Emlak Konut üzerinden peşkeş
Sayıştay’ın TOKİ Raporu’nda milyonlarca metrekare büyüklüğündeki ‘paha biçilmez’ taşınmazların Emlak Konut üzerinden büyük inşaat şirketlerine peşkeş çekildiği tespit edildi
NURCAN GÖKDEMİR | @nurcangokdemir
nurcangokdemir@birgun.net
Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli’nin AKP Grup Başkanvekilliği döneminde “Açıklanırsa duman oluruz’’ dediği Sayıştay’ın kamu işletmeleri denetim raporları bu yıl da kamuoyuna açıklanmadan TBMM’ye gönderildi. TBMM’ye sunulan raporlarda çarpıcı değerlendirmeler yer alıyor. TOKİ’nin denetim raporunda Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı’na verilen ve onun da büyük değer artışları ile inşaat şirketlerine devrettiği “değerli” araziler için ‘’bütün alıcıların katıldığı açık arttırmaya gidilmesi’’ uyarısı yapıldı.
Sayıştay’ın Toplu Konut İdaresi Başkanlığı 2015 Yılı Denetim Raporu’na göre, 2015 yılında 2 milyon 20 bin 479 metrekare büyüklüğe sahip 110 taşınmaz, toplam 1 milyar 292 milyon 654 bin 790 TL karşılığında yüzde 49,34’ü kamuya yüzde 50,66’sı da çoğu büyük yatırımcı olmak üzere hissedarlara ait Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı’na devredildi. 16 bin 43 metrekare büyüklüğündeki 61 taşınmaz da 11 milyon 354 bin 739 TL karşılığında Emlak Planlama İnşaat Proje Yönetim ve Ticaret AŞ’ye satıldı. Bazı mahsuplaşmalar düşüldüğünde 2015 yılında iştiraklere 2 milyon 36 bin 522 metrekare arsa 1 milyar 146 milyon 110 bin 368 TL’ye satıldı. TOKİ ayrıca 2015’te 1 milyon 660 bin 573 metrekare büyüklükteki 118 taşınmazı 86 milyon 895 bin 711 TL bedelle “Doğrudan Satış” yöntemi ile sattı.
Değeri fırladı(!)
Kamu arazilerini “haksız rekabet koşullarıyla’’ alan EGYO’nun inşaat şirketlerine 2 ay ile 14 ay arasındaki sürelerde devri sırasında oluşan büyük kârlara ilişkin raporda özetle şu bilgiler yer aldı:
»260 milyon 410 bin TL bedel üzerinden satışı yapılan İstanbul Başakşehir’deki 4.306,14 metrekare 13 ay sonra Artaş İnşaat’a 876 milyon bedel üzerinden arsa karşılığı gelir paylaşımı şeklinde verildi. Bazı parseller de Tahincioğlu İnşaat’a 1 milyar 72 milyon 600 bin TL’ye verildi.
»Ankara Çankaya Mühye ve Çayyolu’ndaki araziler 328 milyon 314 bin 175 TL’ye satıldı. Yine yaklaşık 13 ay sonra pazarlık-açık artırma sonucu 2 milyar 600 milyon TL karşılığı Makro İnşaat’a verildi.
»Ankara Yenimahalle’deki arazi de satış tarihinden 14 ay sonra Pasifik İnşaat ile Çiftay İnşaat ortaklığına 4 milyar 194 bin 555 bin TL’ye verildi. Genellikle yüzde 40 pay alan EGYO burayı yüzde 30 gelir paylaşımı ile devretti.
»85 milyona satılan İstanbul Üsküdar Altunizade’deki arazi 810 milyona Eltes İnşaat ile İstlife Yapı’ya devredildi.
»Konya Meram ilçesi Yenice’deki 85 milyona devralınan arazi 2 ay sonra 705 milyona Torkam İnşaat’a devredildi.
Raporda iştirakin yüzde 500’lere ulaşan karlar elde ettiği bildiriliyor. Ancak bu karın büyük bölümü yüzde 50,66’lık hisseyeli hissedarlara gitti.
Sayıştay raporunda devirlerle ilgili şöyle denildi:
“İdare tarafından arsa ve arazi satışlarında genel prensip olarak açık artırmalı satış yönteminin uygulandığı ve alıcılar tarafından fiyat artırılarak en yüksek fiyatı veren alıcıya satış işleminin gerçekleştirildiği bilinmekle beraber; idarenin sermayesine ortak olduğu, kamu dışında özel şahıs ve şirketlerin pay sahibi olduğu iştiraklere doğrudan satın alma hakkı verilmesinin, bu genel prensibin dışında iştiraklere arazi ve arsa satışlarında rekabet ortamının oluşmasını engelleyici ve söz konusu arazi ve arsa satış fiyatlarının piyasa rayicini yansıtıp yansıtmadığı hususunun tespitine olanak vermeyen sonuçlar doğurabildiği ve Kurumun gelir kaybına uğradığı değerlendirilmektedir.’’
Raporda, satış kabiliyetine sahip olan bu arazilerle ilgili kısa sürede önemli fiyat artışlarının yaşandığı vurgulandı. Sayıştay bu tespitlerin ardından şu uyarılarda bulundu:
»İdare tarafından doğrudan satış yöntemiyle iştiraklerine devredilen değerli arsa ve arazilerin gelir paylaşımı yöntemiyle değerlendirilmesi,
»Arsa ve arazilerin alıcıların katılabildiği rekabete açık artırma yöntemiyle satılması.’’
CHP Milletvekili Aykut Erdoğdu
Çekingen tespitler
CHP Milletvekili Aykut Erdoğdu: “EGYO, daha önce yüzde 51’i kamuya ait olduğu için denetlenebiliyordu, hisse değişikliği ile yüzde 51’i özele devredilerek denetimden kaçırıldı. Arsaların değeri düşürülerek ve yandaş müteahhitlere devredilerek kamu, milyarlarca zarara sokuldu. Bu konuda Sayıştay ın raporları var ancak hiçbir cezai işlem yapılmadı. Sayıştay denetçileri çarkın aynen işlediğine ilişkin tespitlerini çekingen bir şekilde paylaşmış.’’