Emekli maaşı değil sefalet aylığı
DİSK-AR’ın “Türkiye’de emeklilerin durumu ve EYT gerçeği” başlıklı raporu 2,6 milyon emeklinin 763 liralık sefalet aylığına mahkûm olduğunu ortaya koydu. Rapora göre emeklilerin yüzde 60’ının aylığı asgari ücretin altında, yüzde 47’si ya çalışıyor ya iş arıyor.
EKONOMİ SERVİSİ
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) dün “Türkiye’de emeklilerin durumu ve EYT gerçeği” başlıklı raporunu yayımladı. Raporda milyonlarca emeklinin ‘sefalet aylığı’ ve geliri ile yaşamaya zorlandığının altı çizildi. 13 milyon 168 bin emeklinin gelir gruplarına göre 5 dilime bölündüğü çalışmada, en yoksul dilimde kalan 2 milyon 633 bin emeklinin aylık ortalama 763 lira ile geçinmek zorunda kaldığı tespit edildi.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı’nın 12 Ekim’de kullandığı “Son 2 yılda emeklilerimize 674,5 milyar lira aylık ödemesi gerçekleştirdik” ifadesine de gönderme yapan çalışmada “emeklilik sosyal güvenlik hakkının ayrılmaz bir parçası olup temel bir hak niteliğindedir” vurgusu yapıldı. Devamında ise asıl sorunun kimin ne kadar aylık aldığı, emeklilerin ne kadarının hangi düzeyde gelire sahip olduğu ve bunların ayrıntısı olduğunun altı çizildi.
Yüzde 60’ın aylığı asgari ücretin altında
Buna göre 13,2 milyon emekli ve hak sahibinin 7 milyon 900 bini, yani yaklaşık yüzde 60’ı asgari ücretin altında aylık ve gelire mahkûm durumda. Emekliler ve hak sahipleri ciddi bir yoksullukla ve sefalet düzeyinde bir gelirle yüz yüze.
5 emekliden 1’i 763 lirayla geçiniyor
En düşük emekli aylık ve geliri alan yüzde 20’lik dilimin, aylık harcanabilir geliri Temmuz 2020 itibariyle 763 TL. En düşük yüzde 20’lik emekli grubuyla en yüksek yüzde 20’lik emekli grubu arasında harcanabilir gelir farkı 7,5 kata yükseldi.
EYT sorununun çözümü yıllık 24 milyar TL
DİSK-AR’ın raporu emeklilerin yanı sıra Emeklilikte Yaşa Takılanları da kapsıyor. Çalışmaya göre EYT sorunu çözülürse ilk etapta emekli olabilecek EYT mağduru sayısı 750 bin ile 1 milyon arasında. Bu durumda ise SGK’nin aylık gideri 2 milyar TL, yıllık ise 24 milyar TL artacak.
***
Yüzde 61’i lise altı eğitimli
Son yıllarda ülkenin her iline açılan üniversiteler nedeniyle lisans eğitimi yaygınlaştı ancak eğitimin niteliği de aynı oranda düştü. Geçmişte emekçi kesimler lise ve altı eğitim düzeyindeydi. Bugünün emeklileri de bir yandan çalışmak zorunda kalıyor, bir yandan da işgücü piyasasında üniversite mezunu genç işçilerle rekabete zorlanıyor. Çalışmaya göre emeklilerin yüzde 79’u 55 yaşın üzerinde ancak yüzde 61’i lise altı eğitimli. Bu şartlarda iş arasa dahi bulamayan emekliler sefalet aylığına mahkum ediliyor. DİSK-AR raporunda emeklilerin eğitim durumu aşağıdaki tabloda kaydedildi:
***
Emeklilerin yarısı çalışmak zorunda
Bu tablo karşısında geçinemeyen emekli yurttaşlar ileri yaşlarına rağmen çalışmak zorunda kalıyor. Ülkedeki emeklilerin yüzde 47’sine denk gelen 4,3 milyon emekli ya çalışıyor ya da iş arıyor. Üstelik bu yüzde 47 olan oran yıllar içinde giderek arttı. DİSK-AR raporuna göre çalışma hayatındaki emekli oranı 2003 yılında yüzde 33,7 idi.
***
5 emekliden 1’inin eline aylık 763 lira geçiyor
DİSK-AR’ın çalışmasında 13 milyon 168 bin emekli ve hak sahibinin aylık eline geçen tutarlar da incelendi. Bu kişiler gelir gruplarına göre 5’e bölündü ve aylığı en düşük yüzde 20 ile aylığı en yüksek yüzde 20 arasında 7,5 kat fark olduğu ortaya çıktı. Gelir gruplarına göre emekli ve hak sahiplerinin durumu tablodaki gibi…
***
DİSK Başkanı Çerkezoğlu: Rakamlar utanç verici
DİSK yönetimi dün Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) önünde basın açıklaması yaparak hem raporu kamuoyuna duyurdu hem de emekliler ve EYT’lilere dikkat çekti. Basın açıklamasında konuşan DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “Sayın Bakan geçenlerde yaptığı bir açıklamayla emeklilere “şu kadar aylık ödedik” dedi. Sosyal güvenlik bir hak, emeklilik bir hak. Emekli aylığı ödenmesinden daha doğal ne olabilir. 13,2 milyon emekli ve hak sahibinin 7 milyon 900 bini, yani yaklaşık yüzde 60’ı asgari ücretin altında aylık ve gelire mahkûm durumda. Bu utanç verici rakamlar yaygın bir emekli yoksulluğu yaratıyor. Emekliler ve hak sahipleri ciddi bir yoksullukla ve sefalet düzeyinde bir gelirle yüz yüze. En düşük emekli aylığı, 2,6 milyonluk yüzde 20’lik dilimin aylık harcanabilir geliri Temmuz 2020 itibariyle 763 TL. Yanlış duymadınız. 2,6 milyon emekli bu sefalet geliri ile yaşıyor” diye konuştu.