Eğitim temelden çürümüş halde

Uğur ŞAHİN

Müteahhitlerin hatalı veya eksik iş yapmaları sonucu ülke genelindeki okullar adeta alarm veriyor. Antalya’da inşaatı 2017’de tamamlanan Şehit Metin Darbaş Ortaokulu’nda kapı ve pencere önünü korumak için yapılan sundurma balkon çöktü. 16 derslikli okulda 17 Şubat’ta meydana gelen olayda, faciadan kıl payı dönüldü. İlk incelemeye göre, sundurma balkonun çökme nedeni, müteahhidin uygun kiriş yapmamasından kaynaklandı. Buna göre ihale dokümanında yer alan kiriş, projede uygulanmadı, bu yüzden de sundurma balkon kendi yükünü taşıyamadığı için yıkıldı. Yıkılan sundurma balkonun aynısının okulun doğu cephesinde bulunması öğrenciler ve öğretmenler için ciddi tehlike oluşturuyor.

Çökmenin meydana geldiği Şehit Metin Darbaş Ortaokulu daha 5 yıllık bir bina. Okulun yapımına ilişkin 8 Ocak 2016 tarihindeki 4 milyon 460 bin TL maliyetli ihaleyi, 2 milyon 943 bin TL’lik teklife ‘Başarı İnşaat’ isimli firma aldı. Aynı şirketin Antalya’daki Serik Anadolu Lisesi inşaatını da eksiklerle teslim ettiği ve hatalı elektrik tesisatı yüzünden iki ayrı yangın tehlikesine neden olduğu belirtiliyor.

Fakat tek sorun, Serik Anadolu Lisesi ile Şehit Metin Darbaş Ortaokulu’nda değil. Yaşanan olay, yeni inşa edilen okulların bile ne derece sağlıksız yapıldığını gözler önüne sererken kent genelinde birçok okulda müteahhit firmaların hatalı veya eksik imalat yaptığı açığa çıktı. İnşaatları ihale eden Antalya Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı’na (YİKOB) gönderilen resmi yazılara göre kimi okulda sabitlenmeyen merdivenler can güvenliğini tehdit ederken kimisinde ise çocuk parkı bile güvenli değil.

Defalarca uyarıldı

O okullardan birisi Alanya’daki Mehmet Akif Ersoy Ortaokulu… 9 milyon 22 bin TL’lik inşaatı işini, verdiği 6 milyon 82 bin TL’lik teklifle Gökmen Uçar İnşaat aldı. Antalya YİKOB ile şirket arasında sözleşme imzalanırken işin süresi 27 Şubat 2017 ile 21 Şubat 2018 arasında belirlendi. Daha sonra ise okulun kabulü yapıldı. İl Milli Eğitim Müdürü’nün imzasıyla, 25 Mart 2021’de Antalya YİKOB’a gönderilen yazıda, tamamlanan okul inşaatında birçok eksik ve kusurlu imalat olduğu bildirildi. Söz konusu yazıda, “Durum yüklenici firmaya defalarca tebliğ edilmesine rağmen işler tamamlanmamıştır” denildi. Yazıda, yüklenici firmadan tahsil edilmesi gereken meblağ için de yasal işlemlerin başlatılması gerektiğini bildirdi.

Çatı su alıyor

Mütteahhit firma kaynaklı sorunların yaşandığı bir diğer okul da Serik’taki Orhangazi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi… Lisenin “soğuk iklimlendirme atölyesi binası” hatalı şekilde yapıldı. Antalya YİKOB’a iletilen 24 Şubat 2021 tarihli yazıya göre, binada saç çatı örtüsünün bazı yerlerinde kalkmalar meydana geldi. Yağmurlu havalarda çatının su aldığının belirtildiği yazıda, “daha büyük zararlar doğmadan” yüklenici firma tarafından hataların ve eksiklerin giderilmesi gerektiği kaydedildi. Binanın 3 milyon 506 bin TL maliyetli inşaat işini, 2 milyon 333 bin TL’lik teklifle “Seraf Yılmaz ile Erdal Fırat” iş ortaklığı almış ve iş 2017 sonunda tamamlanmıştı.

Konyaaltı’ndaki Çakırlar İlkokulu’nda da durum farklı değil. Okulda “tadilat” yapılasa da eksikler bir türlü giderilmedi. 5 Ekim 2021’de Antalya YİKOB’a gönderilen resmi yazıya göre, tadilat sonrası eksikler şöyle: Öğrenci tuvaletinin tavanından su damlıyor, lavabolara su gelmiyor. Merdiven tırabzanları iyi sabitlenmediğinden tehlike arz ediyor, tadilat esnasında sökülen yangın alarm sistemleri geri takılmadı.

İstinat duvarı yetersiz

Milli Eğitim Bakanlığı İnşaat ve Emlak Müdürlüğü’nden Antalya Valiliği’ne gönderilen 9 Haziran 2021 tarihli yazıda ise Aksu Anadolu İmam Hatip Lisesi’ndeki eksiklere değinildi. Buna göre, Antalya YİKOB tarafından 7 Haziran 2020’de ihalesi yapılan iş için yüklenici ile 4 milyon 398 bin TL karşılığında sözleşme imzalandı. Yazıya göre, pansiyon binasının kuzey ve doğu cephelerinde bulunan istinat duvarları yetersiz yapıldı.

Eski meteoroloji binasının onarılmasının ardından yapılan Demre Anaokulu’ndaki “onarım işi” de hatalı şekilde gerçekleştirildi. 9 Mart 2021 tarihli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü yazısında, binanın toprak altındaki kısmında drenaj ve su izolasyonu olmadığı belirtildi.

Zemin katta çökme

Kepez’deki Nazime Baki Saatçioğlu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde de benzer sorunlar yaşandı. İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden 25 Mart 2021’de Antalya YİKOB’a gönderilen yazıda, binanın zemin kat girişinde çökme ve mermerlerde dökülmelerin olduğu bildirildi. Seramiklerin patlayarak dağılabileceğinin, bunun tehlike arz ettiğinin belirtildiği yazıda, yüklenici firmadan bunları gidermesi talep edildi.

İl Milli Eğitim’in Antalya YİKOB’a gönderdiği 8 Ekim 2021 tarihli bir başka yazısı ise durumun vahametini gösterir nitelikte. Yazıya göre 2021-2022 eğitim-öğretim yılında açılan Kepez Konca Anaokulu bahçesinde bulunan oyun ve park alanı daha kullanılmadan ‘eskidi.’ Yazıda, parktaki ahşap bölümlerde yerinden çıkan çivilerin gözüktüğü, salıncak direklerinin yerinden oynadığı belirtildi. “Bu durum çocuklar için tehlike arz ediyor” diyen İl Milli Eğitim, hasarların ve iş eksiklerinin yüklenici firma tarafından tamamlanmasını talep etti. Kepez’deki Kütükçü Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, 2021-2022 döneminde birçok eksikle hizmet vermeye başladı. Antalya YİKOB’a gönderilen resmi evrakta, okul binasındaki ‘eksikler’ şöyle sıralandı: Çatı saçaklarındaki kiremitler normalden fazla çıkıntılı ve rüzgârda düştüğü için tehlike arz ediyor. Ana bina çatısı camlarının bölgeden su almasıyla sebebiyle duvar ve tavan alçıları dökülüyor. Ana bina alüminyum doğramalarının montajı yapılmadığında sallanmakta ve tehlike arz ediyor.

59 kalem eksik

Eksiklerle teslim edilen bir diğer okul, Kepez’deki Mareşal Fevzi Çakmak İlkokulu… Okulu 9 milyon 490 bin TL maliyetle inşa eden “Barış Bereke ve Özkan Group” ortaklığı, çoğu can ile mal güvenliğini riske atan 59 kalem eksikle okulu teslim etti. Geçen yıl 26 Haziran’da gerçekleştirilen YKS esnasında ‘yeni yapılan’ trafonun arızalanması sonucu okulda elektrikler kesilmiş, sınava giren öğrenciler mağdur edilmişti.

Yangın sistemi sorunu

Serik Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde de inşaat işi birçok eksikle yapıldı. Antalya YİKOB’a gönderilen 8 Temmuz 2021 tarihli yazıya göre, “Cedsa İnşaat” tarafından yapılan okulda eksikler bildirilse de giderilmedi. Okulun pansiyon kısmında yangın sistemi devreye sokulmazken yağışlardan dolayı yemekhanenin tavanı ile okulun 4’üncü katında su akıntıları gerçekleşti.

Elektrik sistemi kusurlu

Bilgin İnşaat ile Başarı İnşaat’ın yaptığı Serik Karadayı Mesleki ve Teknik Lisesi, 13,2 milyon TL’ye mal oldu. Ancak bina, başta elektrik tesisatı olmak üzere birçok eksikle teslim alındı. 16 Eylül 2018’de “geçici kabul”ü yapılan binada, elektrik tesisatındaki birçok imalatın projeye uygun olmadığı saptandı. 2019’da tutulan tutanağa göre, açık durumda birçok elektrik kablosu bulunuyordu. Okulda iki ayrı yangın çıkmıştı.

İskan belgesiz bina

İhalesi 2015’te yapılan Kepez Baraj Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Atölyesi binasının ise Yapı Kullanım İzin (iskân) belgesinin olmadığı tespit edildi. 5 Kasım 2021 tarihli yazıda, belgenin alınmasının sağlanması talep edildi.

***

Yılan hikâyesine dönen trafo

Manavgat Hacı Sultan Mehmet Kara Ortaokulu’nda trafo sorunu yaşandı. 12 Haziran 2019’da açılan "trafo yapım işi”ni 263 bin 300 TL’lik teklifle “Süleyman Atiş İnşaat” isimli şirket aldı. Ancak iş, yılan hikâyesine döndü. Yapım yılı 2019 olan trafo daha birinci yılında arızalandı, okul elektriksiz kaldı. 11 Aralık 2020’de trafonun arızası giderildiği belirtildi ancak montaj sonrasında yine okula enerji verilemedi. Bu zaman zarfından elektrik geçici trafo ile sağlandı. Firmanın fabrikaya götürdüğü trafonun onarımının yapılamayacağı ve okula yeni trafo getirileceği belirtildi. Okula şubatta trafo getirildi, enerji verildi. Ancak 1 Mart 2021’de yapılan incelemede, trafonun darbe gördüğü, yağ sızıntısı olduğu ve etiketsiz olduğu anlaşıldı. Tutulan raporda, “bu trafonun kabul edilmemesi gerektiği” bildirildi. 4 Haziran 2021’de Antalya YİKOB’a gönderilen yazıda, 2 Haziran 2021’de yüklenici firmadan 90 bin 902 TL’nin tahsil edilmesi için hukuki girişim başlatılması istendi.