Halkın ümüğünü sıkma düzenlemesi

Havva GÜMÜŞKAYA 

Seçim sonrası beklenen kredi kartları için sıkılaştırma kararı erken geldi. Kredi kartlarına ve nakit avans kullanıma sınırlama getirerek enflasyonla mücadeleye etmeye çalışan iktidar, dar gelirliye darbe vurdu. 

Kemer sıkma politikası sertleşti. Resmî Gazete’de yayımlanan kararla kredi kartıyla nakit avans çekiminde faiz oranı yüzde 4,42'den yüzde 5'e, bankaların kredili mevduat hesaplarının faizi yüzde 5'e çıkarıldı. 

Karara gerekçe olarak ihtiyaç kredisi faiz oranlarında yaşanan artış sonrası nakit avans için uygulanan faiz oranının, ihtiyaç kredisi faiz oranına göre düşük kalması gösterildi. Yapılan değişiklikle farklılık giderilirken, söz konusu oranlar kararın yayımlanması itibarıyla geçerli oldu. Ocak ayı itibarıyla kredi kartı kullanan kişi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık 3 milyon artarak 36,8 milyona ulaştı. Ocakta toplam kredi kartı sayısı ise 119 milyona ulaştı. Kişi başına düşen kart sayısı 3’ü geçti. Kredi kartıyla nakit çekimler ocak ayında tüm zamanların rekorunu kırarak 23 milyon 661 bin adede yükseldi. Seçim sonrası ekonomi yönetiminin değişmesiyle sıkılaştırma süreci başlamış ve faiz artışlarına gidilmişti. Ancak faiz artışlarına rağmen ‘eksi hesaplar’ giderek daha yaygın kullanılmaya başladı. Faiz artışlarının başladığı Haziran 2023’te 27,7 milyon kişinin kullandığı kredili mevduat hesabı kullanıcı sayısı ocakta 28,9 milyona ulaştı. Kişi başına düşen ortalama borç bakiyesi ise 6 bin 294 TL oldu. BDDK’nin verilerine göre 2024’ün ocak ayı itibarıyla kredili mevduat hesabı bakiyesi 181 milyar TL’ye ulaştı. Üstelik bu artış piyasadaki en yüksek yıllık faizin uygulanmasına karşın gerçekleşti. 

YOKSULLUK PAHALILAŞIYOR 

Yoksulluğun daha da pahalı hale geldiğini belirten CHP Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Yalçın Karatepe, “Artık yıllık yüzde 113 faiz ödeyeceksiniz. Peki, bunu kim ödeyecek? Mesela maaşı yetmediği için KMH’den nakit çeken emekli ödeyecek. Faiz oranı olarak en yüksek faiz oranına sahip olmasına rağmen insanların bu kanal üzerinden kredi kullanıyor olması, ekonomik olarak ne kadar zorda kaldıklarını da gösteriyor. Faiz pahalı olduğu zaman toplumun zaten en zorda olan kesimine daha yüksek bir maliyet çıkarmış oluyorsunuz. Her ‘sıkılaşma’ dendiğinde en fazla ‘sıkılan’ dar gelirlinin ümüğü oluyor” diye konuştu. 

*** 

Döviz talebini engelliyorlar 

Yerel seçim sonrasına yönelik belirsizlikler, yüksek enflasyon ve artan döviz talebi ekonomi yönetiminin son günlerde üst üste adımlar atmasına neden oldu. Hem tüketici kredilerinin hem kredi kartı borçlanmasının hem de dövize olan talebin azaltılması için tüm tuşlara basmaya başladı. Önce bankaların zorunlu karşılıkları için düzenlemeye gidilirken çokça tartışılan kredi kartına nakit avans taksit sayısı da 12’den 3’e düşürülmüştü. Ayrıca kart limitinin yüzde 80’i kadar olan nakit avans limiti yüzde 25’e indirildi. Ancak karara rağmen seçim sonrasına yönelik belirsizliklere dayalı olarak altın ve döviz talebi arttı. Nakit avans ve KMH faizleri yüzde 5’e çıkarılmasının arkasında da seçim öncesi döviz talebinin önüne geçmeye yönelik adımlardan biri olarak yorumlandı.