Enflasyon ve durgunluk aynı anda yaşanacak

HABER MERKEZİ

TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO), sanayinin sorunlarına ilişkin bülteninde enflasyonun kontrolden çıktığını belirterek yılın sonuna doğru ekonominin durgunluğa girmesinin kaçınılmaz olduğunu belirtti.

MMO, iktisatçı-yazar Mustafa Sönmez’in katkılarıyla her ay hazırlanan ‘Sanayinin Sorunları’ bültenini yayımladı. Bültenin bu sayısında, ekonomide durgunluk ve enflasyonun aynı anda yaşanması durumu anlamında gelen ‘stagflasyon’ riski konu alındı. TÜİK, Merkez Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Eurostat ve IMF verileri kullanılarak yapılan analizde, stagflasyon riskinin Türkiye’ye olası etkileri araştırıldı.

Araştırmada, Türkiye’de enflasyonun kontrolden çıkmasına yol açan etkenlere yer verilerek sanayideki canlanmanın kalıcı olmadığına dikkat çekildi. Enflasyonla birlikte yıl sonuna doğru durgunluğun başlayacağı Türkiye için de stagflasyon, yani hem pahalılık hem işsizlik sorununu derinleşeceği belirtildi.

TÜKETİCİ FİYATLARI DÜNYADA DA ARTTI

Bültende dünya ekonomisinin merkezleri olan ABD, Avro alanı, Çin gibi ülkelerde enflasyonun alışılmadık bir artış içinde ve önlem almayı gerektirecek boyutlara doğru ilerlediği belirtildi. Enerji başta olmak üzere emtia fiyatlarınki Covid-19 ortamının da yol açtığı fiyat artışlarının, genelde sanayici fiyatlarını etkilediği ve bu merkez ülkelerdeki tüketici fiyatlarının da alışılmadık şekilde arttığına değinildi.

PARASAL SIKIŞMA POLİTİKALARI TARTIŞILIYOR

Salgına giriş yılında yaşanan küresel küçülmenin, merkez ülkelerde özellikle hizmet sektörlerindeki kapanmalarla ağır daralmalar yaşattığı aktarılan bültende şöyle dendi: “Devletlerin eli açık davranıp büyük bütçe açıkları ve kamu borcu stokunun katlanmasını göze alarak uyguladıkları maliye politikalarının da etkisiyle 2021’de göreceli canlanmalar yaşandı. Bu canlanmanın getirdiği enflasyonist eğilimlerin kontrol altında tutulması için parasal sıkıştırma politikaları yine gündemde.”

EKONOMİDE DURGUNLUK GÜNLERİ YAŞANIYOR

Ekonomide durgunluk günlerinin yaşandığı aktarılan bültende şu ifadeler yer aldı: “Bu enflasyonist gidiş yakından takip edilirken ekonomide durgunluk günleri de yaşanıyor. Hem tedarik hem talep soruları üretimde düşüşlere yol açıyor ve enflasyon içinde durgunluk, yani stagflasyonun belirtileri hissediliyor.”

ENFLASYON SEÇİMLERE KADAR GÜNDEMDE

Merkezdeki stagflasyon riskinin, Türkiye gibi ülkeleri de yakından etkileyeceği aktarılan bültende şöyle dendi: “Türkiye’de siyasi basiretsizliğin de katkısıyla kontrolden çıkan enflasyonu, bulunduğu basamaktan daha yukarı, yüzde 20’lerden yüzde 25-30’lara taşıyacak dinamikler canlı. Enflasyon yüksek görünmesin diye vergi gelirlerinden de vazgeçiliyor. Sadece ilk 9 ayda enflasyonun daha da yükselmemesi için vazgeçilen vergilerin 103 milyar lirayı bulduğu bizzat Hazine Bakanlığı’nca açıklandı. Enflasyondaki yükseliş ve tahribat, siyasi bir dönüşüme, genel seçimlere kadar gündemde canlılığını koruyacak gibi görünüyor. Üretim ayağında ise hem ucuzlaştırılan ‘yoksullaştırıcı’ ihracatın hem de içeride öne çekilen harcamaların katkısıyla sanayide alışılmadık bir canlanma, yılın ilk 3 çeyreğinde yaşandı. İhracatta, birim ihraç fiyatları birim ithal fiyatlarının altında seyrediyor ve dış ticaret üstünden yoksullaşma yaşanıyor.”

Bültende kontrolden çıkmış bir enflasyonunun yanında durgunluğa giren bir ekonomik konjonktürün yılın sonlarına doğru kaçınılmaz göründüğü belirtilerek: “Bu da stagflasyonun Türkiye versiyonunu yaşamak demek. Hem pahalılık hem işsizlik, özellikle alt sınıfların daha yakından hissedecekleri bir sorun yumağı olmaya aday” dendi.