İklimden uzak fosile yakın AKP

Gökay BAŞCAN

Dünyadaki birçok ülke kömürden çıkış takvimini açıklarken fosil yakıtlar Türkiye’deki elektrik üretiminde büyük rol oynuyor. Ekosfer Derneği’nin Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’den (TEİAŞ) derlediği veriler, Paris Anlaşması’na taraf olan, Çevre Bakanlığı’na ‘iklim değişikliği’ ibaresi ekleyen AKP iktidarının iklim kriziyle mücadelede somut adımlar atmadığını bir kez daha gözler önüne serdi. Verilerde, ülkedeki elektrik üretimindeki büyük payın 2021 yılında da iklim krizine neden olan fosil yakıtlarda olduğu görüldü.

2021 yılının Ocak- Kasım aylarında Türkiye’de elektriğin yüzde 31’i kömürden, yüzde 32,9’u doğalgazdan, yüzde 17,2’si hidroelektrikten, yüzde 18,9’u yenilenebilir kaynaklardan, yüzde 0,1’i ise sıvı yakıtlardan üretildi. Böylece 2021’in ilk 11 ayında fosil yakıtların payı yüzde 64 oldu. Veriler, Ekosfer Derneği’nin sosyal medya hesabından şu notla paylaşıldı: “Kömürden çıkış tarihi olmadan yenilenebilir enerjideki ilerleme iklim hedeflerine ulaşmakta yetersiz kalıyor.”

PLANLARI DEĞİŞMEDİ

BirGün’e konuşan Ekosfer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Özgür Gürbüz, “Son yıllarda iklim krizinin büyümesi, çevre örgütlerinin mücadelesi ve fosil yakıtlardan elektrik üretmenin maliyetindeki artış, yenilenebilir enerjinin Türkiye’de de güçlenmesine neden oldu. Ancak, hükümetin planları değişmedi, yerli kömürden ithal kömür ve hatta doğalgaza uzanan birçok santral planı kâğıt üstünde de olsa duruyor” dedi. Somut hedeflerin olmaması küresel iklim hedefinden uzaklaştırdığına dikkat çeken Gürbüz, “Paris Anlaşması onayı, kömürden çıkış gibi somut hedeflerle desteklenmedikçe, fosil yakıtlara ve nükleer enerjiye verilen teşvikler kaldırılmadıkça ideal hedef olan yüzde 100 yenilenebilir enerjiye ulaşmak mümkün değil. Bu da hem sağlık sorunlarına yol açıyor hem de küresel iklim hedefinden uzaklaşmamıza neden oluyor” ifadelerini kullandı.

ENERJİ VERİMLİLİĞİ

Yenilenebilir kaynakların üretimdeki payının artırılması gerektiğini belirten Gürbüz şu ifadeleri kullandı: “Güneş ve rüzgârdaki artış daha hızlı da olabilir ancak hükümetin bireylerin ve kooperatiflerin küçük ölçekli enerji yatırımları yapmasının önünü açması gerek. Bununla beraber enerji verimliliğini öne çıkarabilirsek, gerçek talebe dayalı sağlıklı bir yenilenebilir enerji ilerlemesi görebiliriz.”

EMİSYONU ARTIRMA SÖZÜ

Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un geçen günlerde sarf ettiği “Türkiye’nin iklim krizinde tarihi bir mesuliyeti bulunmuyor” sözleri AKP döneminde yapılan icraatları akıllara getirmişti. ABD, Çin gibi ekonomisi büyük ülkeler emisyon üretiminde ilk sıralarda yer alsa da AKP iktidarının iklim krizine etkisi küçümsemez. İklim krizine neden olan seragazı salımı AKP döneminde rekor kırdı. AKP iktidarının ilk yılı olan 2001’de 208,5 milyon ton olan karbondioksit salımı, 2019 yılında 506,1 milyona ulaştı. Emisyon 18 yılda iki kattan fazla arttı. Türkiye 2012 yılında Birleşmiş Milletler Sekreteryası’na sunduğu Niyet Edilen Ulusal Katkı Beyanı’nda, seragazı emisyonlarının 2030 yılında 929 milyon tona kadar çıkarabileceğini belirtti. Başka bir deyişle Türkiye seragazı emisyonlarını azaltma taahhüdü vermedi, iki katından fazla artırabileceğini söyledi.