İptal

> EZGİ ÇELİK e.ezgicelik@gmail.com

Osmanlı’da en son rastlayabileceğiniz, gelişigüzelliktir. Rastlanmaz çünkü söz konusu değildir. Her şey bir nizam içinde, sırasıyla incelenir, ayrıştırılır, kendi sorumlularına teslim edilir. Evet, öyle herkese değil. Konunun kendi bilirkişisi vardır, uzmanı, ona teslim edilir. Uzmanın anlamı, bir konuda ‘ileri’ derecede bilgi sahibi olmaktır. Bu bilgi yılların verdiği deneyimle de gelebilir. Bütün bunlar sonucu o kişi bir otorite geliştirir ve kolay sarsılmaz bir yere sahip olur. Bu yerinde ve dozunda gelişen otorite insanlara güven verir. Osmanlı’da da bu kadar önemli sayılmasının en güçlü sebeplerindendir bu. Güven. Hiyerarşik yapıyı asla bozmayacak şekilde geliştirilen bu yapı, gittikçe artan bir düzen ve bilgi ağına sebep olur. Otorite uzman kişi tarafından sağlanır, hiyerarşide üst altına bu otoriter tavrı için izin verir, çünkü bilgisine güvenir. Öğretici olmak pek mühimdir ve tabii öğrenmek. Kaldı ki, uzmanlık öyle tamdır ki, kimse alt üst karıştırır hale gelmez.

Bu çok ince ayarlarla, müthiş bir disiplin içinde kurulmuş olan ağ, Osmanlı’ya büyük avantajlar sağlar. Olağan krizlere, ani gelişmelere rağmen, bu yapı sayesinde bilgi alışverişi pek durmaz. O zamana uygun birçok sanat dalı, genel kültür konuları, özel derslerin aynı programı aksatılmadan devamı sağlanır, genelde. Hayat devam etmektedir. Bu konular da hayatın içindedir ve uzman ellere teslim edildiğinden kesintiye uğramasına gerek yoktur. Hatta çokça en beklenilmez, en hassas olaylar esnasında bu bilirkişiler üstlerinin başında olur. Çünkü ta o zamandan fark edilmiştir ki, insanın kendini geliştirdiği birçok uğraş, kriz anlarında büyük yardımcıdır. Paniği engeller, dağılan dikkati toplamayı sağlar. Bakışınızın kilitlendiği yerde size nefes aldırır, yeni yollar açar. Hatta bir takım sanat dalları bunlarla ilgili en rahat geri dönüş alınan yerdir.

İşte bütün bu üst yapı iptali engeller. Siz bu kurulan düzende, herhangi bir olağanüstü hal dışında iptale gerek duymazsınız. Baştan programınızı iyi yapmış, gerekli şeyleri ‘güvenilir’ ellere teslim etmişsinizdir. ‘Güvenilir’ olduğunu bilirsiniz çünkü o eller uzman ellerdir. Uzmandır çünkü vakti zamanında onların istedikleri konuda deneyim sahibi olup, uzmanlaşmasına izin vermişsinizdir. Şimdi otorite o kişidedir ve iptale gerek duymamaktadır. Karar onaylanır, otorite rahatsız etmez. Karşınızdakiler sadece bildiği konunun hâkimidir, otoriteyi sarsmak tercihleri değildir. Dolayısıyla burada da problem çıkmaz ve yine aynı mutlu son; iptale gerek yoktur.

Tüm bu takdire şayan yapının içinde sadece ‘Osmanlı’ adını kendine layık gören bir takım zatlar sonucunda, günümüzde her konuda iptale gerek duyulmuştur. Senin güvenlik güçlerinde, belediye başkanlarında, valilerinde, kültürel sorumlularında, toplu olarak bütün köşe koltuklarında uzman sorunu yaşanmaktayken güvenden nasıl bahsedilir? Otoritenin salt kendinden oluştuğunu düşünenlerin arasında, tek cevap iptaldir. Film festivallerin iptal, oyun turnelerin iptal, açılışların iptal, vizyona girecek filmlerin iptal, kitabın çıkacak iptal, konserlerin zaten iptal. Bunlar olsun istediğin için, sen de iptalsin onların gözünde.

Sancılar içinde kıvranan ülke! Üç tarafın denizlerle çevrili. Suyun kaldırma kuvveti bir an önce seni kaldırması dileğiyle!