Ekonomiye körfez ateşi
Müslüman Kardeşler örgütünün finansörü olarak bilinen Katar ile Türkiye arasındaki ortaklık, diğer Körfez ülkeleriyle arayı açtı. Dış politik gerilim ekonomiye de sıçradı. Suudi Arabistan Ticaret Odası Başkanı: Türk olan hiçbir şeyle işimiz olmayacak!
Ekonomi Servisi
Körfez ülkeleri Irak’ta dahil edilmek üzere toplam 8 ülkeden oluşuyor. Bunlar Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Irak, Katar, Kuveyt, Suudi Arabistan, Umman ve Yemen. Bu ülkeler arasında yıllardır süren çatışmalara son 5 yıla dek Türkiye taraf olmuyordu. Ancak son yıllarda AKP hükümetinin Körfez Ülkeleri içinde özellikle Katar’dan yana pozisyon alması dış politik gerilim olarak ortaya çıksa da artık ekonomiye de sıçramış durumda.
Hem dış ticaret hacmi, hem de Körfez’den Türkiye’ye gelen dış sermaye girişleri düşünüldüğünde söz konusu 8 ülke her zaman Türkiye ekonomisi için önemli oldu. Söz konusu 8 ülkeden Türkiye’ye gelen doğrudan yatırımların tutarı 2019’da 30 milyar 980 milyon dolardı ki, bu toplam doğrudan yatırımların yüzde 20’sine karşılık geliyordu. Üstelik bir yıl önce 2018’de Körfez’den gelen doğrudan yatırımların tutarı 10 milyar 88 milyon dolardı. Bölgesel bazda incelendiğinde doğrudan yatırımların bu kadar hızlı arttığı başka bir ülke veya ülke grubu bulunmuyor.
Ancak Körfez’den gelen doğrudan yatırım 8 ülkeye eşit biçimde dağılmış değil. Bu 8 ülke içinde özellikle Katar öne çıkıyor. 2019 yılında Körfez’den gelen 30 milyar 980 milyon doları yüzde 70,6’sına karşılık gelen 21 milyar 886 milyon doları Katar’dan geldi. Katar’dan gelen doğrudan yatırım tutarı 2018’de 6 milyar 257 milyon dolar, 2017’de 5 milyar 663 milyon dolar, 2016’da 4 milyar 941 milyon dolar, 2015’te ise 715 milyon dolardı.
Özellikle 2015’ten itibaren başlayan artış dikkat çekici boyutlara ulaşmış görünüyor. Katar, 2015 yılı itibariyle Türkiye’ye en çok doğrudan yatırım getiren 26’ncı ülkeyken, 2019’da bu alanda 2’nciliğe yükseldi. Geçen yıl Türkiye’ye gelen 150 milyar 136 milyon dolarlık doğrudan yatırımın yüzde 14,5’ini tek başına Katar’dan geldi.
KATAR İLE İHVAN KARDEŞLİĞİ
Türkiye son 5 yılda gelen doğrudan yatırım 133 ila 182 milyar dolar arasında değişiyor. Bu para da Türkiye’nin GSYH’sinin yaklaşık olarak beşte birine denk geliyor. Doğrudan yatırımlar içinde Katar’ın payı ise giderek artıyor. 2015’te Türkiye’ye tüm dünyadan gelen doğrudan yatırımın yalnızca yüzde 0,5’i Katar’dan gelirken 2019’da bu oran yüzde 14,5’e çıktı. Körfez sermayesi ise Türkiye için artık sadece Katar’dan ibaret. 2019’da 8 Körfez ülkesinden Türkiye’ye gelen doğrudan yatırımın yüzde 70’i Katar’a ait.
Türkiye’ye en çok doğrudan yatırımın geldiği 5 ülke:
►Hollanda: 32 milyar 477 milyon $
► Katar: 21 milyar 886 milyon $
► Almanya: 13 milyar 802 milyon $
► İspanya: 7 milyar 647 milyon $
► Lüksemburg: 7 milyar 189 milyon $
TOPLAM: 150 milyar 136 milyon $
TÜRKİYE’YE İLGİ AZALDI
2019’da 45 bin 967 konuttan 2 bin 208’i Suudi Arabistanlılara satıldı. Bu yıl ise ocak-ağustos döneminde yabancılara satılan 21 bin 117 konuttan yalnızca 435’i Suudi Arabistanlılara satıldı. Geçen aynı dönemde yabancılara 28 bin 51 konut satışı yapılmıştı. Bu satışın bin 458’i Suudi Arabistanlılara yapılmıştı.
DIŞ GERİLİM EKONOMİYE SIÇRADI
Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Türk mallarına yönelik ambargosu devam ediyor. Suudi Arabistan Ticaret Odası Başkanı Ajlan al-Ajlan sosyal medyadan yaptığı açıklama ile boykot resmiyet kazanmış oldu. Ancak Türkiye’den ambargo ile ilgili her hangi bir açıklama yapılmadı. Daha önce de Türk mallarına boykot çağrısı yapan Ajlan al-Ajlan son paylaşımında Türk şirketleriyle çalışılmaması çağrısında dahi bulundu:
“Kesin ve net bir şekilde söylüyorum: Yatırıma hayır, ithalata hayır, turizme hayır. Biz vatandaşlar ve iş adamlarının Türk olan hiçbir şeyle işimiz olmayacak. Hatta krallıkta çalışan Türk şirketleriyle bile çalışmama çağrısı yapıyorum. Bu da liderliğimize ve ülkemize karşı devam eden Türk düşmanlığı ve hakaretine karşı vereceğimiz en küçük yanıt.”
Türk mallarına yönelik uygulanan ambargo Körfez ülkeleri ile ticari ilişkilerin nasıl olduğunu akıllara getirdi. Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında Suudi Arabistan 16’ıncı, BAE de 12’inci sırada yer alıyor. Geçen yıl BAE’ye 3,6 milyar dolarlık ihracat yapılırken Suudi Arabistan’a 3,2 milyar dolarlık ihracat yapıldı.
TÜİK verilerine göre Suudi Arabistan’a geçen yıl Ocak-Ağustos döneminde 2,3 milyar dolarlık ihracat yapılırken bu yıl aynı dönemde ihracat tutarı 1,9 milyar dolara kadar geriledi. Türkiye, Suudi Arabistan’a en çok hububat, demir-çelik, halı ve hazır giyim ürünlerini ihraç ediyor. Ancak ihracattaki bu azalma daha çok koronavirüs salgının dış ticarete etkilerinden kaynaklanıyor. Türkiye’nin bu boykot girişimlerine karşı nasıl tavır sergileyeceği ise hâlâ merak konusu.
