Gazze’ye barış gelecek mi?

İsrail ile Gazze’nin yönetimini elinde bulunduran Hamas arasında önce İsrailli 3 yerleşimcinin öldürülmesi; sonrasında ise Filistinli 16 yaşındaki Mohammed ebu Kadir isimli gencin İsrailli aşırı sağ görüşlü kişiler tarafından benzin içirilerek diri diri yakılmasının ardından başlayan çatışmalar önceki gün ilan edilen ateşkes anlaşmasıyla sona erdi. İsrail cephesinde Başbakan Benjamin Netanyahu, kabinesine danışmadan ateşkes kararı verdiği için eleştirilerken Filistinliler ise ağır bilançoya karşın zafer kazandıkları görüşünde birleşiyor.

Okul döneminin başlamasına kısa bir süre önce alınan ateşkes kararı iki aşamalı olacak. Taraflar ilk aşamada alınan kararları hemen uygulamaya koyacak; ikinci safhada ise Mısır’ın arabuluculuğunda uzun vadeli bir barış planı tartışılacak. Kısa vadede hemen uygulamaya konan kararlar şu şekilde oluştu:

» Gazze’nin yönetimini elinde bulunduran Hamas ve Filistin’de yer alan silahlı gruplar İsrail’e roket ve havan topu ateşini kesecek.
» İsrail Ordusu, hava ve kara operasyonu dahil Gazze’ye yönelik bütün askeri saldırılara son verecek.
» İsrail, Gazze’ye açılan sınır kapılarında insani yardım, yiyecek ve inşaat malzemelerinin geçişine izin verecek.
» Ayrı ve çift taraflı bir anlaşmaya göre Mısır Gazze’yle olan 14 kilometrelik sınırı açacak.
» Filistin yetkilileri, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın liderliğinde Gazze’nın sınır kapılarını Hamas’ın denetiminden alacak. İsrail ve Mısır; bu kararla Gazze’ye kaçak yollardan silah, cephanelik gibi askeri malzemelerin geçişinin engellenmesini umuyor.
» Filistinli yetkililer Gazze’nin yeniden inşaası için Avrupa Birliği dahil bütün uluslararası yardımlara öncülük edecek.
» İsrail, Gazzeli balıkçıların avlanma mesafesini 3 deniz milinden 6 deniz miline çıkartacak. Filistinliler, kalıcı barış sağlanırsa uluslararası sınır olan 12 deniz milinde balıkçılarının avlanmalarını istiyor.
» İsrail’in sınırdaki güvenli tampon bölge mesafesini 300 metreden 100 metreye kadar indirecek. Böylece sınırlarda yaşayan halk için daha fazla tarım alanı açılmış olacak.

HAVAALANI VE LİMAN İSTEĞİ
İsrail ile Filistin arasında Mısır’ın başkenti Kahire’de başlayacak olan uzun vadeli barış görüşmelerinde ilk etapta 6 madde ele alınacak. Uzun zamandır işgal altında bulunan Gazze’nin istekleri ön plana çıkarken havaalanı ve limanın tekrar açılması başlıca konular olarak dikkat çekiyor. İki tarafın ilk etapta görüşmesi beklenen konular ise şöyle oluştu:

» Hamas, 3 İsrailli yerleşimcinin kaçırılması ve sonrasında cansız bedenlerine ulaşılmasıyla İsrail güvenlik birimlerinin tutukladığı yüzlerce Filistinli’nin serbest bırakılmalarını talep ediyor. Hamas, 3 yerleşimcinin kaçırılmasıyla bir alakaları olmadığını açıklamış; daha sonra ise Türkiye’de yaşayan Hamas yetkilisi Salih el Aruri, 3 gencin Hamas’ın silahlı kanadı İzzettin Kassam Tugayları tarafından kaçırıldığını itiraf etmişti.
» Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, serbest bırakılmaları İsrail ve Filistinli yetkililerin yaptığı barış görüşmelerinin ardından suya düşen ve uzun süredir İsrail hapishanelerinde tutuklu olarak bulunan Filistinli mahkumların özgürlüğünü istiyor.
» İsrail, Hamas ve Gazze’deki diğer gruplardan hayatını kaybeden askerlerin cansız bedenleri ile kişisel eşyalarını teslim etmelerini istiyor.
» Hamas, Gazze’ye yeni bir liman inşaa etme düşüncesi taşıyor. Böylelikle hem denizden ticaret başlayacak hem de insanlar denizi de bir ulaşım yolu olarak kullanacak. İsrail zaman zaman yapılan ateşkes görüşmelerinde bu isteğe karşı çıkıyor ancak analistler güvenlik garantisi alınması durumunda limanın yapılabileceğini belirtiyor.
» Hamas, dondurulan banka hesaplarının tekrar açılmasını talep ediyor. Zira Hamas, 1 yıldır çoğunluğu kamuda çalışan 40 bin kişiye maaş ödeyemiyor.
» Filistinliler, Gazze’de ayrıca bir de havaalanı olmasını istiyor. 1998 yılında açılan ancak İsrail’in saldırıları sonucu 2000 yılında kapatılan Yaser Arafat Uluslararası Havaalanı’nın tekrar hizmete girmesi Filistinliler’in en önemli isteklerinden biri olarak kabul ediliyor.

***

Binlerce kişi öldü on binlercesi evsiz

İsrail Ordusu’nun ‘koruyucu hat’ adı verdiği operasyonda Gazze’de 578’i çocuk, 346’sı kadın olmak üzere 2 bin 145 kişi yaşamını yitirirken yine çoğu çocuk ve kadın 11 bin 100 kişi de yaralandı. Saldırılarda hedef alınan 142 ailenin tüm fertleri de yaşamlarını yitirdi. Saldırılarda 17 bin 200 hane tamamen, 41 bin 350 evin ise bazı bölümleri yıkıldı, on binlerce binada hasarlar oluştu. Bunun yanında 70 cami tamamen yıkıldı, 152’sinde büyük hasar oluştu, hedef alınan 232 okulun 24’ü yerle bir oldu. Binlerce aile göç etmek zorunda kalırken, bu sürede okullar sığınma merkezlerine dönüştü. Yaklaşık 500 bin Filistinli kendi kentlerinde sığınmacı durumuna düştü. Bunlardan 292 bin 489’u, çoğu Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu’na (UNRWA) bağlı olan okullarda kaldı. İsrail saldırılarında ayrıca 33 hastane ve sağlık merkezi yıkıldı.
Öte yandan bu sürede İsrail tarafında, 64’ü asker, 3’ü sivil 67 kişinin öldüğü, 463’ü asker, 83 sivilinin yaralandığı, İsrail’in, atılan roketlerin yüzde 3,4’üne hedef olduğu bildirildi. Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin Kassam Tugayları ise en az 131 İsrail askerinin öldürüldüğünü açıklamıştı.

***

 Çanlar Netanyahu için çalıyor

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Hamas’la yapılan ateşkes kararını kabinesine danışmadan aldığı için eleştiri oklarının da hedefi haline geldi. ‘Koruyucu hat’ operasyonu başladığı zaman İsrail halkının yüzde 90’ının desteğini alan Netanyahu, bu desteği büyük ölçüde yitirmişe benziyor. İsrail’in sağ görüşlü gazeteleri saldırılara devam edip Hamas’ı yok etmediği için Başbakan’ı eleştirirken analist Şimon Şifer, “Başbakan’ın Devlet Başkanı’na gidip istifasını sunmasını beklemek en doğal hakkımız” ifadelerini kullandığı bir yazı kaleme aldı. Sol görüşüyle bilinen Haartz gazatesi de sadece Gazze’nin değil, Başbakan Benjamin Netanyahu’nun da imajının yenilenmesi gerektiğini okuyucularına aktırdı.

***

İran: Filistin diz çöktürdü

İran, İsrail ile Filistin arasında yapılan ateşkes anlaşmasının duyurulmasının ardından “Filistin, İsrail’e diz çöktürdü” açıklamasında bulundu. Dışişleri Bakanı Cevad Zarifi tarafından yapılan açıklamada, “Kahraman Filistin halkı, bu direnişle büyük bir zafer kazandı. Siyonist İsrail rejimine diz çöktürmeyi başardı” ifadelerini kullandı. Hamas ve diğer askeri örgütleri kutlayan Zarifi, “Bu zafer, Kudüs dahil işgal altında bulunan toprakların özgürlüğü için çok önemli bir adım” diye konuştu.