IMF, Asya’ya çöktü

Yaren ÇOLAK

Güney Asya ülkeleri Uluslararası Para Fonu (IMF) kıskacında. Kötü yönetim nedeniyle yoksulluğu en ağır şekilde yaşayan Asya ülkelerinde sık sık elektik kesintileri oluyor, okullar tatil ediliyor, akaryakıt yok, gıda krizi ciddi boyutlara ulaştı. Buna karşılık yoksul Güney Asya ülkeleri Sri Lanka, Pakistan ve Bangladeş teker teker IMF’nin kapısını çalıyor.

Sri Lanka'nın, IMF ile 2,9 milyar dolarlık kredi ön anlaşmasına vardığı bildirildi. Yüksek cari açık ve enflasyonla boğuşmaya devam eden Pakistan Merkez Bankası da önceki gün IMF’den 1,16 milyar dolarlık yeni bir kredinin alındığını aktardı. Bangladeş’in de kurum ile anlaşmaya çalıştığı biliniyor.

2014-2018 yılları arasında Bangladeş Parlamento üyeliği yapan Mahjaben Khaled, BirGün’ün sorularını yanıtladı.

Covid-19 ve Rusya-Ukrayna arasındaki savaşın küresel anlamda ekonomiyi etkilediğinin altını çizen Khaled, “Ve bazı ülkeler diğerlerinden daha fazla acı çekiyor. Yakıt zammı dünya çapında yükseliş trendinde. Ancak Güney Asya ülkeleri için tablo çok daha acı. Bangladeş’te yükselen enerji ve gıda fiyatları ithalat faturasını ve cari açığı şişirdi” dedi.

Ekonomik krizle mücadele kapsamında hükümetin çareyi yine IMF’den borç almakta bulduğunu söyleyen Khaled, görüşmelerin başladığını belirtti. Ülkedeki yönetim açığı, yolsuzluk, çeşitli ve sosyal altyapıların yetersizliği, gelir eşitsizliğine dikkat çeken Khaled, tarım politikalarına ağırlık verilmesi gerektiğini kaydetti.

***

ACI REÇETE DAYATAN IMF GİTTİĞİ HER ÜLKEYİ BATIRDI

Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) krizdeki ülkelere “kurtarma” adı altında dayattığı ekonomi programlarının sonu çok daha büyük mali krizlerle sonuçlanıyor. IMF verdiği krediler karşılığında, uyguladığı “acı reçeteler”le bu ülkelerin ekonomilerini dış borç sarmalına sokup kendisine bağımlı hale getiriyor. Geçmişte IMF güdümlü ekonomik programların uygulandığı Arjantin’den Meksika’ya, Endonezya’dan Şili’ye, Güney Kore’den Malezya’ya, Tayland’dan Türkiye’ye kadar pek çok ülke örneğinde de görüldüğü üzere fatura emekçilere kesiliyor. Kemer sıkma politikalarını dayatan IMF’nin programları nedeniyle işyerleri kapanıyor, sosyal devlet uygulamaları yok ediliyor, yoğun işten çıkarmalar yaşanıyor. Ülkelerde gelir adaletsizliği artarken dayatılan neo liberal yıkım politikaları nedeniyle yoksulluk gün geçtikçe artıyor.

***

SRİ LANKA

Tarihinin en ağır ekonomik kriziyle karşı karşıya kalan ülkede, Rajapaksaların kötü yönetimine karşı halk aylardır sokakta. 16 Mart’ta başlayan protestoların hedefinde ülkedeki önemli siyasi pozisyonları tutmuş Rajapaksa ailesi ve geleneksel siyasi yöneticiler yer aldı. 31 Mart’ta halk, Devlet Başkanı Gotabaya Rajapaksa’nın konutunu işgal etti. 1 Nisan’da OHAL kararı alınsa da istifa furyası başladı. 9 Mayıs’ta Başkan Rajapaksa da istifa etti, kabine feshedildi. Güvenlik güçleri ve protestocular arasında çıkan çatışmada 8 kişi hayatını kaybetti, en az 250 kişi yaralandı. Sri Lanka’nın toplam dış borcu 51 milyar doları aşarken bu yıl vadesi dolan yaklaşık 7 milyar dolarlık borcunu ise geçici olarak temerrüde düşürdü. Ülkede yüzde 60’ı aşan enflasyona karşın hükümet tarafından yapılan açıklamada, alınan yeni krediyle ekonomiyi istikrara kavuşturmanın hedeflendiği vurgulandı.

BANGLADEŞ

Güneydoğu Asya’nın yoksul ülkelerinden Bangladeş, emek sömürüsünün en yoğun yaşandığı ülkelerden. Artan açlığa, yoksulluğa ve adaletsizliğe karşı yoksul halkın isyanı büyüyor. Bangladeş’te 5 Ağustos’ta akaryakıt fiyatlarına yüzde 52 zam yapılması halkı sokağa döktü. Şimdilerde ülkede genel grev hazırlığı var. Halk, hükümeti istifaya çağırıyor. Bangladeş Merkez Bankası’nın döviz rezervleri, son bir yıl içinde 45,5 milyar dolardan 39,67 milyar dolara düşerken ülkenin dış ticaret açığının da sürekli arttığı bildirildi. Bangladeş takası son üç ayda yüzde 20 değer kaybederken ülkede temmuz-mayıs dönemi cari açık 17,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde cari açık 2,78 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Kötü yönetim nedeniyle iflasın eşiğindeki Bangladeş, IMF’den 4,5 milyar dolarlık bir kredi istedi.

PAKİSTAN

İslamad, IMF ile 2019’da 39 ayda ödenmesi planlanan 6 milyar dolarlık ekonomi kurtarma paketi için anlaştı. Anlaşma gereği Pakistan’dan petrol ve elektrik ücretleri dâhil pek çok kalemin sübvanse edilmemesi istendi. İmran Han hükümeti, 28 Şubat’ta görevdeyken petrol fiyatlarını düşürdü ve bu fiyatları 4 ay dondurduğunu açıkladı. IMF ise Pakistan’a vereceği 3 milyar dolarlık fonu durdurdu. 10 Nisan’da Han, mecliste yapılan güven oylaması sonucu görevinden alındı. Mayıstan bu yana yapılan görüşmeler sonucu, yeni Şahbaz Şerif yönetimi, IMF ile 14 Temmuz’da 1,17 milyar dolarlık kredinin serbest bırakılması konusunda anlaşma yaptı. IMF’den yapılan açıklamada ise onaylanması halinde yeni 1,16 milyar dolarlık krediyle Pakistan’a verilen miktarın 4,2 milyar dolara ulaşacağı aktarıldı.