Emeklilerin öfkesi sokağa taşıyor
İktidarın yoksulluğa mahkûm ettiği emekliler, yarın sokağa iniyor. Tüm Emeklilerin Sendikası’ndan Durna, “İktidar nasıl zenginden yana tercihini koyduysa biz de emekten yana olanı tercihimizi kullanacağız” dedi.
Dilan ESEN
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından ‘emekliler yılı’ ilan edilen 2024, milyonları yoksullukla sınıyor. Türkiye’deki 16 milyon emekli ve dul ile yetim aylığı alanlara sunulan iki dini bayram için toplam 6 bin liranın ‘cep harçlığını’ geçemeyeceği ortada. Ortalama 10 bin lira maaş alan emekliler, artık aş evi ve iftar çadırlarında karınlarını doyuruyor.
En düşük emekli aylığı 10 bin lira ile sınırlı kalırken emekliler ise çalışmak zorunda kalıyor. SGK verilerine göre 1,8 milyon emekli çalışırken bunların 919 bini EYT’lilerden oluşuyor. Bunun en acı kısmı da iş cinayetleri verilerine yansıyor. İSİG Meclisi’nin verilerine göre sadece 2023’te çalışırken ölen 195 işçinin yaşı 65’in üzerindeydi, yani emekli olunacak yaştaydılar.
Prof. Dr. Aziz Çelik’in hesaplamasına göre en düşük işçi emekli aylığının 2002'deki düzeyini koruması için 23 bin 633 TL olması gerekiyordu, DİSK-Ar’ın verileri ise emeklilerin cebinden 15 bin lira emekli ikramiyesi çalındığını ortaya koyuyor.
Tüm bu verilerle beraber seçime günler kalmışken ‘oy deposu’ olarak görülen emekliler için yeni yeni formüller gündeme getiriliyor. Emekliye destek kartı, fatura ödemesi, gıda yardımı… Emekliler ise tüm bu seçim vaatlerine tepkili. Yıllardır aynı taleplerde bulunduklarını ancak iktidarın “Emekliye bütçemiz yok” diyerek net bir çizgi çektiğini hatırlatıyorlar. Fakat emeklilere göre seçim yaklaşınca iş değişiyor, seçimden sonrasına ilişkin her gün yeni vaatler açıklandığına dikkat çekiyorlar ve iktidara “Neden seçim sonrasını bekliyorsunuz?” diye soruyorlar.
Tüm Emeklilerin Sendikası İstanbul Şubeleri Sözcüsü Mustafa Durna, iktidarın bir tür manipülasyonun peşinde olduğuna dikkat çekerek “Hep ‘Seçimden sonra yapacağız’ diye vaatler veriyorlar. Ama bu gerçekçi değil çünkü onların yapmak istediğini biliyoruz. Sonuçta Cumhurbaşkanı ‘Biz emekli maaşlarına zam yapamayız’ demişti. Bize zam yapmayacaksa biz de ona oy vermeyeceğiz. Bu açık. Bu açıklamaları yapan birinin daha sonra iyileştirme yapması beklenemez. Bu vaatler suya yazılar yazı gibi…” dedi.
“Biz elimizdekine bakıyoruz” diyen Durna, vaatlere inanmadıklarını dile getirdi. Hükümetin destek planları açıkladığını hatırlatan Durna, “Bizim bunlara karnımız tok” diyerek tepki gösterdi: “Gazetelerde 91 yaşındaki bir teyzenin ayağındaki terliklerle 15 liralık ekmek kuyruğuna girdiği yazıyor. Biz buna bakıyoruz. Emekliyi bu duruma düşüren iktidarın hesabı da 31 Mart'ta görülecek diye düşünüyorum. Dürdane Teyze’yi 91 yaşında ekmek kuyruğunda bekleten iktidara sesleniyorum, o vaatleri şimdi yapın, yapın da görelim. Meclis’te olağanüstü karar alın, yasa çıkartın, Cumhurbaşkanı bir kararname de emekliler için yazsın, elini tutan mı var? Niye seçimden sonraya bırakılıyor?”
İktidarın tüm manipülasyonlarına karşı emeklilerin örgütlü mücadelesinin kazanacağını söyleyen Durna, şunları ifade etti: “Aynı memurlara verilen emekli zammının SSK ve Bağ-Kur’lu emeklilere de verilmesi gibi, bizim tepkilerimiz sayesinde gerçekleşti. Onlar lütfetmiyor yani. Emekliler artık gözünü açtı. Emekliler şükreden, ‘Allah razı ya vermeseydi’ mantığını aştı. Bizim sadece ekonomik sorunumuz yok ama en yakıcı olan ekonomi. Bunun için 19 Mart’ta alanlarda olacağız ülke genelinde. En az emekli maaşının ilk işe başlayan memur maaşına denk getirilmesini istiyoruz. Sosyal sağlık harcamalarında, kesintiler de ilaç ve tedarikte hiçbir şekilde emeklilerden ücret alınmaması ve hizmetin bir an önce gerçekleştirilmesi gerekir. Çünkü emeklilerimizin çoğu ya kronik hasta ya ilaca bağımlı. ‘Üç ay sonra film çekilecek’ diyorlar, ‘Ben 3 ay sonra ölürüm’ diyerek ağlayan emekliler gördüm. İntibak yasasının bir an önce çıkartılmasını istiyoruz. Asgari ücret düzeyinde emeklilere ikramiye verilmesini talep ediyoruz. İftar sofrası 4 bin lira olmuşken 3 bin lira ikramiye nedir? Dalga mı geçiyorlar? Bayram harçlığı değil, en az dört maaş ikramiye verilmesini istiyoruz. Emeklilik hayallerini çaldılar. Kimse artık emekli olmak istemiyor. Emeklilik hayal olmaktan çıktı. İnsanlar şimdi kirasını ödeyemiyor, yemek alamıyor, 91 yaşındaki bir insanın ucuz ekmek kuyruğunda olması bu iktidarın en büyük utancıdır.”
İKTİDAR ZENGİNDEN BİZ EMEKTEN YANA
Durna, “Yalandan vaat edip bundan utanmayanlar kendilerini 31 Mart'ta neyin karşılayacağına şimdiden hazırlayabilir” dedi ve sözlerini şöyle sonlandırdı: “En güvendiği kitle emekli kitlesi aslında böyle en çok az çok büyük bir oy potansiyeli. Ama sonuçta insanlar sofraya gidince lokmasının eksildiğini, elindeki tabağın içindeki zeytinin, peynirin eksildiğini görüyor. Çarşıdaki fiyata bakıyoruz, elimizdeki aylığa bakıyoruz. Aylık değişmiyor, fiyatlarsa sürekli artıyor. Emekliler 25-30 lira verip bir bardak çay içemiyor. 30 lira verse ayda 900 lira yapar. 10 lira maaş alan bir emekli bunu nasıl yapar? Sosyalleşemiyorlar. İbadethanelerin bedava verdikleri çayhanelerde oturuyorlar. Parklarda, bahçelerde zaman geçiriyorlar. Yani bu Allah'tan reva mı ya? İktidar nasıl zenginden yana tercihini koyduysa biz de emekten yana olanı tercihimizi kullanacağız.”
∗∗∗
YARIN TÜM YURTTA SOKAKTALAR
Yaşadıklarını ve taleplerini anlatmak için emekliler bir kez daha sokağa çıkıyor. Dün İstanbul Küçükçekmece’de eylem yapan Tüm Emeklilerin Sendikası üyeleri, "İnsanca yaşamak istiyoruz" diye haykırdılar. Emekliler, sendikanın çağrısıyla yarın ülke genelinde eylem yapacak. İstanbul’da emekliler yarın saat 13.00’te Kadıköy Rıhtım’da olacak. Bazı kentlerde ise eylem saatleri şöyle:
• İzmir: Saat 13.00, Konak Meydanı
• Antalya: Saat 14.00, Attalos Meydanı
• Ankara: Saat 13.30, Sakarya Caddesi
• Mersin: Saat 12.30, Özgür Çocuk Parkı
• Eskişehir: Saat 13.00, Adalar
∗∗∗
SİSTEM DEĞİŞTİRİLMELİ
Emeklilerin taleplerinin bir kısmı:
• 2008'de uygulamaya konulan emeklilik sistemi değiştirilmelidir.
• Maaş bağlama oranı yenilenmeli ve en düşük emekli maaşı, işe yeni başlamış en düşük memur maaşına eşitlenmelidir.
• Memurlara verilen seyyanen ödeme, bütün emeklilerin maaşlarına eklenmelidir.
• Cep harçlığına dönüşmüş ‘bayram ikramiyesi’ yerine, yılda dört kez olmak üzere en az asgari ücret düzeyinde bir tutar her emekliye verilmelidir.
• Emeklilerin yaş durumu, kronik rahatsızlıkları ve ilaca bağımlılıkları dikkate alınarak sağlığa erişim kolay ve hemen olmalıdır. Sağlıkta katkı payları kaldırılmalı, ayrımsız bütün hastanelerde muayene, tedavi.