İstanbul’un inadı ‘tamamen duygusal’

AKP’nin yerel seçimlere hazırlanırken kullandığı seçim sloganı “memleket işi, gönül işi” olmuştu. Seçimlerin ardından yaşanan gelişmeler İstanbul krizinin “tamamen duygusal” olduğu kanıtlar nitelikte.

Türkiye’de ikamet eden her 5 kişiden biri İstanbul’da yaşıyor. Buna karşılık İstanbul Türkiye’nin toplam gayrisafi yurtiçi hasılasının üçte birini yaratıyor. Dolayısıyla hazinenin vergi gelirlerinin yüzde 30’undan fazlası da İstanbul’da toplanıyor. İşte detaylar…

İstanbul gelir dağılımı en bozuk il

İstanbul toplam gelirin yüzde 31,2’sinin sahibi olan kent. Üstelik kişi başına düşen gelirde de rakiplerine fark atıyor. İstanbul’da yaşayan yurttaşlar vergiler ödendikten sonra kişi başına yıllık 68 bin lira gelir elde ediyor. 4 kişilik aile baz alındığında;

• İstanbul’da yaşayan bir kişinin yıllık geliri: 68 bin 400 TL
• İstanbul’da yaşayan 4 kişilik ailenin yıllık geliri: 273 bin 600 TL
• İstanbul’da yaşayan 4 kişilik ailenin aylık geliri: 22 bin 800 TL

Rakamlar ortalama verileri sunsa da gelir dağılımındaki korkunç bozulmayı gözler önüne seriyor. Dahası İstanbul’un gelir dağılımındaki bozukluk resmi verilere de yansımış durumda. TÜİK’in verilerine göre İstanbul’da nüfusun en zengin yüzde 20’si nüfusun en yoksul yüzde 20’sinden 8,2 kat daha fazla gelir elde ediyor.

Yoksul ile zengin arasındaki uçurumun en belirgin olduğu il İstanbul olurken, kent yoksulları sadaka ekonomisiyle iktidara muhtaç hale getiriliyor.

Toplam gelirin üçte biri İstanbul’da

Türkiye’de 2018 yılında vergiler ödendikten sonra 3 trilyon 313 milyar lira gelir elde edildi. Bu gelirin üçte birini ise tek başına İstanbul elde etti. Hal böyle olunca vergi mükelleflerinin de büyük çoğunluğu İstanbul’da ikamet ediyor. 2018 yılında İstanbul’da yaklaşık 135 milyar lira vergi toplandı. Bu tutar pek çok bakanlığın ödeneğini tek başına finanse etmektedir.

Bütçesi bakanlıkları katlıyor

Diğer yandan İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin İSKİ, İETT gibi şirketleriyle beraber düşünüldüğünde 2019 yılında 42, 6 milyar liralık bütçesi bulunuyor. Bu tutar bir çok bakanlığın ödeneğinden kat be kat fazla. İşte İstanbul Belediyesi bütçesinin daha büyük olduğu bakanlıklar aradaki fark;

• Cumhurbaşkanlığı bütçesinin 15 katı
• Diyanet İşleri Başkanlığı bütçesinin 4 katı
• Dışişleri Bakanlığı bütçesinin 9,5 katı
• Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesinin 8 katı
• İçişleri Bakanlığı bütçesinin 5 katı
• Ulaştırma ve Altyapı bakanlığı bütçesinin 1,5 katı
• Milli Savunma Bakanlığı bütçesinin 1 katı

Tüm okullar bir yana, yandaş bir yana

İBB devasa bütçesiyle çoğu Bilal Erdoğan’ın yönetim kurulu üyesi olduğu yandaş vakıflar ve cemaatlerin rant kaynağı oldu. Yıllar boyunca bu vakıf ve cemaatlere milyonlar akıtıldı.

İşte o tutarlar;

• TÜRGEV: 51,5 milyon TL
• Ensar Vakfı: 23,8 milyon TL
• TÜGVA: 74,2 milyon TL
• Önder İmam Hatipliler Derneği: 13,3 milyon TL
• İlim Yayma Vakfı: 9,3 milyon TL
• Türkiye Maarif Vakfı: 26,5 milyon TL
• 15 Temmuz Derneği: 7,7 milyon TL
• Okçular Vakfı: 16,6 milyon TL
• Aziz Mahmud Hüdayi Vakfı: 16,4 milyon TL
• Yeni Dünya Vakfı: 1,4 milyon TL
• Diğer Vakıflar: 15,6 milyon TL
• Okullar: 98,6 milyon TL

İhracatı 79 ilin toplamına denk

Türkiye ihracatçılar meclisi mart ayı ihracat rakamlarını açıkladı. İhracat rekortmeni değişmeyerek yine İstanbul oldu. İstanbul’ da ocak, şubat, mart aylarında yapılan toplam ihracat 17 milyar 242 milyon dolar oldu.