Ege’de çekişge zamanı
Ekim ayının gelmesiyle birlikte sofraların vazgeçilmezi olan çekişge yapımına başlandı. Kırma zeytin olarak da bilinen çekişge, imece kültürünün de devamlılığını sağlıyor
Nevzat Çağlar TÜFEKÇİ
Her zeytin hasadı öncesinde, zeytin tarımının yapıldığı Anadolu coğrafyasında yeşil zeytinden çekişge yapma telaşı başlar. Alacaya dönüşmeden önce olgunlaşmış yeşil zeytinin kırılmasıyla elde edilen çekişgenin, lezzetli ve sağlığa yararlı bir besin olduğu ifade edilir. Çekişge ya da kırma zeytin, zeytincilikle uğraşan bölgelerin olduğu kadar Muğla yemek kültürünün de önemli bir parçasını oluşturur.
Ege’de çekişge zamanı, ekim ayıdır. Olgunlaşan yeşil zeytinler, bu ayda dallarından tek tek elle toplanır, kırılır, tatlandırılır ve sofraların vazgeçilmezi haline gelirler. Çekişge zeytin; yağlı, suda çizik, bastırma ve salamura zeytin kadar lezzetli bir sofralık zeytindir. Her birinin ayrı bir lezzeti ve damak zevki vardır. Çekişge yapımı, aile içi imecenin bir örneğidir.
SOFRALARIN VAZGEÇİLMEZİ
Milas’ın Çamovalı köyünde butik sofralık zeytin ve zeytinyağı üretimi yapan kadın girişimci Ayşe Karaca, çekişgenin yapım sürecini şöyle anlatıyor:
“Yeşil zeytin kırıldıktan sonra, tatlandırma işlemine başlanır. 10 gün kadar her gün acı suyu değiştirilir. 10 günün sonunda zeytin yeme kıvamına gelir. Diriliğini uzun süre koruması için de içine bir miktar kaya tuzu atılır. Lezzetli bir yiyecek olan çekişge, sabah kahvaltılarında mutlaka bulunur.
SAĞLIĞA YARARLI
Gıda Mühendisi Dudu Gönül Tolun, günde 5-10 adet doğal zeytinin tüketilmesinin, günlük olarak vücudumuza almamız gereken antioksidan miktarının yüzde 40’ını karşıladığını belirtti. Tolun, çekişge zeytinin doğal işlendiğine hiçbir kimyasal katkı maddesinin kullanılmadığına dikkat çekerek şunları söyledi: Çekişgenin besin değeri çok yüksektir. Sofralarımızın vazgeçilmezlerinden olan zeytin, içerdiği fenolik bileşikler nedeniyle bağışıklık sistemimizi güçlendirmektedir. Sofralık zeytin sahip olduğu besin özellikleri ile fonksiyonel gıda kalitesine sahiptir. Anti kanserojen olarak bilinen polifenolik maddelerin (renk ve tat bileşenleri) minimum kaybı nedeniyle içerdiği besin öğeleri açısından daha değerli bir gıda maddesidir.”
Çekişge zeytinin nasıl tüketilmesi gerektiği hakkında bilgi veren Zeytindostu Derneği zeytinyağı tadım eğitimi uzmanı Nurdan Nimet Kaykı, “Çekişgelerin üzerinde hafif natürel sızma zeytinyağı gezdirilmeli, biraz limon sıkılmalı ve kekik ekilmeli, çörek otu veya kırmızı pul biber de ekilebilir. Çekişgenin içine bir diş sarımsak atılması ise zeytine ayrı bir tat kazandırır” tavsiyesinde bulundu.