El Salvadorlular Bitcoin kararını kabul etmiyor

Tanya Wadhwa

Orta Amerika ülkesi El Salvador, 7 Eylül günü aldığı kararla Bitcoin’i resmi ödeme şekli olarak kabul eden ilk ülke oldu. Aynı gün yüzlerce Savladorlu sokağa döküldü ve ülkenin başkenti San Salvador’da bu spekülatif para biriminin ödeme biçimi olarak kabul edilmesi protesto edildi. Şehir merkezindeki meydandan Yasama Meclisine yürüyen eylemciler, Başkan Nayib Bukele’nin aşırı sağcı hükümetinin kararına tepki gösterdiler. Muhalefetteki solcu parti Farabundo Marti (FMLN) de eylemlere destek verdi.

Eylemciler kararı reddettiklerini, uygulamaya dair büyük belirsizlikler olduğunu ve kararın kamu yararına olmadığını dile getirdiler. Kararın küçük işletmelerde uygulanabilir olmadığını, Bitcoin fiyatındaki büyük oynaklığın kişilerin alım gücünü olumsuz etkileyeceğini ifade ettiler.

YOKSULLUK VE YOLSUZLUK

32 toplumsal örgütü çatısı altında toplayan Popüler Direniş ve İsyan Bloğu, eylemlere öncülük etti. Blok, devletin Chivo ismiyle kullanıma soktuğu elektronik cüzdan uygulamasını çalıştıracak akıllı telefonların nüfusun büyük bölümünün erişiminde olmadığını ifade etti. Örgütün açıklamasına göre Bitcoin ülkede yolsuzluğu ve yoksulluğu artırma riski de taşıyor.

Çeşitli ekonomistler de Bitcoin kullanımının yasadışı faaliyetleri artırabileceği ve ülkeyi bir ‘kara para aklama cennetine’ çevirebileceği uyarısında bulundular. Bukele’nin neoliberal hükümeti tüm bu riskleri bilmesine karşın kararı yürürlüğe koydu. Resmi kararın hemen öncesinde 20 milyon dolar değerinde 400 Bitcoin alındı. Aynı gün Bitcoin değeri çakıldı ve değeri bir anda 52 bin dolardan 43 bin dolara düştü. Muhalif kesimler ve sivil toplum kuruluşları aceleye getirilen kararı eleştirdiler. Latin Amerika’nın en yoksul ülkesi pozisyonunda olan El Salvador, 3 milyon dolarlık milli serveti bir günde yitirdi.

BÜYÜK ÇOĞUNLUK KARARI REDDETTİ

Bitcoin yasası Bukele’nin partisi ve destekçileri kontrolündeki parlamento tarafından haziran ayında onaylanmıştı. Karar, kripto paranın yasal ödeme aracı olarak kullanılması için 200 milyon dolarlık yatırım yapılması, otomatik ve anlık konvertibilite sağlanması için 150 milyon dolarlık fon ayrılması, ülkenin çeşitli yerlerine Bitcoin bankamatikleri kurulması, ilaveten kişilerin Bitcoin kullanımına teşvik edilmesi için 200 milyon dolarlık ‘prim’ ayrılmasını içeriyordu. Tüm bu çalışmalar için Orta Amerika Kalkınma Bankası tarafından sağlanan ve aslen Salvadorlu Şirketlerin Ekonomik Toparlanması başlığı altında alınan krediden 600 milyon dolar kullanılacaktı.

Parlamento onayı ardından sert eleştiriler seslendirildi. Tüm sektörlerden işçiler, üniversite öğrencileri ve ulaştırma çalışanları kararı reddettiklerini duyurdular. Francisco Gavidia Üniversitesi tarafından yapılan bir ankete göre Salvadorluların yüzde 77,5’i Bitcoin’in yasal ödeme aracı olarak kullanılmasının iyi bir fikir olmadığını düşünüyordu.

HAKİMLER DE SOKAĞA ÇIKTI

Bitcoin yasasının yanı sıra, Yüce Divan’ın aldığı diğer bir karar da protesto edildi. Karar, otoriter başkan Bukele’nin tekrar seçilmesinin önünü açıyordu. Kararın arka planına bakıldığında, Yüce Divan’ın mevcut üyelerinin tamamının mayıs ayında iktidar koalisyonu tarafından atandığını hatırlamak gerek. Bu hamle uluslararası düzeyde çokça eleştirilmişti.

Son olarak, eylemcilerin tepki gösterdiği diğer bir karar da hakimlerin 60 yaşına geldiklerinde ya da 30 yıl hizmet verdiklerinde emekli olmalarını zorunlu kılan yeni yönetmelik oldu. Karar neticesinde ülkedeki hakimlerin üçte biri emekli edilecek ve sivil toplum kuruluşları bu durumun yargı bağımsızlığına büyük yara vereceğini ifade diyor. Dolayısıyla sokağa dökülen eylemciler arasında hakimler de vardı. Yargı Kariyer Yasası denen bu yönetmeliği protesto ettiler ve Yüce Divan üyelerini değiştiren kararın geri alınmasını talep ettiler.

Peoples Dispatch'ten çeviren Fatih Kıyman