gelişme olarak kendini gösteriyor. Bu ölçüm yöntemi, anne ve bebek ölüm oranları gibi en önemli sağlık göstergelerini tahmin etmek için, daha önce uygulanmaya başladı. Özellikle, bu tür yaklaşımların eğitimde uygulanmaya başlaması ve tahminlerin sağlamlığında önemli bir gelişmeye işaret etmesinin, son zamanlarda kendini gösterdiği söylenebilir.

Kuşkusuz, bu verilerin tahmin süreci 2021'de UIS tarafından, Eylül 2022 sonunda açıklanacak olan, en son ülke verilerini içeriyor. Bir ön değerlendirme, çocukların ilk ve orta öğretime kaydının, Covid-19 salgınının bir sonucu olarak küresel okul kapanışlarından etkilenmemiş olsa da; lise kaydı üzerinde az etki olabileceğini düşündürüyor. Bu etkiyi değerlendirmek için, önümüzdeki yıl daha fazla bilgiye gereksinme duyulacaktır.

Yeni rakamlar önceki tahminlerden daha çok düşük olsa da, hâlâ daha milyonlarca çocuk en temel insan hakkı olan eğitim-öğretim hakkından mahrum kalıyor. Okula gitmeyen çocukların oranları ve sayılarının güvenilir tahminleri, ilerlemeyi izlemek ve yapılacak işler üzerinde daha fazla şeffaflık sağlamak için, son derece kritik bir öneme sahiptir.

Dünyadaki ülkelerin yüzde 90'ı, UNESCO'nun yardımıyla okula gitmeyen çocukların sayısını ve önümüzdeki 10 yılın sonuna kadar ulaşılacak temel hedeflerini belirledi. Bu karşılaştırmalar, 2030 yılına kadar okula gitmeyen çocukların sayısını yarıdan fazla azaltmada ve herkes için kaliteli eğitime yönelik ilerlemede kararlı olduklarını gösteriyor. Bunu gerçekleştirmede, bu ayın sonunda yapılacak “Dönüşen Eğitim Zirvesi”ndeki çözüm önerileri önemli bir rol oynayacaktır.