Gerçekler iktidarın söyleminden uzak

Gökay BAŞCAN

Mersin’in Gülnar ilçesinde Akkuyu Nükleer Güç Santralı inşaatı sürerken iktidar da radyasyon propagandasına devam ediyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) imzalı afişte nükleer santralların Türkiye’ye ‘faydaları’ 5 maddede sıralandı. Bakanlık ve TENMAK, nükleerin enerjide dışa bağımlığı azalttığını, istihdamı artıracağını, çevrenin korunmasına olanak sağlayacağını öne sürdü. Yine enerjide arz güvenliğini, elektrik fiyatlarında istikrarı sağlayacağını ve nükleer teknoloji altyapısını geliştireceğini iddia edildi.

Uzmanların uyarılarına rağmen başta yapımı süren Akkuyu olmak üzere nükleer santrallara ilişkin gerçekler ise çok farklı. 5 maddede nükleer gerçeklerini ve Türkiye’ye zararlarını derledik.

1- Bakanlığın söylediği: "Enerjide dışa bağımlılığı azaltır."

Gerçek: Santralı ve yakıtı Rusların olan nükleer dışa bağımlılığı artırır.

Nükleer santrallar Bakanlığın ve TEMAK’ın dediğinin aksine dışa bağımlılığı artıracak. Öncelikle Akkuyu’daki santralın sahibi Rusya. VVER 1200 tipi Rus yapımı reaktörler ancak Rusya tarafından üretilen bir yakıt ile üretim yapabiliyorlar ve santralda kullanılacak olan uranyum dışarıdan alınmak zorunda. Rusya ile yaşanabilecek en ufak gerilim bağımlı hale geldiğimiz enerjide büyük bir krize yol açabilir.

2- Bakanlığın söylediği: "İstihdamı artırır, sosyo-ekonomik büyümeye katkıda bulunur."

Gerçek: İnşaat bitince sınırlı sayıda mühendis kalacak.

Akkuyu ilk gündeme geldiğinden bu yana dönemin Bakanları, siyasetçileri ve nükleer lobisi tarafından en çok öne sürülen argümanlardan biri istihdam oldu. 10 binlere varan sayılar yıllardır havada uçuşuyor. İnşaat aşamasında bölge insanların çalıştığı santralda, elektrik üretimi başladıktan sonra sınırlı sayıda mühendis kalacak ve bunun birçoğu yabancı olacak. İnşaat aşamasında sonra işten çıkarılan Mersinlilere ise nükleerin çöpü kalacak.

3- Bakanlığın söylediği: "Çevrenin korunmasına olanak sağlar."

Gerçek: Türkiye’de depolanacak yakıt çubukları en büyük tehlike.

Nükleer santralların çözüm bulmamış en büyük sorunlarından biri atık meselesi. Akkuyu’dan çıkan nükleer atıklar Türkiye’de depolanacak nükleer lobisinin çözüm olarak sunduğu tek yöntem etrafına kalın beton duvarlar örerek atıkları yeraltına derinlere gömmek. Aradan geçen zamana karşın, Japonya Fukushima Nükleer Santralı’nda atık sorununa çözüm bulunamaması atık sorununun hâlâ en büyük problem olduğunu gösteren en güncel örnek.

4- Bakanlığın söylediği: "Enerji arz güvenliğini sağlar, elektrik fiyatlarında istikrara katkıda bulunur."

Gerçek: Rusya’ya ABD doları cinsinden milyarlar ödeyeceğiz.

Nükleer santrallar dışa bağımlılığı artırdığı ve sık sık arıza yaptığı için enerji arz güvenliğini sağlayamaz Başta Fransa olmak üzere birçok ülkede nükleer santrallar devre dışı kaldı. Ayrıca, nükleer, başta yenilenebilir enerji kaynaklarına kıyasla çok daha pahalı. Akkuyu için Rusya ile yapılan anlaşma da bunu net olarak ortaya koyuyor. Akkuyu NGS’ye kilovatsaatini 12,35 dolar sent alım garantisi verildi. 15 yıllık bu yüksek fiyattan verilen garanti istikrarlı bir yükselişe neden olacak.

5- Bakanlığın söylediği: "Nükleer teknoloji altyapısı gelişimine olanak sağlar."

Gerçek: "Anlaşmada teknoloji transferi yok."

Akkuyu NGS’ye ilişkin en büyük ‘vaatlerden’ biri de teknoloji transferi. Ancak yapılan anlaşmada teknoloji transferine dair herhangi bir hüküm yok. Türk yükleniciler, Rus şirketlerinin denetiminde belirli inşaat işlerinin yapımından sorumlu. Özel teknolojik bilgi gerektiren inşaat işleri de Rus şirketleri tarafından gerçekleştiriliyor. Rusya’da Türk öğrencilerin nükleer mühendislik eğitimi görmesi de, kamuoyunu etkilemenin yanı sıra ucuz işgücü teminine yönelik.

∗∗∗

GÜVENDİKLERİ KANAT KIRILDI!

Geçen hafta Rusya’da nükleer enerji santralındekı bir ünitede türbin kanatları kırıldı. Bu tip üniteler Akkuyu Nükleer Güç Santralı’nda da inşa ediliyor. Nükleer Fizikçi Andrey Ozharovsky, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Nükleer enerji güvenilmezdir" demişti.