Gerçek, TÜİK rakamlarının üç katı: Bir ayda 1 milyon kişi işsiz kaldı

Havva GÜMÜŞKAYA

Ekonomiyi rasyonel zemine döndürmekle görevli ekonomi yönetiminin uyguladığı politikalar sonuç vermeye başladı. Ekonomideki soğuma işgücüne yansıdı. Dar tanımlı işsizlik verileri gerilerken geniş tanımlı işsizlikte patlama yaşandı.

TÜİK, işgücü istatistiklerini yayımladı. Aralık ayında işsizlik oranı yüzde 8,8, işsiz sayısı 3 milyon 98 bin kişi olarak belirlendi. Ancak işgücüne dâhil edilmeyenlerin eklendiği geniş tanımlı işsizlikte hızlı artış gerçekleşti. Resmi işsiz sayısına, çalışmaya hazır olduğu halde iş aramayanlar ile mevsimlik çalışanların eklenmesi ile hesaplanan gerçek işsizlik, 10 milyona dayandı. Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark 15,9 puan oldu.

EKSİK İSTİHDAMDA ARTIŞ

TÜİK’in verilerinde atıl işgücü olarak yer alan gerçek işsizlik bir önceki aya göre 2,1 puan artarak yüzde 24,7 oldu. DİSK-AR’ın hesaplamasına göre geniş tanımlı işsiz sayısı aylık bazda 1 milyon, yıllık ise 1,5 milyon kişi arttı. Aralık 2022’de 8,1 milyon olan geniş tanımlı işsiz sayısı Kasım 2023’te 8,7 milyon ve Aralık 2023’te ise 9,7 milyon olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsiz sayısındaki bu artışta zamana bağlı eksik istihdam ve ümitsizleri, son 4 hafta içerisinde iş başvurusu yapmayıp çalışmaya hazır olanları, iş arayan ancak hemen çalışmaya başlayamayacak olanları kapsayan potansiyel işgücü sayısındaki artış etkili oldu.

Haftalık 45 saatten daha az çalışan ve daha çok çalışmayı isteyenleri kapsayan zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 1,6 milyondan 2,7 milyona yükseldi. Son bir ayda ise 632 bin kişi daha çalışmaya başladı.

DİSK-AR, bu artışın da ekonomideki durum ve artan enflasyon ile geçim zorluğu yaşayan kişilerin daha fazla çalışmak isteyip daha fazla ücret elde etmek istemesinden kaynaklanabileceğini belirtti.

DALGALI SEYİR

İş gücü piyasasının finans piyasası gibi dalgalı olduğunu belirten Prof. Dr. Mehmet Şişman, “Ekimde yaşanan istihdam artışı kasımda yaşanmamış. Ama aralıkta hafif bir artış var. Dalgalı seyir var. Ancak Atıl iş gücü göstergesine bakılması gerekir. Ekimden itibaren yükseliyor. Kasımda ivme artmış ve yüzde 24’lere ulaştı. Bu oran çok yüksek bir seviye” diye belirtti.

Ocak ve Şubat’ta bu istihdam oranlarının sürdürülmesinin zor olduğunu kaydeden Prof. Dr. Şişman, şu ifadeleri kullandı: “Ekonomideki yavaşlamaya paralel olarak istihdam oranları da düşecektir. Dolayısıyla işsizlik oranların da biraz daha yeniden artması yüzde 10’lara doğru gitmesi beklenir. Bu Mayıs’a kadar böyle yüzde 10’a doğru bir gidiş yaşanacaktır. Dolayısıyla dalgalı seyir devam edecektir.”

SEÇİM SONRASINA DİKKAT

Prof. Dr. Aziz Çelik ise dar tanımlı işsizlik oranının düşük seyretmesinin yanıltıcı olduğunu geniş tanımlı işsizliğin hem oransal hem de sayısal olarak ciddi bir tırmanış içinde olduğuna dikkat çekti. Çelik "Geniş tanımlı işsizlik pandemi öncesinde yüzde 15-20 arasında seyrediyordu. Pandemi sonrasında yüzde 20-25 arasına yerleşti. Asıl bakılması gereken tablo budur. Seçimden sonra bu ekonomik bu ekonomi politikaları hem dar hem de geniş tanımlı işsizliğin artmasına yol açabilir. Sıkı para politikaları seçim sonrasında durgunluğa ve işsizlikte artışa yol açabilir. Geniş tanımlı işsizlik kapsamındaki potansiyel işgücü doğrudan işgücü piyasasına girebilir. Bu durum dar tanımlı işsizliği de yükseltebilir" görüşünü dile getirdi.

∗∗∗

KADIN İŞSİZLİĞİ YÜZDE 33

İşsizlik ve istihdam verilerinde cinsiyet makası kadınlar aleyhine açılmaya devam ediyor. TÜİK verilerine göre 32 milyon 56 bin olan istihdamın 21 milyon 476 bini erkeklerden, 10 milyon 580 bini kadınlardan oluştu. İşsizlik oranı da erkeklere kıyasla kadınlarda yüksek seviyede bulunuyor. Aralık 2023’te dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,1 iken kadınlarda yüzde 12 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 19,7, kadınlarda ise yüzde 33,2 olarak hesaplandı.

∗∗∗

DAR VE GENİŞ TANIMLI İŞSİZ SAYILARI VE ORANLARI