Haliçport projesi ile vatandaşlık satışı!

Gökay BAŞCAN

Fettah Tamince, 49 yıllığına kiralayarak Hazine arazisi üzerinde yaptığı Tersane İstanbul’u adeta vatandaşlık satış merkezine dönüştürdü. Kendi sitesinden ve sosyal medya hesaplarından verilen reklamlarda Tersane İstanbul'da 660 konutun satışa çıkarıldığı duyuruldu. 49 yıllığına satılan konutların vatandaşlık başvurusu için uygun olduğu ifade edildi. Uzmanlar kiralanan hazine arazisi üzerinde konut yapılamayacağını ve dolayısıyla satış olmayacağını belirtti. Tersane İstanbul’un satış temsilcisi ‘zamanlı tapu’, ‘leashold konut’ üzerinden satış yapıldığını ve vatandaşlık için uygun daireler olduğunu öne sürdü.

15'inci yüzyıldan günümüze gelen ve Altın Boynuz olarak adlandırılan bölgedeki Haliç Tersanesi, kültürel, mimari ve endüstriyel bir değer olarak günümüze geldi. Osmanlı ve Türkiye’de deniz taşımacılığında önemli yer tutan Haliç Tersanesi’nin içerisinde tarihi ve kültürel binalar da yer alıyor.

İstanbul Beyoğlu Cami Kebir Mahallesi sınırlarında yer alan tersanenin bulunduğu bölge için İstanbul Haliç Yat Limanları ve Kompleksi projesi hazırlandı. T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nde hazırlanan projeye ilişkin 7 Ekim 2016’da çevresel etki değerlendirme (ÇED) olumlu kararı verildi. ÇED dosyasında yer alan bilgilere göre, Yap-İşlet- Devret modeliyle hazırlanan proje kapsamında, 70 yat kapasiteli 2 adet yat limanı, 1 adet Şehir Hatları Vapur İskelesi, 2 adet Geçici Yanaşma-Yolcu Transfer İskelesi inşa edildi. Ayrıca toplam oda kapasitesi 700 olan 3 adet 5 yıldızlı otel projesi inşa edildi. Ofis binaları, ticari üniteler, dini tesis, yeme içme alanları, kongre ve kültür merkezi, sinema vb. eğlence merkezleri yapıldı. Ancak projede herhangi bir konut yapımına ilişkin bir ifade yer almadı.

Hazırlanan Haliçport projesinin ihalesini Rixos Otelleri’nin sahibi, Zaman gazetesinin eski ortağı Fettah Tamince aldı. Önce Katarlıların ortak olduğu belirtilirken daha sonra ise eski AKP’li milletvekili Abdulkadir Kart, adı Tersane İstanbul olarak değişen projeye ortak oldu. Rize’de vekillik yapan Kart, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a en yakın isimlerden.

Yap-işlet-devret modeliyle hazine arazisine lüks konut yapılamamasına ve proje dosyalarında yer almamasına rağmen vatandaşlık vaadiyle konut satışları başladığı duyuruldu. 49 yıl işletme hakkı verilen projedeki üniteler aslında konut vasıflı değil. Apart ve arazisi kamuya ait. Buna rağmen sosyal medyada ve kendi sitelerinde 660 konutun satışına başladığı duyurulurken fiyatları 740 bin dolar ile 6 milyon 714 bin dolar arasında değişiyor. Fiyatlar güncel kur ile 23 milyon 162 bin TL ile 193 milyon 246 bin TL'ye karşılık geliyor.

Kendisine ulaştığımız Tersane İstanbul satış temsilcisi, konutların vatandaşlık başvurusu için uygun ve tapuların hazır olduğunu öne sürdü. Konut satın alanların 8 Şubat 2066'ya kadar üst hakkı olduğunu belirten temsilci, “Projemiz - yap, işlet, devret olarak yapılmıştır. Rixos 2017 yılında 49 yıllık kiraladı bu araziyi" dedi.

Geçici mülkiyet hakkı olarak ifade edilen ve İngiltere’de kullanılan leasehold sisteminin Türkiye’deki ilk örneği olacağını belirten temsilci, zamanlı tapu vereceklerini ifade etti.

∗∗∗

TERSANELERİ RANT UĞRUNA TALAN EDİYORLAR 

Haliç’in korunması için uzun yıllardır mücadele eden Haliç Dayanışması’ndan Ekin Sarıca, "Yaklaşık 600 yıllık denizcilik tarihini, üretim bilgisini barındıran, endüstri mirası ve kamu mülkiyeti olan Haliç Tersaneleri’nin parçası olan Camialtı ve Taşkızak tersaneleri 2013 yılında gerçekleştirilen usulsüz ihaleyle Tersane İstanbul (Haliç Port) proje alanına dönüştürüldü. Birçok gerekçe bahane edilerek 2000 yılında kapatılan Camialtı ve Taşkızak Tersaneleri, içlerinde büyük sermayedarların da bulunduğu birçok aktörün yatırım tekliflerine rağmen parçalı mülkiyet sorunu sebebiyle uzun yıllar projelendirilemedi" dedi.

Bu projelerin rant uğruna talan edilmesine hizmet ettiğini belirten Sarıca şu ifadeleri kullandı: " İstanbullulara kazandıracağız’, ‘kamuya açacağız’, ‘istihdam sağlayacağız’ ifadeleriyle pazarlanan bu proje asırlık tersanelerin rant uğruna talan edilmesine hizmet ediyor. Bu proje ile yapılması planlanan restoranlar, lüks yalı daireleri, oteller, yat limanları ve rezidanslar kamuya ait olan kıyı hattının belli gelire sahip kişilerce kullanılmasını, arkasında kalan mahallelere tamamen kapatılmasını gündeme getirecek. İhale sürecinde projede bulunmayan sonradan eklenen ve Tarlabaşı projesi gibi vatandaşlık satılan lüks konutların ‘zamanlı tapu’ ile satışı tersaneler alanın kamu mülkiyetinden çıkarmanın  ve özelleştirmenin bir başka biçimi olarak değerlendiriyoruz. Projenin hemen arka tarafında kalan mahallelerin 2016 yılında riskli alan ilan edilmesi, aynı dönem gündeme gelen ve şimdi başka biçimde devam eden Okmeydanı’ndan tersaneye kadar inen ‘Şanzelize’ projesi ve son olarak geçtiğimiz günlerde Haliç kıyıları için verilen yüksek kat izni, projenin Beyoğlu ölçeğinde daha büyük bir dönüşümün öncüsü olduğunu bize gösteriyor. Proje kapsamında ifade edilen ve herkes için erişilebilir bir kamusal mekanmış gibi sunulan kültür-sanat mekanları, müzeler ise bu projeyi meşrulaştırma aracı olarak kullanılıyor. Bölge ciddi boyutta turizm rantının odağı haline getirilirken kültür-sanat fonksiyonları bu durumu perdelemesi amaçlanıyor. Benzer bir durumunun Haliç Tersane’lerinin son parçası olan İBB Şehir Hatları yönetimindeki Haliç Tersanesi’nde de devam ettirildiğini kaygı ile izliyoruz.