Fay hattında kriz

DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD’nin 2018’de ayrıldığı İran’la nükleer anlaşmayı içeren Kapsamlı Ortak Eylem Planı’na (KOEP) geri dönmesi talebiyle Avusturya’nın başkenti Viyana’da kritik bir toplantı yapılırken Kızıldeniz’de provokatif bir saldırı düzenlendi.

İran Devrim Muhafızları’nın istihbarat ve lojistik gemilerinden olduğu tahmin edilen Saviz gemisinin gövdesine yapıştırılan salyangoz (limpet) mayının infilak ettirilmesi sonucu gemi hasar aldı. New York Times ismini açıklamadığı ABD’li yetkiye dayandırdığı haberinde, “İsrailliler saldırıyı İran’ın İsrail gemilerine yaptığı önceki saldırılara misilleme olarak nitelendirdi” denildi.

Habere göre saldırı o sırada yakınlarda olan Amerikan savaş gemisi Dwight D. Eisenhower’ın uzaklaşmasını bekleyecek şekilde zamanlandı. NYT’ye konuşan yetkili, Amerikan uçak gemisinin saldırı sırasında 200 mil uzakta olduğunu aktardı.

Tahran ise saldırı failini açıklamayı tercih etmedi. Press TV’nin haberine göre, patlamanın gemiye ciddi hasarı olmadığını ve can kaybı yaşanmadığını aktaran İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Said Hatipzade olayı “Korsan saldırı” olarak nitelendirdi. Hatipzade “Gemi, İran’ın Kızıldeniz ve Aden Körfezi’ndeki lojistik istasyonu görevi görüyor, deniz yollarını koruyor ve korsanlara karşı ticari gemiler için güvenlik sağlıyor. Neyse ki bu korsan saldırı nedeniyle hiçbir ölüm meydana gelmedi” ifadelerini kullandı. Geminin saldırıya uğradığı haberi önce Suudi Arabistan basınında yayınlanmış, ardından da Devrim Muhafızları’na yakın olan yarı resmi haber ajansı Tasnim tarafından teyit edilmişti. Tasnim’deki haberde, gemideki patlamanın ‘limpet mayını’ olarak bilinen ve geminin su altında kalan kısmına mıknatısla yapıştırılabilen patlayıcılardan kaynaklı olduğu belirtilmişti. Haberde “geminin İran’a ait ticari gemilerin emniyetini sağlayan komandolara lojistik destek vermek amacıyla bölgede bulunduğu” bilgisi de yer almıştı. İsrail basını da geminin Devrim Muhafızları ile bağlantılı olup istihbarat topladığını aktarmıştı. Şubat ayı sonlarından bu yana, bölgede İsrail ve İran’a ait yük gemilerine saldırılar düzenlendiği kamuoyunda yer almıştı.

***

Viyana toplantısında çağrı: Washington uzlaşmalı

İran nükleer anlaşmasının canlandırılması için Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) tarafları olan Almanya, İngiltere, Fransa, Çin, Rusya ve İran’ın temsilcilerinin katılımıyla Viyana’da düzenlenen toplantılar devam ediyor. 2018’de anlaşmadan çekilen ABD’nin de katıldığı toplantıda anlaşmanın uygulanması ve yaptırımların kaldırılması konuşuldu. ABD tarafını İran Özel Temsilcisi Robert Malley başkanlığındaki heyet temsil etti. ABD’li yetkililer “İran’ın nükleer programında kalıcı ve doğrulanabilir kısıtlamaların getirilmesi karşılığında nükleer programla bağlantılı yaptırımların kaldırılmasını değerlendireceklerini” söyledi. İranlı yetkililerse görüşmelerin yaptırımların kaldırılmasına odaklanmasını istedi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, İran’la dolaylı görüşmeleri, iki tarafın nükleer anlaşmaya dönmeleri yönünde “yapıcı ve potansiyel anlamda faydalı bir adım” olarak niteledi. Çin’in Viyana’daki uluslararası temsilcisi Wang Qun da “ABD, Tahran’a yönelik tüm yaptırımları kaldırmalı ve bu temelde İran nükleer anlaşmaya tam olarak uymaya devam edebilir” çağrısı yaptı. Toplantıya yarın devam edilecek.

***

Hükümet kuramayan Netanyahu İran’ı tehdit etti

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu 23 Mart’taki Knesset (Meclis) seçimlerinden tek başına iktidarı kuracak çoğunluğu elde edemediği için partilerle koalisyon görüşmelerine hazırlanırken iç kamuoyunu da İran karşıtlığıyla konsolide ediyor. İsrail’in etkili yayınlarından Jerusalem Post’un haberine göre Netanyahu, Viyana’da nükleer anlaşma görüşmeleri devam ederken “İran, İsrail’e zarar verirse büyük bir tehlike ile karşılaşacak” tehdidi savurdu.

Görüşmelere “İran’ı güçlendirecek” diyerek karşı çıkan Netanyahu, partisi Likud’un grup toplantısında yaptığı açıklamada, “İran’ın nükleer cephanelik geliştirmesine izin verecek bir yola geri dönme tehlikesi tam da kapımızın eşiğinde. Tehlikeli nükleer plana geri dönemeyiz, çünkü bu varoluşsal bir tehdit ve ülkenin güvenliğine yönelik çok büyük bir tehdittir. Bizi dünyadan silmekle tehdit eden İran’daki fanatik rejime karşı hareket etmeliyiz” ifadelerini kullandı. Öte yandan İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, hükümeti kurma görevini dün Netanyahu’ya verse de ülke basınına göre, koalisyon görüşmelerinin tıkanmasına ve yeni bir seçimin gündeme gelmesine olası gözle bakılıyor.