Gizlice yönetmelik değiştiriyorlar
Tarım ve Orman Bakanlığı HADMEK’ten kitle örgütleri ve meslek odalarını çıkarıp yerlerine Laboratuvar Hayvanları Bilimi Derneği’ni atayacak. Avukat Koç, “2018’de benzer bir görevlendirme yapıldı ancak mahkeme bu görevlendirmeyi hukuka uygun bulmadı” diye konuştu.
Dilara ŞİMŞEK
Ülkede her yıl yaklaşık 250 bin hayvan, deneylerde kullanılıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından çalışma izni verilmiş resmî ve özel toplam 135 deney merkezi var. Bu 135 merkezin 11 tanesi özel kuruluş, yani kâr amacı güden şirket. Hayvan hakları savunucusu Doktor Oğuzcan Kınıkoğlu'nun 2007-2015 yılları arasında ‘sıçanlar üzerinden yapılan uzmanlık tezleri’ araştırmasına göre 17 bin sıçan deneylerde öldürüldü. Yaşam savunucuları hayvanlar üzerinde yapılan deneylerin son bulması için mücadele ederken Tarım ve Orman Bakanlığı, skandal bir karara imza attı.
Hayvanları Koruma Kurtarma ve Yaşatma Derneği (HAYKURDER), Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kamuoyundan ve kitle örgütlerinden gizli bir çalışma yürüterek Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelikte değişiklik için hazırlık yaptığını duyurdu. Bakanlık yaşam savunucularının bütün itirazlarına ve mahkemenin uygun bulmamasına rağmen deney için hayvan yetiştiren Laboratuvar Hayvanları Bilimi Derneği’ni, Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu‘nda (HADMEK) göreve atayacak.
Yönetmeliğe tepki gösteren Deneye Hayır Derneği Yönetim Kurulu Üyesi avukat Ezgi Koç, şöyle konuştu:
“Bakanlığın yeni yönetmeliğinde Hayvanları Koruma Kanunu ve hayvan deneylerine ilişkin uluslararası düzenlemelere aykırı hükümler var. HADMEK üyelerinin sayısı 21’den 15’e düşürülmüş. Türk Tabipler Birliği, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ve hayvanları korumaya yönelik STK üyesi ibareleri kaldırılarak yerine ‘Deney hayvanlarıyla ilgili çalışma yapan ve hayvanların deneylerde kullanılmasında bilimsel esasları gözeten sivil toplum örgütlerinden bir üye’ seçileceği eklenmiş. Kısaca dava açtığımız üyenin üyelik işleminin iptali bir yana bu derneğin temsilcisinin HADMEK üyesi olacağı açıkça yönetmelikle düzenlenmiş.”
MAHKEME UYGUN BULMAMIŞTI
Koç, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yasal düzenlemelere aykırı davrandığını şu sözlerle anlattı:
“Mevcut yönetmeliğe göre HADMEK üyelerinden birinin hayvanları koruma alanında faaliyet gösteren STK temsilcisi olması gerekiyor fakat 2018 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri bu yönetmelik maddesine aykırı davranarak hayvan deneyleri yaparak akademik kariyer sağlayan kişilerin kurduğu Laboratuvar Hayvanları Bilimi Derneği’nin temsilcisini HADMEK üyesi olarak seçti. Yasal düzenlemeye aykırı olan bu idari işlemin iptali için dava açtık. İdare Mahkemesi talebimiz doğrultusunda Bakanlığın bu görevlendirmesinin hukuka uyarlık taşımadığına bu nedenle de idari işlemin iptaline hükmetti. Bakanlık bu kararı istinafa götürmüşse de Bölge İdare Mahkemesi davamızın haklı olduğuna kanaat getirdi ve idari işlemin iptali kararını onadı. Bu karar 2021 yılının içerisinde kesinleşti.”
Avukat Ezgi Koç - Deneye Hayır
Derneği YK Üyesi
DENETİME KAPALI DENEYLER
Koç, HADMEK’in hayvanları korumaktan uzak ve atıl bir kurum haline getirilmeye çalışıldığının altını çizdi:
“Hayvanların deneylerde kullanılmasının sınırlarını çizen ve hayvan deneylerinin azaltılmasını bilimsel gelişmeler ışığında düzenlemesi gereken bir kurum olması gereken HADMEK, hayvanları korumaktan çok uzak, denetlenmeye kapalı ve hali hazırda işlevsizken tamamıyla atıl bir kurum haline getirilmekte. Ne yazık ki yönetmelik taslağında yaban hayatı, sokakta yaşayan hayvanları ve saha çalışması adı altında yapılacak muğlak ve denetime kapalı hayvan deneyleri prosedürleri yer almakta. Bakanlık bu yönetmeliği hazırlarken etik ilkeleri, hayvan haklarını ve yasal mevzuatı yok sayarak, kaybettiği davanın gereğini yerine getirmemek için kanunu dolanmanın yollarını aramakta. Bu yönetmelik taslağının geri çekilerek, yıllardır her mecrada paylaştığımız taleplerimizin göz önüne alınarak yeni bir yönetmeliğin hazırlanması gerekmekte.”