Hastane çok ama tıbbi cihaz yok!

İsmail Arı

Sağlık Bakanlığı, Covid-19 salgınıyla geçen 2020 yılında kamu, üniversite hastaneleri ile özel hastanelerin durumuna ilişkin çarpıcı veriler paylaştı. 2020 Yılı Sağlık İstatistikleri Yıllığı’nda yer alan bu veriler, üniversite hastanelerinde pandemiye rağmen yatak eksiltildiğini, kamu ve üniversite hastanelerindeki tıbbi cihaz sayısının ise özel hastanelerdekinden çok daha az olduğunu ortaya koyuyor.

Buna göre geçen yıl, bir önceki yıla göre Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastaneler ile özel hastanelerdeki yatak sayısı artarken, koronavirüs salgınına rağmen üniversite hastanelerindeki yatak sayısı yaklaşık bin adet azaldı. Öte yandan Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastane sayısı 2019 yılında 895 iken bu rakam beş yeni hastanenin açılmasıyla 900’e çıktı. 2019 yılında 68 olan üniversite hastanesi sayısında 2020 yılında bir artış olmadı, özel hastane sayısı ise azaldı. 2019 yılında ülke genelinde 575 özel hastane varken salgın sürecinde 9 özel hastane kapandı ve 2020 yılı sonunda özel hastane sayısı 566’ya geriledi.

EN FAZLA NİTELİKLİ HASTA YATAĞI ÖZELLERDE

Nitelikli yatak sayısı ve toplam yataklar içerisindeki oranına da yer verilen istatistiklerde, yine çarpıcı bir tablo ortaya çıktı. Bu verilere göre, Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerdeki yatakların yalnızca yüzde 76,2’si nitelikli hasta yatağı. Üniversite hastanelerinde ise bu oran yüzde 68,8’e düşüyor. Diğer yandan özel hastanelerdeki yatakların neredeyse tamamının nitelikli hasta yatağı olduğu görülüyor. Bakanlığın açıkladığı verilere göre, özel hastanelerde yatakların yüzde 96,8’si nitelik hasta yatağı sınıfında bulunuyor.

Nitelikli yatak, Sağlık Bakanlığı tarafından şu şekilde tanımlanıyor: “İçinde tuvaleti, banyosu, en fazla iki hasta yatağı, televizyonu, telefonu, yemek masası, etajeri ve yatılabilen refakatçi koltuğu bulunan odalardaki hasta yatakları.”

YATAKLARIN YÜZDE 36’SI ÖZEL HASTANELERDE

Açıklanan istatistiklere göre, ülke genelinde toplam 47 bin 700 yoğun bakım yatağı var. Bu yatakların 23 bin 939’u Sağlık Bakanlığı hastanelerinde, 6 bin 866’sı ise üniversite hastanelerinde bulunuyor. Özel hastanelerde de toplam 16 bin 895 adet yoğun bakım yatağı mevcut. Yani, ülke genelinde yoğun bakım yataklarının yaklaşık yüzde 36’sı özel hastanelerde yer alıyor.

KAMUDAKİ CİHAZ SAYISI ÖZELLERDEKİNDEN AZ

Sağlık Bakanlığı, yayımladığı verilerde hastanelerdeki cihaz sayısını da açıkladı. Özel hastanelerde MR cihazı (Manyetik rezonans görüntüleme cihazı) sayısı, Sağlık Bakanlığı ile üniversite hastanelerindekinden fazla. 566 özel hastanede 457 MR cihazı bulurken 900 Sağlık Bakanlığı hastanesinde ise sadece 369 MR cihazı var.

Ultrason cihazı sayısında da durum farklı değil. Sağlık Bakanlığı hastanelerinde 2 bin 555 ultrason cihazı varken bu sayı özel hastanelerde 2 bin 579’a çıkıyor. Mamografi (Memenin filmini çeken özel bir cihaz) cihazı da Sağlık Bakanlığı hastanelerinde 412 adet bulunurken özel hastanelerde tam 495 adet bulunuyor.

KAMU HASTANELERİ KÜÇÜLTÜLÜYOR

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Genel Sekreteri Prof. Dr. Vedat Bulut, Sağlık Bakanlığı’nın verilerini BirGün’e şöyle değerlendirdi:

“Bakanlığın açıkladığı cihaz ve yatak sayıları özel sektöre teşviki gösteriyor. Özel hastaneler teşvik edilirken üniversite hastaneleri geriye gidiyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) üniversite hastanelerinin ödemelerini geç ve kesintili yapıyor. Bu nedenle bazı hastaneler, tıbbi cihaz şirketlerine iki, üç yıl boyunca ödeme yapamıyor. Özetle, özel hastanelerin imkânları artırılırken üniversite hastanelerinin mali imkânları daraltılıyor. Sağlık Bakanlığı hastaneleri de aynı şekilde özelleri desteklemek için küçültülüyor.”

***

Tıbbı cihazları Sayıştay da aradı, bulamadı

Sayıştay’ın Sağlık Bakanlığı 2020 Yılı Denetim Raporu’nda da yap- kirala - devret modeli ile yaptırılan ve hasta garantisi verilen şehir hastanelerine ilişkin çarpıcı tespitlere yer verildi. Raporda, şehir hastanelerini işleten şirketler tarafından tedarik edilen tıbbi ekipmanların yetersiz kaldığı ve kapatılan hastanelerden tıbbi ekipmanların şehir hastanelerine taşındığı belirtildi. Raporda, “Tıbbi cihaz sayılarının açılan Şehir Hastanelerinin sağlık hizmet sunumuna ilişkin ihtiyaçları için yeterli olmadığı ve kapatılan hastanelerden tıbbi ekipman getirildiği tespit edilmiştir. Sözleşme kapsamında tıbbi ekipmanların temini görevli şirketin sorumluluğundadır” dendi.

Sayıştay denetçileri, bazı şehir hastanelerindeki tıbbi ekipmanların sağlık hizmet sunumuna uygun nitelikte olmamasına rağmen bu ekipmanlarının kabulünün yapıldığını da tespit etti. Denetçiler, Sağlık Bakanlığı ile şehir hastanelerini işleten şirketlerle yapılan sözleşmelerde belirtilen tıbbi cihazların, yerinde yapılan denetimlerle sağlık tesisinde bulunamadığı da rapora ekledi.