Dünya’nın en yakın kuzeni bulundu!

ŞULE ÖLEZ - ÇAĞRI MERT BAKIRCI

İnsanların yıllardır cevap aradığı sorulardan belki de en gizemlisi, Dünya dışında yaşam olup olmadığı. “Ya varsa?” ve “Varsa nasıl?” soruları birçok yazarın hayal gücünü harekete geçirmiş, konuyla ilgili sayısız film çekildi. Bazıları çok mantıklı bile olsa sonuçta bunlar birer kurguydu. Bilim insanları da konunun çekiciliğinden uzak kalmamış, yıllardır gerek Dünya üzerinden gözlem araçlarıyla gerekse de uzaya gönderilen araçlarla Evren’i tanımaya çalışmış, varsa bizden başka bir canlının ipuçlarını aramış ve üzerinde yaşam olabilecek gezegenleri tespit etmeye çalışmıştır.

Geçen hafta NASA ve SETI’nin yürüttüğü Kepler Projesi’nde çalışan bilim insanları Güneş’e çok benzeyen bir yıldızın yaşama elverişli bölgesinde yaklaşık Dünya büyüklüğünde bir gezegen bulduklarını açıkladılar. Kepler-452b adını verdikleri gezegen, Dünya dışı yaşamın olabileceği gezegenler arasında, kendisine “Dünya 2.0” denecek kadar, ideal bir aday. Öyle ki, ona “Dünya’nın Yakın Kuzeni” lakabı bile takıldı.
Dünya’nın sadece 1,6 katı büyüklüğünde ve muhtemelen Dünya gibi kayalık olan Kepler-452b’nin bir diğer özelliği, etrafında döndüğü yıldız olan Kepler-452’nin çevresindeki 1 turunu 385 günde tamamlıyor olması. Yani 1 yılı Dünya’nınkiyle neredeyse aynı.

SU DONMAZ, BUHARLAŞMAZ
Bunlar, gezegenin sadece fiziksel özellikleri… Fakat bilim insanları, yaşama elverişlilik için sadece bunlara bakmıyorlar. Gezegenin içerisinde bulunduğu yıldız sistemi ve onun özellikleri de kritik önem taşıyor. İşte bilim insanlarını heyecanlandıran da bu! Kepler-452b, yıldızının etrafındaki “yaşanabilir bölge” ya da “Goldilocks Bölgesi” içerisinde yer alıyor! Bu bölge, gezegende suyun donmayacak kadar sıcak; buharlaşmayacak kadar soğuk olabileceği bir mesafe aralığına denk geliyor. Sistem merkezindeki yıldıza bağlı olarak yaşanabilir bölge dar ya da geniş veya yıldıza yakın ya da uzak olabiliyor. Bunu tıpkı bir kamp ateşi etrafında rahat bir sıcaklıkta oturmak isteyen insan grubuna benzetebilirsiniz. Ateş çok harlıysa, "rahat bölge" ateşten biraz daha uzakta olacaktır; ateş zayıfsa, insanlar rahat edebilmek için ateşe yaklaşacaktır.

KATEGORİLER ALTÜST
Bugüne kadar kendi yıldızlarının etrafındaki yaşanabilir bölge içerisinde bulunan bazı diğer gezegenler de keşfedilmiş ve ilan edilmişti. Hatta geride bıraktığımız yıllarda NASA’dan bu açıklamaları sıklıkla duyduğunuz için "Aman, yine mi Dünya-benzeri gezegen keşfettiler!" diye düşünüyor olabilirsiniz. Böyle düşünüyorsanız, çok feci bir uyuşukluk içerisindesiniz demektir. Çünkü NASA'nın geride bıraktığımız yıllarda ilan ettiği gezegenlerin her biri, Dünya'ya benzerlik, dolayısıyla yaşama elverişlilik konusunda bir öncekinden daha uygun yapıda! Kepler-452b ise, sadece kendi fiziksel özellikleri değil, içinde bulunduğu sistemin de özellikleri bakımından Dünya’ya benzerlik açısından tüm kategorileri altüst ediyor.

DÜNYADAN SICAK
Kepler-452b’nin etrafında döndüğü Kepler-452 yıldızı, tıpkı Güneş’imiz gibi G2 tipi bir yıldızdır! Kepler-452 Güneş’le aşağı yukarı aynı sıcaklık ve kütleye sahiptir, ancak ondan yüzde 20 daha parlak ve yüzde 10 daha büyüktür. Yıldız, Güneş’ten 1,5 milyar yıl yaşlı olup 6 milyar yaşındadır. Yıldızlar yaşlandıkça büyüklükleri arttığı ve daha fazla enerji yaydıkları için Kepler-452b’nin Dünya’dan biraz daha sıcak olduğu düşünülmektedir. Tüm bunlara rağmen, farklılıklar çok büyük ihtimalle yaşama elverişliliğe engel değildir; çünkü bu değişkenlerin etkisi altında, Kepler-452 yıldızının yaşama elverişli bölgesi, Güneş’inkinden çok az büyüktür. Kepler-452b’nin yörünge büyüklüğü de, neredeyse Dünya’nınkiyle aynıdır. Bugüne kadar, Güneş ile aynı kategorideki bir yıldızın etrafındaki yaşanabilir bölgede hiçbir gezegen tespit edilememişti! Kepler-452b, bu nedenle özeldir.

BULUTLARI VAR
Her ne kadar bilim insanları Kepler-452b’de yaşam olup olmadığını şimdilik söyleyemeseler de büyük olasılıkla bulutlarla dolu bir atmosferi ve aktif yanardağları olduğunu tahmin etmektedirler. aktif yanardağlar, yaşamın doğal yollarla ve kendiliğinden başlaması için gerekenlerden birisidir (en azından Dünya’daki yaşam için gerekmiştir).

DÜNYADAN YÜZDE 60 BÜYÜK
Kepler-452b’nin yıldızından aldığı enerji, Dünya’nın Güneş’ten aldığının yüzde 10 kadar fazlasıdır. Bu haliyle Dünya’nın kütlesine sahip olsaydı kontrol edilemez bir sera etkisiyle ve su stoklarının bitmesiyle karşı karşıya olacaktı. Ancak Dünya’dan yüzde 60 kadar büyük olduğu için Dünya’nın kütlesinin beş katına sahip olduğu düşünülmektedir, bu da önümüzdeki 500 milyon yılda böyle bir felakete karşı gezegeni korumuş olacaktır.

BİRAZ UZAK SAYILIR
Tüm bunlar nefes kesici olsa da, tek bir sorun var: Kepler-452b, Dünya’dan 1400 ışık yılı uzaklıkta, Kuğu Takımyıldızı içerisinde bulunmaktadır. Yani eğer ışık hızında giden bir aracımız olsaydı, Dünya’daki merkez kontrol biriminin aracın gezegene ulaşması için 1400 yıl beklemesi gerekirdi. Bir başka açıdan bakalım; çünkü kütlesi olan bir maddenin ışık hızına ulaşamayacağını biliyoruz ve bizim araçlarımız da ışık hızından çok, çok ama çok daha yavaşlar: Şu anda elimizde olan en ileri teknolojiyle üretilmiş ve en hızlı giden uzay aracı, bizi oraya 25,8 milyon yılda götürebilecek kadar hızlıdır.

ÇARE: AŞIRI HIZLI SEYAHAT
25,8 milyon yıl önce Dünya’da insanlar yoktu. Bırakın insanları; şempanzelerle, gorillerle, orangutanlarla ve hatta gibonlarla olan ortak atalarımızın hiçbiri henüz evrimleşmemişti. Bu zaman öylesine büyüktür ki, 25,8 milyon yıl önce yaşayan atalarımız, kuyruklarını daha yeni kaybetmeye başlamış olan maymun türleriydi. Öte yandan, 25,8 milyon yıl sonra ne olacağını hayal bile etmek mümkün değil. Dolayısıyla uzay içerisinde aşırı hızlı seyahat etmenin bir yolunu bulamazsak (“büküm sürüşü” gibi), bu gezegenler bizler için sadece “uzaktan görünen köy” olarak kalabilir. Fakat bilimin ve teknolojinin bugüne kadar başarabildiklerini düşünecek olduğumuzda, bu zorlu sorunun üzerinden gelemememiz için de bir sebep olmayabilir. Sonuçta, gerçek anlamıyla ele alacak olursak, “görünen köy kılavuz istemez”. Orada bir köy var ve insanlık oraya ulaşacak kadar zeki.