Elektrik zamları yerli ve milli

Ekonomi Servisi

İktidar enerji fiyatlarındaki artışın küresel kaynaklı olduğunu söylese de Türkiye’deki enerji zamları diğer ülkelerden ayrışıyor. Elektrik Mühendisleri Odası’nın (EMO) OECD verilerini esas alarak yaptığı çalışma, iktidarın ülkemizdeki enerji zamlarının, yurtdışında oluşan maliyet artışlarından kaynaklandığı ve yurttaşlara yansımasının düşük seviyede tutulduğuna yönelik iddialarının doğru olmadığını ortaya koydu.

Enerji krizinin yaşandığı Temmuz 2021-Nisan 2022 arasındaki dönemde Türkiye’de OECD ortalamasının 4 katı daha fazla zam yapıldığı saptandı.

EMO tarafından yapılan açıklamada “Çeşitli ülkelerdeki enerji borsalarından anlık olarak oluşan geçici fiyat dalgalanmalarından örneklerle pahalı enerji gerçeğini gizlemeye çalışıldığı, OECD verileri ile bir kere daha net bir şekilde görülmekte” ifadelerine yer verildi.

OECD`nin 2015`i baz yıl alarak gerçekleştirdiği enerji endeksine göre Türkiye’nin OECD ortalaması ile arasındaki makas düzenli olarak açılıyor. Mart 2022 itibarıyla Türkiye’nin endeks değeri 409`a ulaşırken, aynı ayda OECD ortalaması 151’de kaldı.

2015’ten bu yana ülkedeki enerji fiyatlarındaki artış oranı yüzde 309 olurken, OECD ülkelerinin ortalamasındaki artış ortalaması yüzde 51 olarak belirlendi. Veriler 2015 yılından bu yana ülkede OECD ortalamasından 6 kat daha fazla zam yapıldığını ortaya koydu. Salgın sonrası birincil kaynaklarda başlayan arz krizinin yaşandığı döneme bakıldığında ise Temmuz 2021 itibarıyla OECD’nin ortalamasında endeks değerinin 120 olduğu, Türkiye değerinin ise 203 olduğu dikkat çekti.

Tüm dünyada birincil enerji kaynaklarının en yüksek değerlere ulaştığının ifade edildiği Temmuz 2021-Nisan 2022 arasındaki dönemde, OECD genelinde tüketicilere yansıyan zam oranı yüzde 26 ile sınırlı kalırken, Türkiye’de yüzde 102 düzeyinde gerçekleşti.

EMO’nun açıklamasında enerji krizinin yaşandığı söz konusu dönemde OECD ortalamasının 4 katı daha fazla zam yapıldığı vurgulandı:

“Rusya-Ukrayna savaşı dolayısıyla şubat ayından bu yana tedarik sorunları yaşayan 27 AB ülkesindeki ortalama artış bile yüzde 30,5 düzeyinde kalmıştır. ABD’de ise fiyatlar yalnızca yüzde 21,9 oranında zamlandı. G7 ülkelerindeki ortalama artış yüzde 24,1 olarak hesaplanırken, OECD’nin zam sıralamasının sonunda yüzde 9,9 ile İsrail ve yüzde 3,4 ile İsviçre yer aldı.’’

AKP DÖNEMİNDE YÜZDE 1220 ZAM

AKP hükümetleri döneminde enerji zamlarının rekor seviyede arttığına dikkat çekilen EMO açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

“İlk AKP hükümetinin kurulduğu 2002’nin sonunda ülkemizin endeks değeri 31, OECD ortalaması ise 59 idi. AKP hükümetlerinin iş başında olduğu bu dönemde, OECD ortalaması yüzde 156 artarken, ülkemizde ise yüzde 1220 oranında rekor artış yaşandı. Aynı dönemde ABD’de enerji fiyatları yüzde 145, AB ülkelerinde yüzde 141, G7 ülkelerinde ise yüzde 136 zamlandı. Nisan 2022 itibarıyla OECD ülkeleri içinde en yüksek endeks değerine sahip olarak zam şampiyonuna dönüşen ülkemizin en yakın takipçisi Hollanda’nın endeks değeri yaklaşık yarımız kadardır.”

ÖZELLEŞTİRİLENLER KAMULAŞTIRILMALI

AKP’nin 20 yıldır uyguladığı politikalarla ülkenin enerji yoksulluğuna sürüklendiği belirtilen açıklamada “AKP, iktidara geldiği 2002 yılından bu yana uyguladığı neoliberal enerji politikalarıyla ülkemizi enerji yokluğu, enerji yoksulluğu ve pahalı enerji gerçeğiyle karşı karşıya bırakmıştır. Enerji krizinden ve zam döngüsünden kurtulmak için kalkınma perspektifiyle hazırlanan toplumcu bir enerji programı uygulanması zorunluluk haline gelmiştir. Özelleştirilen tüm enerji kuruluşları kamulaştırılmalıdır” denildi.