Fındık 120 lira olmazsa çiftçiler aç
Fındık hasadına günler kaldı ancak üreticiler merakla fiyatların açıklanmasını bekliyor. Fatsa’da çiftçilik yapan Çetin, “Masraf katlanıyor” dedi. Çiftçi-Sen ise masrafın 68,99 TL’ye çıktığını, fiyatın ise 120 TL olmasını istedi.
Dilan ESEN
Son bir yılda iğneden ipliğe gelen zamlar, fındık üreticilerini de vurdu. Geliri dibe vuran fındık üreticileri, merakla fiyat açıklanmasını beklerken her geçen gün maliyetler katlanıyor. Fındık hasadının baaşlamasına günler kalmışken Çiftçi-Sen tarafından fındık maliyetine ilişkin bir rapor yayımlandı. Fındık fiyatının en az 120 TL olması gerektiğine dikkat çekilen rapora göre maliyet kilo başına 68,99 kuruş. Fındık üreticileri ise yaşadıkları zor durumu BirGün’e anlattı.
Ordu Fatsa’da yaşayan ve tek geliri fındık olan Cemal Çetin, geçen yılki fiyatları hatırlattı. Erdoğan’ın geçen yıl 54 TL olarak açıkladığı fiyattan dahi satamadıklarını, fiyatın 44 liraya kadar düştüğünü söyleyen Çetin, 120 liranın dahi bu ortamda yetersiz kalacağına değindi. Fiyatın geçen seneye yakın bir miktarda belirlenmesi durumunda doğrudan işçiye vermek zorunda kalacaklarını aktaran Çetin, şöyle konuştu: “Devlet, Adapazarı ve Ordu-Giresun yöresini karıştırıyor. Burada 80 lira olan işçilik, Çarşamba’yı geçince yarı yarıya düşüyor. Orası makineli tarıma uygun ama bizde uygun değil ve maliyet yüksek. Fındığa yılda iki kez gübre verilmesi lazım ama insanlar bir kere bile atamıyor, fiyatları çok pahalı. Bahçelerini temizleyemiyor bile. Filiz alma yevmiyesi bile 750 lira, tırpan yevmiyesi bin 700 lira. Üreticinin durumu çok zor.”
MASRAF KİLO BAŞINA 69 TL
Çiftçi-Sen ise açıklamasında ise çiftçilerin büyük bir üretim krizinin içine sürüklendiğine değinildi. Çıkan maliyetin üzerine yüzde 25 kâr payı ve yüzde 40 insanca yaşam farkı eklendiğinde 1 kg fındığın fiyatının en az 120 TL olması gerektiği belirtilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi: “İktidarın açıklayacağı fındık fiyatı kadar önemli olan TMO’nun fındık alımlarını nasıl yapacağı, alım için üreticilere randevu verip, vermeyeceği ve ürün bedellerini nasıl ödeyeceğidir. Siyasi iktidar BM Genel Kurulu’nda kabul edilen kısaca ‘Köylü Hakları Deklarasyonu’ olarak bilinen deklarasyona uygun davranmalı. Üyelerinin söz ve karar sahibi olabileceği demokratik bir kooperatifçilik yasası oluşturulmalıdır. Fındık alımını TMO değil; üreticilerin üretimden pazarlamaya kadar olan zincirin her halkasını, denetleyip katkı sunduğu bir yapıya kavuşturulmuş Fiskobirlik yapmalıdır. Ferrero’ya sağlanan hibe, vergi muafiyeti vb. teşviklerden vazgeçilmeli ve teşvikler Fiskobirlik’e ve fındık üreticilerine vermelidir.”
Fındık firmalarının açıkladığı yüksek rekolte rakamlarının kafa karıştırdığı vurgulanan açıklamada, “2017-18 sezonundan itibaren fındık rekolte açıklaması Tarım ve Orman Bakanlığı’nın uhdesinde olmasına rağmen Uluslararası Tekeller yüksek rekolte açıklamaları yaparak piyasayı baskılandırmaktadır. ‘Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi’ 2023 fındık sezonunda Türkiye için rekolteyi 810 bin ton olarak açıklarken, Ferrero temsilcileri ve İhracatçılar Birliği ise 850 bin ton, Ziraat Odaları ise 718 bin ton civarı olarak açıklamıştır. Fındık Tekellerinin yüksek rekolte açıklama amaçları üreticileri ve kamu kuruluşlarını psikolojik baskı altına alarak fındık fiyatlarının düşük tutulmasını sağlamak içindir” denildi.