Göçün fotoğrafı kayıp
İçişleri Bakanlığı zorunlu göçe tabi tutulan kişi sayısını 357 bin olarak açıklarken, sivil örgütler ile insan hakları ve uluslararası kuruluşları bu rakamı 3-4.5 milyon arasında veriyor.
Mahir KANAAT
İçişleri Bakanlığı zorunlu göçe tabi tutulan kişi sayısını 357 bin olarak açıklarken, sivil örgütler ile insan hakları ve uluslararası kuruluşları bu rakamı 3-4.5 milyon arasında veriyor. Türkiye Göç ve Yerinden Olmuş Nüfus Araştırması'nın elde ettiği verilere göre, Doğu ve Güneydoğu'daki 14 ilde doğan 2 milyon 800 bin kişi, doğdukları ilin dışına çıkarken, 2 milyon 500 bin kişi de proje illerinde yer almayan illere göç etti. 95-2000 arasında ise bu illerden 628 bin kişi göç etti.
Projede, Türkiye'deki nüfus hareketiyle ilgili birbirini tutmayan çeşitli veriler de aktarılıyor: "İçişleri Bakanlığı'nın 357 bin olarak açıkladığı göç sayısıyla ilgili, ABD Mülteciler Komitesi 400 bin-1 Milyon arasında; İnsan Hakları İzleme Örgütü 380 bin-1 Milyon; İnsan Hakları İzleme Örgütü 2 Milyon, Göç-Der 3.5 Milyon-4 Milyon; TİHV 3 Milyon; TMMOB 3 Milyon, ABD Devlet Bakanlığı 1 Milyon; BM Mülteciler Yüksek Komiserliği 2 Milyon; İHD-TİHV-TOHAV-TMMOB-HADEP-ÖDP 3 milyondan fazla; BM Helsinki Komisyonu 3 Milyon; Minority Human Rights Group İnternational 3 Milyon, Avrupa Konseyi Göçmenlik Komitesi 370 bin ile 10 Milyon arası; Paris Kürt Enstitüsü 2.5-3 Milyon; Cenevre İnsan Hakları Kürt Merkezi 3 Milyon; Kürt İnsan Hakları Projesi 2.5-3 Milyon arası; Diyarbakır 3 Milyon; Norveç Mülteci Konseyi 1 Milyon."
Adıyaman, Ağrı, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Mardin, Muş, Siirt, Şırnak, Tunceli, Van ve bu illerden yoğun göç alan iller.
Projede kapsamında ulaşılan bazı veriler şöyle:
• Türkiye'de yerleşim yerleri arasında 95-2000 arasında 6 milyon 692 bin kişi göç etti. Bu göçün yüzde 57'si şehirden şehire, yüzde 17'si köyden şehire gerçekleşti.
• İçişleri Bakanlığı'nın 2005 Ocak sonu itibariyle açıkladığı verilere göre, Doğu ve Güneydoğu'da çatışmalı ortam nedeniyle 357 bin kişi köylerinden göç etmek zorunda kaldı. Ancak, sivil örgütler ile uluslararası kuruluşlar bu rakamın 1 ila 3 milyon arasında değiştiğini ifade ediyor.
• 2005 Ocak sonu itibariyle Hükümetin Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi'nden 125 bin kişi yararlandı.
• Halen 58 bin 542 korucunun bulunması, mayınların temizlenmemesi ve güvenlik sorununun çözülmemesi köye dönüş önünde engel oluşturuyor.
• Proje kapsamında yer alan 14 il, Türkiye'nin İnsani Kalkınma İndeksi'nin son sıralarında yer alıyor.
• Bu illerin toplam nüfusu, 2000 itibariyle 7 milyonun üzerinde. Son 15 yılda bu illerin nüfusu 1.4 katına çıktı ancak kır nüfusu yerinde sayarken, kent nüfusu iki katına çıktı.
• Bu illerde doğan 2 milyon 800 bin kişi, doğdukları ilin dışına çıkarken, 2 milyon 500 bin kişi de proje illerinde yer almayan illere göç etti. 95-2000 arasında, bu illerden 628 bin kişi göç etti. Aynı dönemi içerisinde 95-2000 arasında İstanbul'a 921 bin kişi göç etti.