Hatay’da mali kriz provası
Hataylı müteahhitlerin geçen yıl yaz başında 32,6 milyon lira takibe düşmüş kredi borcu bulunuyordu. Yazın sonunda bu tutar sadece 3 ay içinde 18 katına çıkarak 587,7 milyon liraya fırladı. Bugün ise durum daha vahim
OZAN GÜNDOĞDU
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) illere ilişkin borç ve tasarruf verileri geçen hafta için açıklanmıştı. Verilere göre toplam kredi borcu tasarruflarının 5,3 katı olan Siirt, borç yükü en fazla olan il olurken, Dersim ise bu alanda borç yükü en az olan il olmuştu. Diğer yandan tüm Türkiye’de özellikle inşaat sektörüne verilen kredilerin geri ödenmesinde zorlanıldığı biliniyor. Ancak inşaat sektörünün borcunda özellikle bir il dikkat çekiyor; Hatay...
2018’in yaz aylarında kur şokunun etkisiyle demir fiyatlarındaki ani değişimler müteahhitleri mali açıdan zora sokmuştu. Bankalara olan borcunu çevirmekte zorlanan müteahhitlerin kredi puanları düş tü, bir çoğu kara listeye girdi. Ancak bu karanlık tablonun en sert yaşandığı illerin başında Hatay geldi. 2018 yazında kur şokunun Hatay müte ahhitlerini nasıl etkilediğini görmek için BDDK verilerine mercek tuttuk.
2018 YAZININ BAŞINDA HERŞEY YOLUNDAYDI
BDDK’nin nisan, mayıs haziran aylarını kapsayan verilerine göre Hatay’da inşaat sektörünün banka lara 847,5 milyon lira borcu bulunuyordu. Bunun dışında bankalar, inşaat sektörüne verilen kredilerin 32,6 milyon liralık borcunu takibe almıştı. Böylece toplam borç dışında yüzde 3,8’lik bir takibe düşme oranı bulunuyordu. Ancak 2018 yazı Hatay’da inşaat sektörü için her zamankinden sıcak geçti.
TAKİBE DÜŞEN BORÇ18 KATINA ÇIKTI
2018 yazında dolar kurunda yaşanan atak tüm sektörleri etkiledi. Fakat inşaat tüm sektörler içinde bağışıklık gücü en zayıf olandı. Yaz başında 32,6 milyon lira takibe düşen kredi borcu bulunan sektörün temmuz, ağustos, eylül ayları sonunda takibe düşen borç tutarı 587,7 milyon liraya fırladı. Böylece kredi borcunun dışında yüzde76’lık takibe düşen borcuyla Hatay, bu oranda Türkiye’nin zirvesine oturdu.
Sadece 3 ay öncesinde bu oran yüzde 3,8’di. Her ne kadar eko nomi yönetimi her şeyin daha da iyiye gittiğini söylese de ne Türkiye için ne de Hatay için işler yolunda görünmüyor. 2018’in 3’üncü çeyrek raporunda 587,7 milyon lira olan takibe düşen alacak tutarı, bu yılın aynı döneminde 637,9 milyon liraya fırlamış durumda. Rakamların detayları ürkütücü. Zira Hatay’da inşaat sektörünün toplam kredi borcu 610,2 milyon lira. Başka bir ifadeyle Hataylı müteahhitlerin 1 liralık borcuna karşılık 1 lira da ödeyemediği borcu bulunuyor. İnşaatta takibe düşen borç oranının yüzde 100 gibi rekor bir orana sahip olduğu tek il Hatay.
Veriler karamsar tabloyu gözler önüne sererken Hataylı bir müteah hitle görüştük. İsmini vermek istemeyen iş insanı Hatay’ın sadece bir gastronomi kenti olmadığını ifade ediyor. Sadece müteahhitlerin değil neredeyse tüm esnafın borç batağın da olduğunu söyleyen iş insanı aynı zamanda umutsuz. Tablo ne zaman düzelir sorusuna ‘10 yıl daha düzele ceğini sanmıyorum’ cevabını verdikten sonra ekliyor, “daha önce böyle bir bunalım hiç yaşamamıştık” Hataylı müteahhidin parmak bastığı bir diğer sorun ise özellikle kamu bankalarının kredi verirken şeffaf olmaması. “Bir yerlerde tanıdıkları olan teminatı olmasa da kredi buluyor, işini namusuyla yapan ise icralık oluyor” diyen iş insanı yeni bir kur şokunun ekonomiyi tamamen bitireceğinden endişeli.
