Güneydoğu eğitimde kan ağlıyor
"Sayılar ve Sorunlarla Güneydoğu
"Sayılar ve Sorunlarla Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Eğitim Raporu" başlıklı çalışmada, bölgede eğitimin genel sorunlarına değinildi. 8 yıllık ilköğretim yasasının çıkmasından bu yana eğitim yatırımlarında ve faaliyetlerinde, öğrenci ve derslik sayısında artışlar olduğu vurgulanan raporda, "Ancak nüfus artışı, göç, çarpık kentleşme nedeniyle eğitime ayrılan kaynaklar ve yatırımlar yetersiz kalmaktadır. Ayrıca, bölgede işsizlik ve yoksulluk çok büyük boyutlara ulaşmış durumda.ve bu eğitimi olumsuz yönde etkilemektedir" denildi.
Bölge illerinde "geçici öğretmenlik" adı altında istihdam politikasının yaygınlaştırıldığı (sözleşmeli istihdam), bu istihdam politikasının öğretmen açıklarını kapatma çaresi olarak düşünülmesinin eğitimin niteliğini daha da düşürdüğü kaydedilen raporda, "Ayrıca bu çeşit istihdamda AKP'nin il, ilçe ve belediye başkanları belirleyici olmaktadır. Kamuda iş bulmada 'partizanlık' esas kriter olarak görülmektedir" denildi. Eğitim Sen'in raporunda, sorunlar üç ana başlık altında toplandı. Bunlar, "okul ve eklentilerinin sorunları, öğrencilerin yaşadığı sorunlar ve eğitim emekçilerinin yaşadığı sorunlar" olarak belirlendi. Rapora göre bu üç başlıkta sorunlar şöyle: Okul ve eklentilerinin sorunları: Okul ortamları sağlıksız. Şehir merkezlerine uzak kalan okulların yol, kavşak ve trafik ışığı problemleri giderilmedi. Okullara temiz içme suyu sağlanamıyor. Kar erimesi ve yağış sonrası kanalizasyon ve çevre sularının okul bahçelerine dolmasını engelleyecek önlemler alınmıyor. Birçok il ve ilçede sık sık elektrik kesintilerinin olması nedeniyle okullardaki eğitim öğretimi ve evyerde öğrencilerin çalışma ortamlarını aksattığı tespit edildi. Güneydoğu'da okulların birçoğu yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya.Bakımsızlık ve yapısal sorunlar nedeniyle yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya bulunan, okullar olası depremde büyük can ve mal kaybına neden olabilir. Öğrencilerin yaşadığı sorunlar: Taşımalı eğitim yapan okullara öğrenci taşıyan servislerde, okul kantinlerinde, okul rehberlik hizmetlerinde, öğrencilerin eğitime devamında, kız çocuklarının okula gönderilmesinde; ciddi boyutta sorunlar yaşanıyor. Eğitim emekçilerinin yaşadığı sorunlar: Okullardaki hizmetli sayısının azlığı, hizmetlilerin asli görevlerinin dışında çalıştırıldığı, okullarda gece nöbeti tutan yardımcı hizmetlilerin can güvenliklerinin olmadığı, okullardaki idareci ve öğretmen açıklarının kapatılmadığı, okul idaresi ile öğretmenler arasındaki diyalogun yeterince kurulmadığı, idarenin ayrımcılık uyguladığı ve bütün personele eşit davranmadığı belirlendi. Eğitim personelinin tedavi yolluklarının ve tedavi giderlerinin zamanında ödenmediği, eğitimcilerin ek ders ücretlerinin ayın birinci gününde ödenmesinin sağlanmadığı, okul bilgisayarlarının tüm çalışanların kullanımına verilmediği, eğitim emekçilerinin yaşadığı bazı sorunlar. Raporda, eğitim kademelerine göre sorunlar da şöyle sıralandı:
OKUL ÖNCESİ EĞİTİM
Türkiye genelinde okul öncesi eğitimde 226 bin 960'ı erkek, 207 bin 811'i kız olmak üzere toplam 444 bin 771 öğrenci eğitim görüyor. Raporda yer alan Adıyaman Diyarbakır, Hakkari, Mardin, Muş Siirt, Şanlıurfa, Van, Batman Şırnak ve Gaziantep illerinde ise 29 bin 818'i erkek, 26 bin 764'ü kız olmak üzere toplam 56 bin 582 öğrenci öğrenim görüyor. 11 ilde okul öncesi eğitime devam eden öğrenci sayısının Türkiye genelinde okul öncesi eğitime devam eden toplam öğrenci sayısına oranı yüzde 13.
İLKÖĞRETİM
Eğitim Sen'in raporu, yalnızca okula başlamayla değil, okulu bitirme noktasında da kız öğrencilere ayrımcı davranıldığını ortaya koydu. Sendikanın raporuna göre, okula başlayamayan yüzbinlerce öğrencinin yanı sıra, okula başaldığı halde bitiremeyenlerin büyük bölümünü de kız öğrenciler oluşturuyor. Verilere göre, 2004- 2005 yılında ilköğretime kayıt yaptıran öğrenci sayısında, bir önceki yıla göre yüzde 8.9'luk bir artış oldu. Bir önceki yıla göre 2004'te mezun olan öğrenci sayısındaki artış oranı ise yüzde 4.5. 1995-1996 eğitim öğretim yılında ilköğretime kayıt yaptıran her 100 öğrenciden 35 tanesi 2003'te ilköğretimi bitiremedi. 1996-1997'de kayıt yaptıranlardan ise 30 tanesi 2004'te ilköğretimden mezun olmadı. 8 yıllık dönemde ilköğretimden mezun olanların artış oranı yüzde5'tir. 2004-2005 eğitim öğretim yılında ilköğretime kayıt olan öğrencilerin yüzde 49'u kız yüzde 51'i erkek öğrencilerden oluşuyor. 2004'te ilköğretimden mezun olan öğrencilerin yüzde 35'i kız, yüzde 65'i erkeklerden oluşuyor. . Toplam 495 bin 702 öğrenci "tam gün" eğitim veren 3 bin 893 okulda ilköğretimlerine devam ediyor. 1 milyon 236 bin 570 öğrenci, 2 bin 730 okulda "ikili eğitim" yapan okullarda ilköğretimi sürdürüyor. İkili ve normal eğitim gören okullarda okuyan öğrenci sayısı 1 milyon 732 bin 272. Bu öğrencilerin, yüzde 71.3'ü ikili eğitim yapıyor. İlköğretimde okuyan öğrencilerin yüzde 1,1'i ilköğretim çağı nüfusunun üzerinde. 8 yıllık eğitimin başladığı 1997-1998 eğitim yılından bu yana ilköğretimde okuyan öğrenci sayısında yüzde 35'lik artış oldu. . 30 öğrencinin tam gün eğitim yapılabilmesi için 24 bin 320 dersliğe gereksinim duyulmaktadır. Bu sonuç 30 derslikli 811 okula gereksinim olduğu anlamına gelmektedir. İlköğretim okullarında 30 öğrencili sınıflar tam gün eğitime geçilebilmesi için 21 bin. . Türkiye genelinde 17 bin okulda birleştirilmiş sınıfta eğitim verilmektedir. Güneydoğu illerinde yer alan illerin birleştirilmiş sınıflı okul sayısı 4 bin 183'tür. Bu sayı, toplam birleştirilmiş sınıflı okul sayısının yüzde 24'ü anlamına geliyor. .
ORTAÖĞRETİM
. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde 2004-2005 öğretim yılında ortaöğretime kayıt yaptıran öğrencilerin yüzde20'si kız, yüzde 80'i erkek öğrencilerden oluşuyor. 2004'te mezun olan öğrencilerin yüzde 34,5'i kız, yüzde 65,5'i erkek öğrenci. . 2004-2005'te yeni kayıt yaptıranların yüzde 23'ü mesleki ortaöğretime yüzde 77'si genel orta öğretime kayıt yaptırdı. 2004'te ortaöğretimden mezun olanların yüzde 18'i mesleki ortaöğretimden yüzde 82'si genel orta öğretimden mezun oldu. . Ortaöğretimde çeşitli branşlarda 1000 öğretmene gereksim vardır. . 8 yıllık ilköğretim yasasının çıktığı 1997 - 1998 yılından bu yana ortaöğretim öğrenci sayısında yüzde 50 artış oldu. . Ortaöğretimde okuyan öğrencilerin yüzde 11.5'i okul çağı nüfusunun üzerinde.
DERSLİK İÇİN 2 KATRİLYON LİRA GEREK
İlk ve ortaöğretimde derslik açıklarının kapatılabilmesi için 30 derslikli 900 okula gereksinim duyulmaktadır. 900 okulun parasal ederi 2005 birim fiyatlarıyla yaklaşık 2 katrilyon lira (2 milyar YTL.) Bölgede halen 60 bin öğretmen görev yapıyor. (MEB İstatistikleri) 30 öğrencili sınıflar ve tam gün eğitim için gerekli olan öğretmen sayısı 22 bin.
ÖSS'DE ÇARPIK TABLO
Eğitim Sen'in raporu Günoydoğu'daki eğitim sorunlarının ÖSS bşaşarısına yansıdığını da ortaya koydu. Sınavı geçerli öğrenci sayısında 2003 yılına göre 2004 yılında artış olmasına rağmen, lisans programına yerleştirilmede oranların hemen hemen aynı olduğu görülüyor. Türkiye genelinde yüksek öğretimde lisans programına yerleşenlerin yüzde 8,2'si 11 ilde bulunan ortaöğretim mezunlarından oluşuşor. Önlisans ve AÖF'ye yerleşenlerin oranı Türkiye genelinin yüzde 5'ine karşılık geliyor. Oysa bu illerin toplam nüfusu yaklaşık 8.9 milyon.
GEREKSİNİM DUYULAN DERSLİK SAYISI İLE, BİRLEŞTİRİLMİŞ SINIFLI OKUL SAYISI VE BİR DERSLİĞE DÜŞEN ÖĞRENCİ SAYISI
İlin Adı Şehir Bazında Bir Dersliğe Düşen Öğrenci Sayısı Gereksinim Duyulan Derslik Sayısı 6-14 Yaş Üzeri Öğrenci Sayısı 6-14 Yaş Üzeri Öğrenci Sayısının Oranı (yüzde) Birleştirilmiş Sınıflı Okul Sayısı YİBO Sayısı PİO Sayısı Mevcut Öğretmen Sayısı
Adıyaman 49 850 900 1,0 528 7 2 4.453 Diyarbakır 63 4.550 3.650 2,0 658 14 7 8.661 Hakkari 53 560 1.120 3,5 108 10 1 1.310 Mardin 56 2.100 1.320 1,5 351 9 1 4.281 Muş 40 860 1.450 4,5 258 13 9 2.455 Siirt 43 500 800 1,9 209 7 3 2.025 Ş.Urfa 77 5.235 3.400 1,8 954 9 2 7.337 Van 53 2.815 2.100 2,0 435 14 3 5.165 Batman 60 1.400 1.750 2,3 207 6 1 3.112 Şırnak 60 1.130 1.150 2,5 124 8 - 1.856 G.Antep 66 4.320 1.466 0,5 271 4 - 7.932 Toplam 57 24.320 19.106 1,1 4.103 101 29 48.587