Kadınlara yalnız değilsiniz mesajı
Oyuncu Füsun Demirel tamamı kadınlardan oluşan bir tiyatro topluluğu ile Almanya’da sahneye koyduğu ‘‘Kocamı Gömme Töreni’’ oyununu kadınlara adıyor. Demirel, “Yalnız olmadıklarını hatırlatıyoruz” diyor.
Emrah KOLUKISA
Füsun Demirel bir süredir ilginç bir tiyatro projesinin hazırlıklarıyla uğraşıyor. Neredeyse tamamı Zoom üzerinden yapılan provalar sonucu, Almanya’daki Göçmen Kadınlar Derneği’nin üyeleri ile sahneleyecekleri ‘Kocamı Gömme Töreni’’ oyunu 8 Mart’ta izleyiciyle buluşacak. Son provalar için Almanya’da bulunan Demirel ile yazılı bir söyleşi yaptık ve projenin detaylarını öğrendik.
Dortmund Göçmen Kadınlar Derneği ile bu tiyatro projesinde nasıl bir araya geldiniz, daha önce birlikte çalışmışlığınız var mıydı?
2016’dan beri Almanya’nın pek çok şehrinde özellikle Göçmen Kadınlar Dernekleri ve Alevi Dernekleri sahnelediğim oyunları davet ettiler. Dostluklarımız yıllara dayanıyor. 2021’de Dortmund Göçmen Kadınlar Derneği bir tiyatro oyununu yönetmem için teklifte bulundu. Zoom üzerinden tiyatro çalışmalarına başladık. Çevirisini yaptığım Dario Fo’nun kadın monologlarından bir kolaj oluşturdum. Türkiye’den dönüşümlü olarak reji yapabileceğimiz bir çözümü üretip provalara başladık. Yönetmen Mert Küçülmez ile ortaklaşa yaklaşık 8 ay boyunca süren Zoom provaları sonucu o yılın 8 Mart’ına oyunu sahnelemiş olduk. O oyun ilk ortak çalışmamızdı.
Yeni oyununuz ‘‘Kocamı Gömme Töreni’’ şiddete uğrayan ve katledilen kadınların acısını sahneye taşıyor. Nasıl ortaya çıktı metin?
Ali Cüneyt Kılcıoğlu’nun yazdığı bu oyun bir kadın cezaevinde geçiyor. Türkiye’de mahkum kadın sayısı 13 bin 577. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden doğan kadının hiçe sayılmasının doğurduğu sancılardan yola çıkarak kadına yÖnelik her türlü taciz, tecavüz, istismar ve şiddetin her türüne maruz kalan kadınların korku, kaygı, çaresizlik ve güvensizlik ile yaşamaya mahkum edilmelerine seyirci kalmak istemiyoruz dedik ve kadın cezaevini anlatan bu oyunu sahneledik. Türkiye’de ağır şiddet gören ve hatta erkeğe hayır dediği için bunun bedelini canıyla ödeyen tüm kadınların sesi olmak adına Göçmen Kadınlar Tiyatro Topluluğu 8 Mart akşamı Dortmund ve 9 Mart akşamı Düsseldorf’da sahnede olacak.
Provaların zoom üzerinden yapılmasının zorlukları nelerdi?
Zoom ile bir oyun sahneleme fikri 2 ülke arasında bir oyun sahneleme zorunluluğundan doğdu. Oyunların ilki 8 ayda, ikincisi, yani bu oyun bir yılda çıktı. Normalden uzun sürdü çünkü oyuncularımızın kimisi çalışan kadınlar. Haftada 2 prova koyabildik ancak. Elbette yüz yüze prova gibi olabilir mi? Zorlukları hayli fazla. Bazen görüntü donuyor, bazen ses gidiyor. Yapmak istediğiniz bir mizansen bir türlü anlatılamıyor. Yüz yüze çalışmanın konforunu arıyor insan. Yanında olsan sahnede gösterirsin, tarif edersin. Zoom ile anlatmak elbette sabır isteyen meşakkatli bir durum, özellikle koreografilerde. Dansları çalıştırmak zor oluyordu. Tüm süreç boyunca iki kez yan yana geliyoruz. Bir provanın ortasında gidiyoruz 1 hafta, diğeri de oyunun sahnelenmesine 1 hafta kala gidip yüz yüze provaları tamamlıyoruz. Biz Göçmen Kadınlar Derneği Tiyatro Topluluğu ile artık bir birbirimizin dilini iyi biliyoruz. Başarılı bir iş çıktığını düşünüyoruz sonunda.
Oyun ilk kez Dünya Kadınlar Günü’nde izleyiciyle buluşacak, bunu özellikle tercih ettiniz değil mi?
Elbette. Oyunlar her yıl 8 Mart etkinliğine dahil ediliyor orada. Aslında hedef 8 Mart oluyor. Çalışma takvimimizi buna göre ayarlıyoruz. Kadınlar Günü’nde sahneden İranlı, Afganistanlı, Turkiyeli, Afrikalı ve tüm kadınlara seslenip asla yalnız olmadığını hatırlatıyoruz.
Göçmenlik tüm dünyada ciddi bir mesele. Çalışma sırasında Almanya ve Türkiye arasında ne gibi fark ve benzerlikler gözlemlediniz?
Avrupa muazzam bir göç aldı.. Aslında dünyadaki göçlere bakacak olursak çılgınca bir sirkülasyon var. Çünkü dünya baronları rahat durmadığı sürece insanlar savaşlardan, açlıktan kaçacak yer arıyorlar. Avrupa’da göçmen olmanın koşulları bize göre hayli konforlu. İnsan Hakları bize göre 50 sene ileride olduğu için elbette göçmenler de biraz soluk alabiliyor orada. Bence koşullar karşılaştırma yapılamayacak kadar uzak.
Türkiye’de de izleyebilecek miyiz?
Şimdilik sadece Almanya’da oynanacak. Almanyada Dortmund ve Düsseldorf’da bulunan tüm kadın seyircileri oyuna davet ediyoruz.