Dünya yanan tarihe ağlıyor

Victor Hugo’nun eseriyle ünü ölümsüzleşen 850 yıldan fazladır Fransa’nın sembolü başkent Paris’teki Notre Dame Katedrali’nde önceki gün çıkan yangın 8,5 saatte söndürülebildi. Kulelerinden biri ve çatısı tamamen çöken yapı, büyük zarar gördü. Birçok Parisli katedralin bulunduğu bölgeye çıkan köprüde toplandı. Dünyanın pek çok yerinden insan da Parislilerle dayanışma mesajları gönderdi.

Yeniden inşa edeceğiz

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron dün yaptığı açıklamada, “Bu katedrali 800 yıldan daha uzun bir süre önce biz inşa ettik ve yüzyıllar boyunca büyütüp geliştirdik. Bu gece kati şekilde söylüyorum, birlikte yeniden inşa edeceğiz” ifadelerine yer verdi.

Soruşturma sürüyor

Yangınla ilgili önceki gün hızla soruşturma başlatılmıştı. Paris Başsavcısı Remy Heitz dün yaptığı açıklamada, yangının kasıtlı çıkarıldığına dair bir işarete ulaşmadıklarını, geriye en muhtemel neden olarak kazanın kaldığını söyledi. Gazetecilere “Kaza kuramını tercih ediyoruz” diyen Heitz, bununla birlikte yangınla ilgili uzun ve karmaşık bir soruşturma yürüteceklerini, soruşturmada 50 kişinin çalışmakta olduğunu belirtti. Yangının çıkış sebebini kesinleştirmek için ellerindeki tüm imkânları kullanacakları garantisini veren Heitz, tanıkların ifadelerinin alınmasına devam edildiğini kaydetti.

Gerekli fonun üçte biri ayrılmış

“Notre-Dame’ı kurtarma mücadelesi” manşetiyle yayımlanan The Times ise Katedal için çarpıcı bir iddia ortaya attı. geçen yıl uzmanların katedralin kötü durumda olduğuna dikkat çektiğini belirtti, restorasyon için 150 milyon avroya ihtiyaç duyulmasına rağmen devletin yalnızca 40 milyon avro verebildiğini yazdı. BBC Türkçe’nin haberine göre, Katedraldeki çalışmalardan sorumlu vakfın direktörü Eric Fischer’e göre yılda 13-14 milyon insanın ziyaret ettiği Notre Dame’ın çöken çatısı ve merkez kulesinin yeniden inşası onlarca yıl alabilir. Ülkenin önde gelen bir mimarlarından birinin ise televizyonda “Bizim ömrümüz belki yeniden açıldığını görmeye yetmez” dedi.

***

Herkes için büyük bir yıkım

Almanya Başbakanı Angela Merkel, Notre Dame’ı “Fransa’nın ve Avrupa kültürünün sembolü” şeklinde tanımlarken, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez yangını “Fransa, İspanya ve Avrupa için felaket”, İtalya Başbakanı Giuseppe Conte de “tüm Avrupalılar için kalpte yıkım” olarak nitelendirdi. İngiltere Başbakanı Theresa May, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, yangınla mücadele edenlere desteğini dile getirdi. “Bu akşam kalbim Fransa halkı ve yangını söndürmek için mücadele eden görevlilerle” ifadesini kullandı. Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Donald Tusk, sosyal medya hesabından “Bugün hepimiz Paris’leyiz.” dedi. İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, “Bir olan Tanrı’mıza ibadete adanmış ve bizi Hugo’nun edebi başyapıtıyla birbirimize yakınlaştıran ikonik anıt Notre-Dame’ın 800 yıl boyunca savaşlar ve devrime dayandıktan sonra kısmen tahrip olmasından müteessiriz. Düşüncelerimiz Fransızlar ve tüm Katoliklerle” ABD Başkanı Donald Trump ise, yangına ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Notre Dame Katedrali’ndeki yangını izlemek çok korkunç. Uçan su tankerleri kullanılabilir. Hemen harekete geçilmeli” ifadelerini kullandı. Trump’ın bu açıklaması tarihi binaya zarar verilmesi için uçakla sulama yapılamayacağından, alay konusu oldu.

***

Bizim Dramımız

Fransız gazetesi Libération, yangının ardından ‘Notre Drame’ manşetiyle çıktı. Kilisenin Meryem Ana’ya ithafen sahip olduğu ‘Notre Dame (Bizim Hanımımız)’ adı üzerinde ‘Bizim Dramımız’ anlamına gelecek şekilde yapılan kelime oyununun yer aldığı bu manşet, sosyal medyanın en çok paylaşılanları arasına girdi. Le Parisien “Gözyaşlarının Notre Dame’ı” manşetini attı. Le Figaro gazetesi ‘Felaket’ manşetiyle çıktı. Katolik La Croix gazetesi ise “Kalbimiz kül oldu” başlığını kullandı.

***

Victor Hugo katedrale hayat verdi

Söz konusu katedral içerisinde pek çok tarihi eser barındırmasının yanı sıra, ünlü Fransız yazar Victor Hugo’nun Notre Dame’ın Kamburu romanı ile de anılıyor. Romanın katedrale hayat verdiği biliniyor. 19. yüzyıl başlarında Paris şehir planlamacıları katedralin bakımsızlığından ötürü katedrali yıktırmak istiyor. Hugo, halkın ilgisini çekmek için 1831 yılında yaklaşık 6 ay içerisinde romanını yazıyor. Roman, dünya klasikleri arasına giriyor, katedralin kurtarılması için kampanya başlatılmasını sağlayarak katedralin yenilenmesinde de büyük rol oynuyor. Roman’ın başkahramanları Quasimodo ve Esmeralda bu nedenle yangından sonra da pek çok çizimde ve yazıda yer aldı.

***

Yüzlerce yıllık tarihi eserlerin akıbeti

8,5 saat sonra söndürülen yangında büyük bir kısmı küle dönüşen Notre-Dame Katedrali; heykel, resim, vitray, oyma, kabartma ve el yazmaları dahil pek çok sanat eseri ve müzik enstrümanının yanı sıra, Dikenli Taç ve İsa Peygamber’in gerildiği çarmıhtan bir parçanın da bulunduğu birçok dini sembolü barındırıyordu. Notre-Dame’ın en değerli dini sembolleri arasında yer alan ve çarmıha gerilmeden önce İsa Peygamber’in başına takılan “Dikenli Taç” kurtarıldı. Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo, Aziz olan tek Fransız Kralı Louise’nin giydiği 13’ncü yüzyıldan kalma keten tunik olan Aziz Louise’nin tüniği’nin de kurtarıldığını söyledi. Fransız gazeteci Laurent Valdiguie vitraylarla süslü 21 metre yüksekliğindeki ünlü Kuzey Gül Penceresi’nin de kurtarılanlar arasında olduğunu yazdı. Batı ve Güney Gül Pencereleri, Gerçek Çarmıh ve Kutsal Çivi, Büyük Kilise Orgu ve Katedral çanlarının ise akıbeti bilinmiyor.