Emekçiler için hukuk rehberi

Rıfat KIRCI

Emeğiyle geçinen hemen hemen herkesin işvereni ya da işyeriyle ilgili sorunları oluyor. Bazı sorunların karşılığı hukuk sisteminde net yanıtlara sahipken bazıları ise düğüme dönüşüyor. Bu noktada yardımımıza sendikalar, örgütler ve iş hukukçuları yetişiyor. BirGün yazarı Hüseyin İrfan Fırat da emekçilerin iş yaşamında yaşadığı sorunlara dair çözümleri gazetemiz sayfalarında yazıyor. Her hafta cuma günü emekçilerin çalışma yaşamındaki sorunlarına dair cevapları gazetemiz sayfalarından yanıt veriyor. Ancak elbette sorunlar çığ gibi. Ve bizim sayfalarımız da sınırlı. Bunun için de kendisi Çalışma Yaşamında Merak Ettikleriniz isimli bir kitap hazırladı. Kitap Cinius etiketiyle raflardaki yerini aldı.

Biz de kitabına yönelik sorularımızı kendisine yönelttik.

► Çalışanların sorularını yanıtlamak gibi bir faaliyet aklınıza nereden geldi, bu işe nasıl başladınız?
Öncelikle ben uzun yıllardır personel yönetimi ve insan kaynakları alanında çalışan biri olarak iş ve sosyal güvenlik hukukuna mesleki açıdan vakıf olmak zorundaydım. Dolayısıyla kendimi bu alanda geliştirmeyi hep ilke edinmişimdir. İşin işçi - işveren ilişkileri tarafı ise benim özel ilgi alanıma giriyor. Yani bu konularda araştırma yapmak, makale üretmek, eğitim vermek gibi faaliyetlerin hep içinde oldum. Uzun yıllar uygulamanın içinde olup vakaları bizzat yaşayan biri olarak zaman içerisinde doğal olarak bir birikim oluşturuyorsunuz.

Bu konuda benim için örnek kişi bir hukukçu olan Avukat Yılmaz Şipal’dır. Kendisi 80’li yılların sonlarına doğru Cumhuriyet gazetesinde çalışanların iş ve sosyal güvenlik hukukuna ilişkin sorularını yanıtlardı. Hatta şimdi benim yaptığım gibi soruları derleyip kitap haline dönüştürülmüş ve Çağdaş Yayıncılık’tan çıkmıştı kitabı. O dönemde gelen soruları ve Yılmaz ağabeyin yanıtlarını gazeteden takip eder, bu sorulara kendimce de yanıtlar vermeye çalışırdım.

► Soru yanıtlamaya hangi mecrada başladınız?
1990’lı yıllarda bilgisayar ve internetin hayatımıza yoğun bir biçimde girmesi ile birlikte bende bu yılların sonuna doğru önce internet üzerinden soru yanıtlamaya başladım. Şimdi adını yanlış hatırlamıyorsam Dost Cafe adlı bir internet sayfasında “Çalışanın Dostu” köşesi açıp oradan bu adla soru yanıtlamaya başladım.

► İnternetle kalmadı soru yanıtlama faaliyetiniz sanırım?
Başında o yıllarda Gazeteci Ümit Zileli’nin olduğu Radyo Cumhuriyet vardı. 1999’da Radyo Cumhuriyet’te Çalışanın Dostu adlı programa başladık. Bu arada program sadece soru-cevap programı değil aynı zamanda çalışma hayatı ile ilgili bir haber program niteliği de taşıyordu. Haftalık olarak çalışma hayatı haberlerini sunuyor, üzerine yorum yapıyordum ve programa uzman, akademisyen konuklar da davet ediyordum. Ancak Radyo Cumhuriyet maceram kısa sürdü çünkü ekonomik imkansızlıklar nedeniyle radyo kapandı. 2000 yılında Yön Radyo’da 2016 yılına kadar bu kez Çalışma Yaşamı adı altında programımı sürdürdüm. Format yine aynıydı.

► Yazılı basın ve televizyona geçiş nasıl oldu?
Soru yanıtladığımı bilen gazeteci arkadaşım Hilmi Şahin o yıllarda eski Sabah gurubuna bağlı bir gazetenin yazı işleri müdürüydü. 2003 yılında yeni iş yasası çıktığında bir köşe yapmamızı önerdi ve yazılı basına geçiş böyle oldu. Radyo yılları bir yandan sürerken yazılı basındaki soru-cevap maceram da devam etti ve ardından bir dönem Merdan Yanardağ’ın genel yayın yönetmeni olduğu Yurt gazetesinde Çalışma Yaşamı köşesinde soru yanıtlamayı sürdürürken kısa bir süre yayın hayatında olan Sokak TV’de yine çalışma yaşamı programını yaptım. Daha sonra Çalışma yaşamı programını Merdan Yanardağ’ın Kurucusu olduğu Tele1 TV’de sürdürdüm.

► Ve BirGün
BirGün gazetesiyle aslında radyo yıllarımdan beri görüşmelerim olmuştu. Hep aklımda ve gönlümde BirGün’de bu köşeyi yapmak vardı. 3 yıl öncesinde bir kez daha konu gündeme geldi ve tereddütsüz BirGün’de Çalışma Yaşamı köşesine başladım. Bu arada BirGün TV ve BirGün medyada yine çalışma yaşamı programını yapıp görsel olarak da soru yanıtlamayı sürdürüyorum. Kitaba konu olan soruların önemli bir bölümü de zaten BirGün’e gelen sorulardan derlendi.

► Kitabınız soru cevap şeklinde iş hayatında yaşanan sorunlara dair hukuki çözümler üretmeye çalışıyor? Peki, en çok karşılaştığınız soru ya da sorun hangi alana dair ya da nedir?
Kitabın hukuki çözüm üretmek gibi bir iddiası yok aslında ama karşılaşılan sorunlarda çoğunlukla yasal husumetler doğuracak sorunlar. Biz pratik çözüm yolları göstermeye çalışıyoruz ve yasal husumete neden olacak konularda da zaten mutlaka bir hukukçuyla görüşülmesini ve birlikte hareket edilmesini öneriyoruz. Sıkça karşılaştığımız sorular çalışanların özlük haklarına yönelik olanlar (ücret, fazla mesai, kıdem, ihbar tazminatı vb.)