İnsan eliyle yaratılan felaket ölüm getirdi

Dilara Şimşek

Doğaya müdahale her mevsim yağışlı olan Karadeniz’de son yıllarda meydana gelen yağışları felakete dönüştürdü. İnsan eliyle yaratılan bu felaketler son olarak Giresun’u vurdu. Şiddetli yağış sonrası meydana gelen selde en az 7 kişi hayatını kaybetti, 10 kişi kayboldu. Felakete kentte bulunan 38 hidroelektrik santralı (HES), yatağı değiştirilen dereler ve tıkanan menfezler yol açtı.

Giresun’da önceki akşam meydana gelen sağanak yağmur, sel ve heyelanı beraberinde getirdi. Hayatını kaybeden dört kişinin kimlikleri belli oldu. Tirebolu Doğankent karayolu üzerinde menfezin çökmesi sonucu sele kapılan 5 kişiden jandarma Uzman Çavuş Onur Kıran’ın cansız bedeni araç içerisinde bulunurken, hayatını kaybedenlerden Ali Aydın ve Akif Abidinoğlu Espiye ilçesi Yeniköy köyünde, Yasemin Özdemir’in ise Tirebolu’nun Aşağıboynuyoğun köyünde cansız bedenlerine ulaşıldı. 118 köy yolu ulaşıma kapandı. Dereli ilçesi, nehre döndü; park halindeki araçlar, sel sularına kapılarak sürüklendi. Aksu Deresi’nin bazı noktalarda taşması sonucu Giresun-Dereli-Sivas yolu ulaşıma kapandı. Espiye ilçesi Gelevera Deresi kenarındaki evler de tedbir amaçlı tahliye edildi. Giresun Milletvekili Necati Tığlı ve Çanakçı Belediye Başkanı Tuncay Kasım, felaketle ilgili BirGün’e değerlendirmede bulundu.

Bölge yaşanılmaz halde

CHP, sel felaketinin yaşandığı Giresun’a heyet gönderdi. CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Ordu Milletvekili Seyit Torun başkanlığındaki heyette; milletvekilleri Uğur Bayraktutan, Kadim Durmaz, Barış Karadeniz, Mustafa Adıgüzel, Kemal Zeybek ve Necati Tığlı bulunuyor. Bölgede incelemelerde bulunan Giresun Milletvekili Necati Tığlı, kentin afet bölgesi ilan edilmesi gerektiğinin altını çizdi.

CHP’li Tığlı, şehrin doğal yapısının ve sülietinin değiştiğini vurgulayarak şu ifadelerde bulundu: “Burası tam bir doğal afet bölgesi ve insanlar çaresiz. Yıkılan köprüler, yerle bir olan yollar, hurdaya dönen araçlar, dağlardan kopup gelen kayalar Dereli’yi, Doğankent’i Giresun’u yaşanmaz hale dönüştürdü. Devlet bir an önce Giresun’u Afet Bölgesi ilan etmeli ve halkımızın sağlık, barınma, yiyecek ve diğer tüm ihtiyaçlarını karşılamak için seferber olmalı. Sağlık hizmetlerinden ücret talep edilmemeli. Tüm maddi kayıplar devlet tarafından ödenerek zararların kısmen de olsa sonuçları hafifletilmeli ve vatandaşın tüm borçları ertelenmeli.”

Çanakçı Belediye Başkanı Tuncay Kasım, sel felaketine ‘afet’ denilmemesi gerektiğinin altını çizdi. “Doğaya hükmetmeye kalkılırsa doğa direnç gösterir” diyen Kasım, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Olaya kadercilikle değil bilimsel bakış açısıyla bakmak gerekiyor. Yağmur her zaman yağar ama bu insanlara sorun olarak yansıyorsa can ve mal kaybı varsa burada düşünmek gerekiyor. Milyonlarca yılda oluşan dere yatağına bitkilere müdahale edilirse doğa böyle engel çıkarır, direnç gösterir.”

Öte yandan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) yaşanan duruma tepki göstererek Twitter’dan şu paylaşımı yaptı: “Ülkemizi böylesi felaketlere yüz yüze bırakan yanlış kentleşme politikalarına ve derelerin-ormanların doğasını bozan projelere derhal son verilmeli.”

***

Artık ders almamız gerekiyor

CHP Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ali Öztunç, doğa tahribatları, yanlış imar ve yapılaşma politikaları, HES’ler ve dere ıslah çalışmalarının felaketleri tetiklediğini belirterek ders alınması gerektiğini belirtti:

“İnsan kaynaklı doğa tahribatları, yanlış imar ve yapılaşma politikaları, yanlış su yönetimi politikaları, HES’ler, dere ıslah çalışmaları bu felaketleri tetikliyor. Her gün bir başka yerleşim yerinde bu acıları yaşıyoruz. Artık bir ders almamız gerekiyor.”

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan Karadeniz İklim Eylem Planı’nda, Karadeniz Sahil Yolu ve bölgedeki yapılaşmanın dere yataklarındaki imar uygulamalarının aşırı doğa olaylarını tetiklediği dile getirildiğini hatırlatan Öztunç, konuşmasını şöyle sonlandırdı:

“Dere yatağı üzerinden yapılan yol uygulamaları dışında, TOKİ gibi kurumların da dere yataklarında yapılar inşa ettikleri de bir gerçekliktir. Nitekim, şu ana kadar herhangi bir biçimde uygulamasına şahit olunamayan Karadeniz İklim Eylem planı da mevcut yapılaşmaların yıkılarak yeni yapılaşma-inşaat alanlarının oluşturulmasından başka bir çözüm getirmemekte. İnsan kaynaklı doğa tahribatları, yanlış imar ve yapılaşma politikaları, yanlış su yönetimi politikaları, HES’ler, dere ıslah çalışmaları vb. etkenler bu felaketleri tetikliyor. Her gün bir başka yerleşim yerinde bu acıları yaşıyoruz. Artık bir ders almamız gerekiyor.”

SOL Parti: Yağmalamaya son

HES’lerle derelerin önüne çekilen setler, betonlaşma ve doğanın yıkımı ile Karadeniz bir felaket bölgesine dönüştürüldü. Suyun, ağacın, toprağın, kıyının yağmalanmasına artık son.

HDP: Karadeniz’i rahat bırakın

HDP Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ve Mithat Sancar, Giresun’daki sel felaketine ilişkin HES projelerine ve imar rantına dikkat çekti.

Buldan, Twitter hesabından şu mesajı paylaştı: “Karadeniz’de yaşananlar kader değil, doğaya düşmanlığın, açgözlülüğün sonucudur. Bitmek bilmeyen HES projelerine, betona sevdalı imar ve rant anlayışına artık yeter deme zamanıdır.”

Sancar, ise yaşananların kader olmadığına vurgu yaptı: “Felaketin nedeni dere yataklarının işgali, HES inşaatları, imar rantlarıdır. Karadeniz’i rahat bırakın.”

***

BAKAN’A GÖRE SUÇLU YURTTAŞ

İçişleri Bakanı Soylu, Dereli ilçesinde tüm dükkânların tarumar olduğunu belirtirken Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli ise yurttaşı suçladı İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli bölgede incelemelerde bulundu. Bakan Pakdemirli, sel felaketi sonrasında yaptığı açıklamada yurttaşı suçladı. Pakdemirli, “İlk defa böyle büyük bir doğal afet görüyorum. Şehrin silüeti değişmiş durumda. Ciddi uyarılar yapmamıza rağmen vatandaşlarımız ‘Nasıl olsa bana olmaz’ düşüncesi içinde. Bu da can kayıplarına yol açabiliyor. Bu taşkınları tamamen önlemenin imkânı yok, dere yataklarına ev ve dükkânları yapmamak gerekiyor. İsterseniz süper güç olun, süper devlet olun ama bunların hepsine yetme imkânı yok” dedi.
Dereli ilçesinde incelemelerde bulunan Soylu, 10 kişiyi arama kurtarma çalışmalarının devam ettiğini söyleyerek, “Burada kullanılabilir durumda tek bir dükkân yok, hepsi tamamen tarumar olmuş” ifadelerini kullandı. Menfezin çökmesi sonucu dereye uçan askeri araçtaki 5 jandarma eri ve 1 iş makinesi operatörü de kayıplar arasında. Yoğun yağış sonrasında Dereli ilçe merkezinde suyun 2 metrenin üzerine kadar çıktığını belirten Soylu, suyun tüm merkezi etkisi altına alabilecek şekilde yükseldiğini anlattı. Kapalı olan yolların bulunduğuna işaret eden Soylu, şu bilgileri paylaştı: “Maalesef Tirebolu-Doğankent yolunun üzerinde Doğankent’e giderken bir jandarma aracımız, içerisinde 5 jandarmamızın bulunduğu araç 12’nci kilometresinde bir menfezde suların içerisine gömülü olarak kaldı. Buradaki arama kurtarma çalışmalarımız devam ediyor. 40-45 metrelik, bir taraftan 10-15 metrelik mesafe olmasına rağmen, suyun yüksekliği sebebiyle ulaşılamıyor.”

***

Lokumcu bunun için direndi!

Karadeniz’deki selden sonra sosyal medyada öğretmen Metin Lokumcu hatırlandı. Lokumcu, 2011 yılında Artvin Hopa’da HES’lere karşı eylem yaparken biber gazı nedeniyle kalp krizi geçirip yaşamını yitirmişti. Sosyal medya kullanıcıları, yaşanan sel felaketinden sonra Lokumcu’nun işte buna karşı direndiğini ve hayatını kaybettiğini anlattı. n Haber Merkezi