Ekonomi paketinde esnaf yok

AYCAN KARADAĞ / ARDA ÖZARDA

Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve pandemi halini alan koronavirüs salgını Türkiye’yi de vurdu. Vaka sayısı bugün itibariyle 191 olurken 2 vatandaş ise salgından dolayı hayatını kaybetti. AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan dün Çankaya Köşkü’ndeki koranavirüs toplantısı sonrası yaptığı açıklamada 21 maddelik ekonomi destek paketini duyurdu. Saray’ın önlemlerinde halk için hiçbir şey yer almaması ve sağlık alanında yeni bir önlemden söz etmemesi halkı tedirgin etti.

Yaşanan gelişmelerden ise yine en çok esnaf etkilendi. BirGün olarak İzmir’de esnaf ile koronavirüs ve yönetilen süreçle ilgili konuştuk. Esnaf, devletin destek olmamasından şikâyetçi.

Berberlerde de kapanacak tedirginliği var

Berber esnafı Murat Toptaş, esnafın perişan olduğunu ifade ederek, “Şu anda berberler açık. Türkiye’de ilk dışarı çıkmayın uyarıları geldiği andan sonra insanlar gelmiyordu ama bir iki gündür tekrar gelmeye başladılar. Gelen vatandaşlar ya acil işleri olduğu için ya da berberlerin de kapanacağı korkusuyla geldiklerini söylüyorlar. Kişisel anlamda ise alışverişte son günlerde bir sıkıntı olduğunu görüyorum. Dün markete gittim, ana baba günüydü. Marketlerde makarna bulamadım. Mahalle bakkalından makarna aldım. Vatandaş panik halinde. Marketler açık ama ben istediğimi alamıyorum. İstediğimi bulamadıktan sonra market açık olsa ne işe yarar. Halkın yiyeceği ucuz gıda çabuk tükeniyor. Sermaye sahiplerine destek olundu, bize de olunmalı” dedi.

Personelimiz yevmiye usulü çalışıyordu

Kafeterya işletmeciliğini yapan Aykut Orta, aldıkları tüm ürünlerin iki kat zamlandığını belirterek, “Hastalığın ilk çıkışı ile direkt bazı ürünlerde zamlar yaşadık. İşletmemizin barında ya da mutfağında kullandığımız lateks eldivenlerde sıkıntı yaşadık. Ya bulamadık ya da önceki fiyata göre 2 katı zamlı şekilde aldık. İthal ürünlerimiz kahve çekirdeği, krema gibi ürünlerde sıkıntı yaşadık. Çok daha zamlı fiyatlar teklif edildi. Kafe de ürettiğimiz çoğu ürünün bize maliyeti 2-3 katını buldu. Başlarda insanlar korkusuzca geliyordu ama personel ve bizler aslında hizmet vermekten korkar hale geldik. Bizlerin kafelerimizi açma sebebi daha çok para arzusu değil ödemelerimizi yapma kaygısıydı. Kafelerin kapatılma kararı sağlık açısından çok önemli ve doğru bir karar. Şuan kafemiz kapalı personellerimizden yüzde 70’i yevmiye usulü ile çalışıyordu. Doğal olarak şuan yevmiye alamıyorlar. İşletme olarak kira ücretimizi ve diğer ödemelerimizi ertelemek için görüşmeler yapıyoruz. Devletin biz işletmecilere ve çalışanlara kolaylıklar sağlanması istiyoruz. Cumhurbaşkanımızın yaptığı açıklama bizim gibi küçük esnafı tatmin etmedi. Umarım ayakta kalabiliriz” diye konuştu.

Esnaf zaten kötü durumdaydı

Terzi esnafı Muhammer Ünal da, “İnsanlar sokağa çıkmıyor doğal olarak işlerimiz durdu. Zaten esnaf kötü durumdaydı iyice kötü duruma geldik. Tedbir hem sağlık açısından hem ekonomik açıdan henüz bir şey yapmadım. Anlamaya çalışıyorum. Dün hükümet tarafından yapılan açıklama bizi memnun etmedi. Küçük esnaf konuşulmadı. Umarım bir an önce ülke olarak normale döneriz” dedi.
Plaka sahipleri hâlâ 250 TL yevmiye bekliyor

Taksi şoförü Barış Bakır ise, “Şuan işler çok sıkıntılı. İnsanlar haklı olarak dışarı çıkmıyor ama bizler evimize ekmek götürmek zorundayız. Araba sahipleri hala 250 TL yevmiye bekliyor ve biz de cebimizden ödüyoruz. İşler böyle giderse ne kadar daha cebimizden ödeyebiliriz ki? Aracımı kendim elimden geldiğince dezenfekte etmeye çalışıyorum. Artı bir önlem maalesef ki yok. Örneğin bugün hasta bir kadın bindi arabama. Ona mı üzüleyim yoksa kendi canım için mi korkayım bilemiyorum. Devlet çözüm bulmalı” ifadelerine yer verdi.

'Tüm medikal ürünler iki katı fiyatına'

İsmini vermek istemeyen bir medikal malzeme satan esnaf, salgın sürecinde ürünlerin fiyatının arttığını belirtti. Ürünlerin birçoğunun serbest fiyatlarla satıldığından dolayı bu rakamlara çıktığını söyleyen esnaf aslında yurttaşların mağdur olduğunu belirterek, “Koronavirüs salgınından önce en basitinden o hiçbir koruması olmayan 1 TL’ye satılan maskeler şu anda 5 veya 10 TL’ye satılıyor. Daha profesyonel olanlar 100 TL’ye kadar çıktı. El dezenfektanları 5 TL’ye satılıyordu şimdi 15’e de satan var 20 TL’ye de hatta 30 TL’ye satan bile var en küçük boylarını. Kolonya fiyatları zaten en küçük boylar bile şu an 20 TL’den başlayan fiyatlarla satılıyor. Lateks eldivenlerin paketleri 30 TL’ye satılıyordu şimdi onların fiyatları da 60 TL’ye kadar çıktı. İnsanlar buldukları her koruyucu malzemeyi almaya çalışıyorlar. Bazı fırsatçı esnaflar bu durumu kullanıyorlar herkese farklı fiyat söyleyerek ne kadar fazla alırsam iyidir gözüyle bakıyorlar. Sonuç olarak yine insanlar mağdur oluyor” diye konuştu.