İstanbul’da hava HAYIR’dan yana

SEMİH TURAN

İstanbul her türlü gösterge için ‘’Ülkenin Kalbi’’ tanımlamasını tam olarak karşılıyor. Hem nüfus hem de üretim ilişkileri açısından İstanbul’un durumu tüm ükeyi etkiliyor. Siyasette, nüfus ve üretim ilişkilerinden bağımsız düşünülemez. Bu nedenle İstanbul, geçmişten beri tüm seçimlerde hem nicel hem de nitel olarak ülkenin kaderinde belirleyici oluyor.

İstanbul’da ki toplam seçmen sayısı Türkiye’deki seçmen sayısının yaklaşık olarak %19’u. Yaklaşık olarak beşte birlik bu oran sayısal olarak çok önemli ve sonuçlara doğrudan etki eden bir parametre. Bunun dışında İstanbul’un belli başlı sosyolojik özellikleri de ülke siyasetinde belirleyici bir rol oynuyor. Türkiye geçmişten bugüne ve hali-hazırda da süren yoğun bir iç göç hareketliliği yaşıyor. Anadolu’dan büyük kentlere göç olgusu 1950’li yıllardan beri hızını kaybetmeden devam ediyor. Bu göç dalgasının birinci hedefi her zaman için İstanbul oldu. İstanbul’da Türkiye’nin her bölgesinden ciddi oranda bir nüfus yaşıyor. Türkiye’nin tüm renkleri İstanbul’da mevcut. Anadolu’dan göç eden bu nüfusun önemli bir bölümü ikinci ve üçüncü kuşaklar da dahil olmak üzere, gerek ekonomik gerekse sosyal olarak memleketleri ile olan bağlarını devam ettiriyor. Bu bağ siyasal tercihlerde ve yaşam biçimlerinde etkisini gösteriyor.

Yukarıda belirtilen nedenlerle İstanbul’un değişen demografisi ve sosyolojisi siyasi tercihlerine de birebir yansımaktadır. 1970’lerde %55-60’larda olan merkez sol ve sol oylar nüfus yapısındaki bu değişiklilere paralel olarak 1980’lerde %40’lara 1995’ten sonra %30-35’lere geriledi. Peki bu veriler 24 Haziran seçimlerine nasıl yansıyacak, işte ortaya çıkan tablo...

24 haziran’da parlamento denklemi: AKP tek başına iktidar olamıyor HDP barajın üzerinde

Referandumda Evet blokunu destekleyen AKP ve MHP’nin son genel seçimde aldıkları %58’lik İstanbul oyları 16 Nisan’da %10 azalarak %48’ler düzeyine geriledi. Yapılacak 24 Haziran Seçimleri, 16 Nisan Referandumu’nun getirdiği yeni sistemin ilk sonucu olacak. Bu nedenle yapılacak projeksiyonlarda16 Nisan sonuçları baz alınabilir. Bu doğrultuda Cumhur İttifakı’nın toplamda %46-48, HDP’nin %11-13, Millet ittifakının %40-42 bantlarında oy alacağı varsayımından yola çıkarak milletvekili dağılımını hesaplamak ve projeksiyonu buna göre yapmak pek hatalı olmaz.

İstanbul sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel ve demografik yapısı itibarı ile toplumsal değişimlerin öncülü olma özelliği taşımaktadır. Siyasi tercihlerde belirgin değişimler ya da toplumsal muhalefetin ilk kıvılcımı İstanbul’dan başlar. Yerel yönetimlerin ANAP’tan SHP’ye sonrada RP’ye geçişlerindeki hız ve bu yerel yönetim değişimlerinin siyasal iktidar değişimlerine evrilmesi yakın geçmişimizde bu önermenin ne kadar geçerli olduğunu göstermiştir. Son dönemde yaşanan Gezi Süreci ise toplumsal muhalefette ‘’İstanbul’un yeri ve önemi’ tespitinin en somut örneği.