Güçlü kadının sesi Fikret Şeneş

MURAT MERİÇ - muratmeric@gmail.com

Memlekette pop müzik “aranjmanlar” üzerine kuruldu. 1961’de, Fecri Ebcioğlu, dönemin çok meşhur şarkılarından biri (“C’est écrit Dans le Ciel” / Bob Azam) üzerine Türkçe söz yazdı ve İlham Gencer tarafından “Bak Bir Varmış Bir Yokmuş” adıyla yapılan plak çok sevildi. Sonrası geldi: Ajda Pekkan, Berkant, Ertan Anapa, AyFeri, Gönül Turgut gibi isimler, sonradan “aranjman” adını alacak olan Türkçe sözlü yabancı şarkılarla ünlendi. Fecri Ebcioğlu, başta rakipsizdi. Sonra, hemen hemen aynı dönemde iki rakip birden çıktı karşısına: Sezen Cumhur Önal ve Fikret Şeneş. Ebcioğlu ve Önal, acemice sözler yazarken, şarkının orijinaline yakın durmaya çalışırken, bir anda dikkatleri üzerine çeken Şeneş, yazdığı sözlerle bambaşka bir yerde konumlandı ve hep orada kaldı: Bir adım ileride!

ŞENEŞ VE PEKKAN

Fikret Şeneş adını duyduğumuz ilk plak, Tanju Okan’ın “İki Yabancı”sı. Meşhur Frank Sinatra şarkısı “Strangers in the Night”, Türkiye’de bu isimle iki ayrı plakta karşımıza çıktı. İlkinin, en meşhur olanının, hepimizce bilineninin sözlerini Fecri Ebcioğlu yazmıştı ve bu plak, Ajda Pekkan’ı tanıttı. İkincisi, Şeneş tarafından yazılan, pek tutmadı o dönem, diğerinin gölgesinde kaldı. Şeneş adı, yıllar sonra, Ajda Pekkan’la özdeşleşti. 1973 tarihli “Kimler Geldi Kimler Geçti” ile başlayan yükseliş, Pekkan’a “Süperstar” unvanını kazandıracak ve onu perçinleyecek şarkılarla sürdü: “Hoş Gör Sen”, “Sana Neler Edeceğim”, “Yeniden Başlasın”, “Haykıracak Nefesim”, “Ya Sonra”, “Sensiz Yıllarda”, “Uykusuz Her Gece”, “Bir Günah Gibi”…
Şarkılarında kadının sesini yükseltti Fikret Şeneş. Onun kavgasını bambaşka bir yoldan destekledi. Kadınlara söylediği her zaman şu oldu: “Her ne olursa olsun, güçlü kalın.” Dillerde marş olmuş şarkı, elbette “Bambaşka Biri”: “Sardı korkular / gelecek yıllar / Düşündüm sensiz nasıl yaşanacaklar / Gözlerimde canlanınca yaptığın haksızlıklar / Güçlendim, her şey bambaşka olacak…” Gloira Gaynor yorumuyla dünyayı sarsan “I will Survive” üzerine yapılmış bir uyarlama bu. Şeneş, diğer şarkı sözü yazarlarının aksine uyarlamadan uzak durdu ancak “Bambaşka Biri”, onun yaptığı aslına sadık tek şarkı olarak tarihte yerini aldı: “Olmaz artık, kapı açık / Arkanı dön ve çık, istenmiyorsun artık / Bir zamanlar sen de bana acımadın / Yalnız kaldım, yıkılmadım ayaktayım / Yaşadım, yaşıyorum / Başım yukarda meydan okuyorum hayata ve sana / Gönlüm doluyor aşkla / Barıştım bak hayatla / Başladım yaşamaya…” Bugün, kadın sorununu yeniden tartıştığımız bugünlerde, bu şarkılar yeniden değerleniyor.

Burada bir parantez açayım ve Fikret Şeneş’in, Türkçe sözler yazmaya başlamadan önce Erol Büyükburç için İngilizce şarkı sözleri yazdığını söyleyeyim. Türkçe söylemenin “ayıp” sayıldığı, Batı müziğinin Batı dillerinde söylenmesi gerektiğinin savunulduğu yıllardı bunlar. Henüz Türkçe sözlerin kıymeti bilinmiyordu.

BAMBAŞKA YOLLAR

Aslında, Türkçe sözlere hakkının teslim edilmesi iki kadın söz yazarının marifeti. Fikret Şeneş’ten kısa süre sonra plaklarda imzasına rastladığımız Çiğdem, yazdığı sözlerle çıtayı biraz daha yükseltmişti. Yıllar sonra, 1976’da, “Artık yabancı şarkılara söz yazmayacağım, sadece bizim bestecilerimizi destekleyeceğim” diyen ve Melih Kibar’la çalışmaya başlayan Çiğdem Talu’ydu bu. Şeneş ve Talu, hadi yanlarına Ülkü Aker’i de katalım, hep bambaşka bir yolda ilerledi. Şarkı sözünden şiire dönüş, onlarla gerçekleşti. 80’li yıllarda bayrağı devralacak olan Aysel Gürel, bu mirasın üzerine dünyaları koydu. Dün, 7. ölüm yılında andığımız Aysel Gürel, Fikret Şeneş’in ilk adımı attığı yolda parlayan (şimdilik) son yıldız. Bugün, başta Burcu Tatlıses, pek çok genç şarkı sözü yazarı var. Kendi şarkısını yazanları hesaba katmıyorum bile: Sezen Aksu’dan Ceyl’an Ertem’e, Nazan Öncel’den Jehan Barbur’a uzanan çizgi, memleketin en sağlam hattı.

Söyleyeyim, eksik kalmasın: Fikret Şeneş’in sözlerini yazdığı çok önemli bir başka şarkı, Ayten Alpman’ın seslendirdiği, bir dönemin simgesi haline gelen “Memleketim”. “Ben gönlümü eylerim, gerisi Allah kerim” gibi sözlerin bulunduğu bir şarkının “milli hisler”i coşturması, memlekette gördüğümüz en acayip şeylerden biri! Çıktığı yıl, 1971’de, hiç ilgi görmeyen şarkı, üç yıl sonra, 1974 Kıbrıs “Barış” Harekâtı ile birlikte parladı ve o harekâtın simgesi oldu.

Fikret Şeneş, memleket popunun en büyük şarkı sözü yazarlarından biri. Öyleydi. Bugün, güzel sözlü şarkılar dinliyorsak, Çiğdem Talu ve Aysel Gürel’le birlikte, biraz da onun sayesinde. Uzun yıllardır söz yazmıyordu belki ama yazdıkları, çıtayı öyle bir yere koydu ki, ardından gelen herkes ona ulaşmak için çabaladı. Bu, bize yaradı: Güzel şarkılar dinledik.