İki cepheli üç zirve
Batı ittifakı ile Rusya ve Çin arasındaki kapışma uluslararası zirvelere damga vururken gözler Bali’deki G20’de. ‘Toparlanma’ başlıklı zirvenin de ASEAN ve COP27’deki gibi cepheler arası gerilime sahne olması bekleniyor.
Dış Haberler
ABD liderliğindeki Batı dünyası ile Rusya ve Çin arasında süren hegemonya mücadelesinin yansımaları her alanda kendisini gösteriyor. Kapışma keskinleşirken tarafların cephe hatlarını tahkim etme çalışmaları uluslararası zirveleri kilitliyor. Son bir hafta içinde düzenlenen Mısır’daki BM İklim Konferansı ve Kamboçya’daki Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği Zirvesi (ASEAN) gerilimleri bir kez daha gün yüzüne çıkardı.
Kamboçya’nın ev sahipliğinde düzenlenen Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland ve Vietnam liderlerinin katıldığı ASEAN zirvesinde çatlak derinleşti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD ve NATO’nun, Asya-Pasifik bölgesinin kontrolünü ele geçirmek istediğini ileri sürdü. Lavrov, Batı’nın bölgeyi "askerileştirip" Çin ve Rusya’nın çıkarlarını da kontrol altına almak niyetinde olduğunu ve bunun en büyük emaresinin ise Avustralya, ABD ve İngiltere arasındaki AUKUS anlaşmasının ilanı olduğunu dile getirdi. Rus bakan, AUKUS ittifakına Yeni Zelanda, Kanada ve Japonya’nın da dahil edilmeye çalışıldığına dikkati çekti.
ZİRVELER ÇIKMAZI
Mısır’ın Şarm El Şerh kentindeki BM İklim Zirvesi (COP27) de benzer anlaşmazlıklara sahne oldu. İklim kriziyle ilgili büyük güçler anlaşamazken günlerdir devam eden zirveden yer küre için beklenen kararlar çıkmadı.
"Birlikte Toparlanma-Daha Güçlü Toparlanma" başlığıyla Endonezya’nın Bali adasında düzenlenecek G20 Zirvesi’nde de hedeflenen amaca ulaşılması beklenmiyor. "Son yılların en gergin zirvesi" olarak yorumlanan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in katılmayacağı dünyanın en büyük 20 ekonomisinin liderini bir araya getirerecek zirvede Batı ile Çin-Rusya arasındaki derin ayrılığın damga vurması bekleniyor.
Liderlerin geleneksel olarak çekilen aile fotoğrafına dahi karşı çıktığı zirvede, Gıda-Enerji Güvenliği, Sağlık ve Dijital Dönüşüm başlıklı üç oturum düzenlenecek. Putin’i temsilen Bali’de yer alacak olan Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un ABD karşıtı söylemlerini devam ettirmesi beklenirken zirve Ukrayna-Rusya savaşı, Çin-ABD gerginliği, yükselen enflasyon, enerji krizi ve iklim krizi meselelerinin gölgesinde düzenlenecek. ABD Başkanı Joe Biden ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping Bali Adası’nda ilk kez yüz yüze görüşme gerçekleştirdi. İki ülke arasında gerilim kaynağı olan Tayvan, insan hakları, ekonomik rekabet, Ukrayna Savaşı, Rusya ve Kuzey Kore gibi anlaşmazlık konularına değinilmedi. AKP’li Recep Tayyip Erdoğan ise Bali’de Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo ile bir araya geldi, iki ülke arasında beş anlaşma imzalandı.
IMF ZİRVE ÖNCESİ UYARDI
İki gün sürecek zirve öncesi açıklama yapan Uluslararası Para Fonu (IMF), G20 ülkelerini uyardı. G20 öncesi bir blog yazısı kaleme alan IMF, küresel ekonomik görünümün iç açıcı olmadığını ve son göstergelerle birlikte özellikle Avrupa’da ekonomik görünümün daha da olumsuz olduğunu belirtti. IMF, olumsuz görünüm için yüksek ve geniş tabanlı enflasyon nedeniyle sıkılaşan para politikası adımları, Çin’de ekonomik büyümenin zayıflaması ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle devam eden sevkıyat aksamaları ile gıda güvenliğinin sağlanamamasını gerekçe gösterdi.
Çin Başbakanı Li Kıçiang, önceki gün Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva ile Kamboçya’da yaptığı görüşmede, ülkesinin ekonomik reformları ve dışa açılmayı sürdüreceği mesajını verdi. Çin’in G20 ülkelerinin Borç Ödeme Erteleme Girişimi’ne desteğini sürdüreceğini de ifade eden Li, IMF’nin devlet borçlarının eşgüdümü konusunda aktif rol oynamayı sürdürmesini dilediğini kaydetti.