Halkın sırtından bütçe
Bütçe kasım ayında toplanan vergilerin etkisiyle 75,6 milyar TL fazla verdi. Vergi gelirlerinin yüzde 38’ini ÖTV ve KDV oluşturdu. EK MTV’den 27 milyar lira toplandı.
Havva GÜMÜŞKAYA
Bütçe eylül ve ekim aylarında verilen açıkların ardından kasım ayında fazla verdi. Kasımda bütçe gelirleri yurttaşlardan alınan vergilerin etkisiyle geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 114,8 artışla 746,8 milyar TL oldu, harcamalar da yüzde 180,3 yükselişle 671,2 milyar TL düzeyine ulaştı. Böylece, kasımda merkezi yönetim bütçesi 75,6 milyar TL fazla verdi. Ocak-kasım döneminde ise merkezi yönetim bütçe açığı 532,4 milyar TL oldu.
Vergi gelirlerinin 668,5 milyar TL’ye ulaşarak yılın en yüksek seviyesine çıkması, bütçenin kasımda fazla vermesini sağladı. Petrol ve doğalgaz ürünleri ile motorlu taşıtlardan alınan vergilerdeki hızlı artışların etkisiyle ÖTV gelirleri 102,6 milyar TL düzeyine ulaştı. Dahilde alınan KDV ise kasımda bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık olarak üç kat artarak 52 milyar TL’ye, ithalde alınan KDV ise yüzde 83,9 artışla 101 milyar TL düzeyine yükseldi. Kasımda vergi gelirlerinin yüzde 38’ini ÖTV ve KDV oluşturdu.
Vergi gelirleri ayrıca geçen yılın aynı dönemine kıyasla iki katından fazla yükselişle 261,6 milyar TL’ye ulaşan geçici kurumlar vergisinin etkisiyle de yükseldi.
27 MİLYAR TL TOPLANDI
Seçim sonrası çıkarılan torba yasaya eklenen ve tartışma yaratan ek motorlu taşıtlar vergisinden kasımda 9,7 milyar lira toplandı. Tahsil edilen toplam tutar ise 27 milyar 50 milyon TL oldu. Hedeflenen tahsilat yaklaşık 32 milyar TL düzeyinde bulunuyor.
2023 yılı ocak-kasım dönemi vergi gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 89,6 oranında artarak 4 trilyon 59 milyar 954 milyon TL oldu. Bu dönemde KDV ve ÖTV'nin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 52 olarak gerçekleşti. Kasımda sermaye transferleri kalemindeki yıllık yaklaşık 11 kat artış dikkati çekti. Borç verme kalemi altında Devlet Demir Yolları’na 7,2 milyar TL, görevlendirme gideri altında SGK, BOTAŞ ve EÜAŞ’a sırasıyla 75,8 milyar TL, 12 milyar TL ve 10,1 milyar TL ödeme yapıldı.
∗∗∗
OCAK-KASIM DÖNEMİ HAZİNE’NİN VERGİ GELİRLERİNDEKİ ARTIŞ
ÖTV: %121
Motorlu taşıtlar: %75
Şans oyunu: %65
Dahilde alınan KDV: %185
∗∗∗
978 MİLYON LİRALIK UÇTULAR
Kamunun israf harcamaları arasında gösterilen kiralama işlemlerinin de son sürat devam ettiği ortaya çıktı. Kiralama kaleminden sadece kasım ayında 2 milyar liralık harcama yapıldı. Kiralama giderleri arasında uçak ve taşıt kiralama harcamaları dikkat çekti. Bu harcamanın yüzde 48’ini ise uçak kiraları oluşturdu. Kasımda uçak kiralarına 978 milyon lira ödendi. Ocak-kasım döneminde ise toplamda 5 milyar TL uçak kiraları için harcandı. Uçak kiraları kiralama kalemi içerisindeki en büyük gideri oluşturdu. Kasımda 298 milyon TL ödenen taşıt kuralarının Ocak-Kasım dönemindeki toplamı 2 milyar lirayı aştı.
Cumhurbaşkanı tarafından harcanabilen ve hesabı sorulamayan gizli hizmet giderleri kaleminden 808 milyon TL harcama yapıldı. Ocak-kasım döneminde toplamda 5,6 milyar liralık örtülü ödenek harcaması yapıldı.
