İki fatura bir kira

Ekonomi Servisi

Geniş halk kesimleri giderek daha ağır bir toplumsal bunalımın içerisine sürükleniyor. İktidarın ‘enflasyon timleri’ni sahaya sürdüğü gıda ürünlerinde KDV’nin yüzde 8’den yüzde 1’e düşürüldüğü şubat ayında hayat pahalılığı hızla arttı. Aralık ayında yüzde 50’nin üzerinde zamlanarak 4 bin 250 liraya çıkan asgari ücret ise tüm hızıyla eriyor.

Ekonomi yönetiminin ülkeyi bilerek, göz göre göre soktuğu enflasyon tünelinden çıkış ise gerçek anlamda iyileştirici politikalar geliştirilmedikçe düzelecek gibi durmuyor. Ukrayna Rusya savaşı ise bu tünelin çok daha derin ve karanlık boyuta gelmesine neden oluyor. Petrol fiyatlarındaki ve döviz kurundaki artış, akaryakıtta eşi benzeri görülmemiş zamları beraberinde getiriyor.

TÜİK verilerine göre tüketici enflasyonu yıllık yüzde 54’ü, üretici enflasyonu ise yıllık yüzde 105’i üzerine çıktı. Enerji ve gıda fiyatlarındaki artışın etkili olduğu enflasyon yükselişinin martta devam etmesi ve yüzde 60’ı da geçmesi bekleniyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) da şubat enflasyonuna ilişkin değerlendirmelerini paylaştı.

GIDA VE ENERJİ ÖNE ÇIKTI

Tüketici yıllık enflasyonundaki artışın alt gruplar geneline yayıldığını ve bu gelişmeye en belirgin katkının gıda ve temel mal gruplarından geldiğini kaydeden TCMB, şu noktalara dikkat çekti:

“Emtia fiyatlarında ocak ayından itibaren gözlenen artış eğilimi son dönemde jeopolitik gelişmelerle hızlanmış ve bağlantılı kalemlerde etkileri hissedilmiştir.

Gıda yıllık enflasyonundaki yükseliş alt gruplar genelinde devam ederken, son aylarda yüksek seyreden taze meyve ve sebze enflasyonundaki artış bu dönemde hızlanmaya devam etmiştir. Diğer taraftan temel gıda ürünlerindeki KDV indirimi daha olumsuz bir görünümü sınırlamıştır. Temel mal fiyatlarındaki artış eğilimi Şubat ayında yavaşlamakla birlikte yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükselmiştir.

Uluslararası enerji fiyatlarındaki artışın etkileri yurt içi enerji fiyatlarına yansımıştır.

Hizmet grubunda yıllık enflasyon tüm alt gruplarda artarken, enerji ve gıda görünümüne de bağlı olarak ulaştırma ve lokanta-otel öne çıkan alt gruplar olmuştur.”

ELEKTRİĞE YÜZDE 70 ZAM

Yurttaşı en fazla etkileyen harcama kalemlerine mercek tuttuk.

Toplumun büyük tepsini çeken elektrik faturası zammında geri adım gibi yansıtılan adımlar atılsa da fatura yükü ağır. Son olarak elektrikte katma değer vergisi (KDV) yüzde 18'den yüzde 8'e indirilerek düşük tüketim sınırı da günlük 8 kWh, aylık olarak da 240 kWh'ye yükseltildi.

Tüketiciye fatura indirimi gibi yansıtılsa da aralık ayında 219 TL elektrik parası ödeyen vatandaşın faturasını önce 364 TL’ye sonra 324 TL’ye düşürüldü. Ancak aynı tüketim miktarına sahip elektrik faturası geçen yılın mart ayında 191 liraydı. Bir yıl içerisinde elektrik faturası yüzde 69,6 oranında zamlanmış durumda.

KİRALAR UÇUŞTA

TÜİK’in önceki gün açıkladığı tüketici fiyat endeksi verilerine göre konut harcamaları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 49,72 oranında artışmış durumda. Bahçeşehir Üniversitesi Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) sahibinden.com verileri üzerinden yaptığı hesaplamaya göre ülke genelinde ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatındaki yıllık artış oranı ocakta yüzde 77,8 olurken, ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatı 28 TL'ye yükselmiştir. Yıllık kira artış oranı İstanbul'da yüzde 97,7, Ankara'da yüzde 82 ve İzmir'de yüzde 62 olmuştur.

Ülke ortalamasına göre 100 metrekarelik bir dairenin kirası yaklaşık 2 bin 800 TL civarında. Başka bir ifadeyle asgari ücretin en az yüzde 65’i sadece ev kirasına gidiyor.

KOMBİ EN KISIKTA

Ocak ayının başında başlayan zamlı tariflerin ardından yurttaşın eli kombiye gitmiyor. Ortalama bir doğalgaz faturasının aylık ortalama 76 metreküp doğalgazın kullanıldığı İstanbul’da 212 TL’ye, 89 metreküpün kullanıldığı Ankara’da 244 TL’ye yükseldi. Havaların soğumasıyla tüketimin artığı şubat ayında ise 250 metreküplük doğalgaz tüketiminin faturası 695 liraya kadar yükseldi. Yine asgari ücret hesaplaması ile bakıldığında asgari ücretin 100 lirasının 16’sı doğalgaz faturasına gidiyor.