İnsan için hayvan sömürülüyor
Sosyal medyada hayvanlar üzerinde deney yapılmasının son bulması çağrısı yükseliyor. Sadece Türkiye’de her yıl 250 bini aşkın hayvan, deney merkezlerinde türlü işkencelere maruz bırakılıyor.
Dilara ŞİMŞEK
Kozmetik sektörü için üzerinde deney yapılan hayvanların nasıl işkencelere uğradığını anlatan Save Ralph adlı kısa film büyük yankı uyandırdı. Türkçesi Ralph’i Kurtar olan film sosyal medyada milyonlarca izlenme ve paylaşım aldı. Filmin ardından hayvanlar üzerinde deney yapan kozmetik markaların tercih edilmemesi çağrıları yapıldı. Kullanıcılar hayvanları kobay olarak kullanmayan markaları paylaşsa da uzmanlar kozmetik sektörünün buzdağının sadece görünen bir parçası olduğunu vurguluyor.
Hayvan hakları savunucusu ve vegan aktivist Doktor Oğuzcan Kınıkoğlu, Türkiye’de yaklaşık her yıl 250 binden fazla hayvanın deneylerde kullanıldığını söylüyor. Ülkede kozmetik sektöründe hayvanlar üzerinde deney yapılmasının yasak olduğunu kaydeden Kınıkoğlu, biyomedikal araştırmalarda hayvanların kullanıldığını ifade ediyor: “Bu araştırmalarda çok büyük bir sömürü söz konusu. Türkiye’de yapılan bir araştırma tez çalışmaları için ve kişilerin akademik unvan almak istedikleri için sıklıkla hayvan deneylerine başvurduklarını gösteriyor. İnsan çıkarları için hayvanların sömürüsünü kabul etmiyoruz. 2007-2015 yıllarında sıçanlar üzerinden yapılan ‘uzmanlık’ tezlerini araştırdık. Bu araştırmaların çok az bir kısmı yayımlanmış yani bilimsel anlamda bir değeri yok. Ama bu deneylerde 17 bin sıçan insanlar tez yazsın diye öldürüldü.”
Kınıkoğlu, Avrupa’da hayvanlar üzerinden yapılan deneylerin yavaş yavaş terk edildiğini sözlerine ekliyor ve alternatif metodlara geçilmesi gerektiğinin altını çiziyor: Araştırmalar hayvan deneylerinin işe yaramadığını gösteriyor. Birçok ülke alternatif metodlara geçiyor. Bilimse bu metodları öğrenmemiz gerekiyor ve gelenekselciliği terk etmemiz gerekiyor. Artık yeni kök hücreler var, kök hücrelerden doku yapabiliyoruz. Yeni bilgisayar algoritmaları birçok hayvan deneyinin yerini almış durumda.”
Deneye Hayır Derneği Başkanı Yağmur Özgür Güven, dünyada resmi olmayan verilere göre 100 milyon hayvanın deneylerde kullanıldığını aktarıyor ve çoğu ülkede yasaklamalara gidildiğini anlatıyor: “Avrupa Birliği’ne üye ülkelerde ve Türkiye’de 2017 yılından beri kozmetik içeriklerin hayvanlar üzerinde test edilmesi, aynı zamanda test edilmiş ürünlerin raflarda olması yasak. Ancak hayvanlarda deney yapılması dünyada büyük bir endüstri ve birçok ülke bu pastadan büyük paya sahip. Örneğin Türkiye’de bir marka ürünlerini hayvanlar üzerinden test etmeden satıyor. Ancak Çin’de hükümeti diyorki ‘ülkemde satacaksan yasalarıma uymalısın ve hayvanlar üzerinden test etmek’ zorundasın. Çıkarlara dayalı bir durum söz konusu. Yaşamımızda her alanda hayvan deneyleri yapılıyor. Save Ralph filmi en azından bir farkındalık yaratıp sorunun varlığına dair insanların tespit yapmasına vesile oldu.”
***
Deneysiz markalar nasıl anlaşılır?
Bir markanın, hayvanlar üzerinde test edilip edilmediğini anlamak için bazı ibareler var. Deneysiz sertifikasına sahip markaları bulabilmek için en basit yöntemlerden birisi, ambalajları kontrol etmek. Eğer ürünün ambalajında ‘Not Tested On Animals’ şeklinde bir ibare ve tavşan şeklinde bir logo varsa, hayvanlar üzerinde denenmediğine işaret ediyor. Öte yandan Yağmur Özgür Güven, markaların deneysiz olduğunu öğrenmek için firmalara mail atılabileceğini ya da deneysiz.org adlı sitede marka ismini aratabileceklerini vurguluyor.