JES’ler üzümü öldürüyor
Manisa’nın sarı altını, çekirdeksiz sultaniye üzümünde hasat başladı. Salgın sürecinde hasat yapan üreticiler, girdi maliyetlerinden yakınırken jeotermal santrallardan dolayı da bağlarda verimin düştüğünü ifade etti.
AYCAN KARADAĞ
Üzüm ile özdeşleşen Manisa’da, çekirdeksiz sultaniye üzümünde hasat başladı. Bu yıl salgın sürecinde başlayan hasatta üretici, iklimsel değişiklikler, çevre kirliliği, çevre dengesi bozukluklarının yol açtığı problemlerle mücadele etti. Üzüm salkımlarının çiçekten meyveye dönme döneminde mevsim değerlerinin üzerinde sıcaklar ve jeotermal elektrik santrallarının (JES) yol açtığı aşırı nem gibi nedenlerle bağlarda ortaya çıkan mildiyo, uç kuruması gibi hastalılar bu sene üreticiyi zor durumda bıraktı.
Manisa Alaşehir’e bağlı Çağlayan köyünde üzüm üreticiliği yapan Mahmut Akboğa, bağında normalde 40 ton üzüm çıkması gerekirken bu yıl 16 ton çıktığını ifade ederek şöyle konuştu: “Şu anda üzümün kilosunu 2 buçuk lira ile 3 lira arasında satıyoruz. Tenteli olanlar 3 buçuk lira. Bir yağmur yağsa açıklar para etmez. Kapalılar ise 4 lirayı bulur. Bu yıl inanılmaz bir düşme oldu. Bunda en önemli etkin mevsimsel değişiklik ve jeotermaller. Jeotermallerden çıkan sıcak su üzüm bağlarını bitiriyor. Hatta bitti desek yeridir… Öte yandan bu sene girdiler çok yüksek. Dönüm başı bin lira gidiyor. Ne kazanıyorum ki dönüm başına bu parayı vereyim.”
Sarıgöl’de üzüm üreticiliği yapan Sinan Gençeli ise, ihracatlık üzüm yetiştiremediklerine dikkat çekerek, “Jeotermallerden dolayı üzümler kurudu. Bazı üzüm bağları jeotermallerden dolayı zarar gördü. Biz Alaşehir’in zararını Sarıgöl olarak çekiyoruz. Üzümü ise bu dönem bir tek şarap fabrikalarına ıskarta olarak veriyoruz. Başka üretim yapamıyoruz. Ovanın yüzde 75’i bu halde. Girdiler çok yüksek. Maliyetini karşılamıyoruz. Üzümün kilosunu 2 buçuk lira ile 5 lira arası tüccara satıyoruz. Maliyetler dönüm başı 3 bin 700 lirayı buluyor. Mazot parası çok pahalı. Bu yıl salgından dolayı işçi bulamak da ciddi bir sorun” şeklinde konuştu.
ELİMİZ KOLUMUZ BAĞLI
Bir diğer üzüm üreticisi Erdoğan Esentürk de şu ifadeleri kullandı: “Hasat dönemi başladı. Üreticiler olarak zor günler geçiriyoruz. Artık üretemeyecek haldeyiz. Bir tek şarap fabrikasına satabiliyorduk. Fabrikada fiyatı düşürdü. 80 kuruş zarar ettiğini ifade ediyor. Kilosunun maliyeti bana 4 lirayı buluyor. Nasıl olacak bir iş. Şu an o da durdu. Sofralık satıyoruz. O da maliyeti karşılamıyor. Girdiler salgın ve dövizin artmasıyla bizi bitirdi. Bir de burada jeotermaller var. Üzümün verimini, kalitesini düşürüyor. Çoğu bağda üzüm doğru düzgün yok. Elimiz kolumuz bağlı duruyoruz öyle.”
EN AZ 14 LİRA 50 KURUŞ OLMALI
CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, üzüm fiyatlarında yaşanan sorunları ve hasat zamanında çiftçilerin durumunu değerlendirdi. Manisa’nın çekirdeksiz kuru üzümde Türkiye'nin önde gelen ili olduğunu söyleyen Bakırlıoğlu, iktidara üzüm fiyatları konusunda çağrıda bulundu. Bakırlıoğlu "Bağlarda üzüm kesimi ve hasat başladı. Üzüm üreticileri Toprak Mahsulleri Ofisi'nden açıklama bekliyor. Ofisin bu sene alım yapacağı söylendi. 1 kilogram kuru üzümün fiyatının 13 lira 50 kuruş olması gerektiğinden bahsettiler. Şu anki iktidarın temsilcileri ve Manisa milletvekilleri sıklıkla üzümün fiyatının 2 doların altına düşmediğini dile getiriyorlardı. Bugün dolar 7 lira 40 kuruş. Kuru üzüm eğer 2 doların altına düşmeyecekse en az 14 lira 50 kuruş olmalı. 13 lira 50 kuruşa kırmızı çizgimizdir diyoruz” dedi.