Kalkınma planı umut vermedi

BirGün / ANKARA

Ülkedeki ekonomik sorunların üzerine yenilerini ekleyerek çıkılmaz bir hal yaratan iktidar, gelecek 5 yıla ilişkin pembe tabloların yer aldığı 12’nci Kalkınma Planı’nı açıkladı. Her planda olduğu gibi yeni planda da sosyal kalkınmayla refahı yükseltecek adımlar yer alıyor. Enerji ve ulaşımda Türkiye’yi merkez ülke haline getirmek amaçlanıyor. Ancak artık sadece kâğıt üstünde kalan planlardaki hedefler de umut vermiyor.

Planların itibarsızlaştırılmasının bir diğer göstergesi ise Orta Vadeli Programdan (OVP) sonra açıklanması oldu. Normal şartlarda önce 5 yıllık kalkınma planı, ardından her yıl 3 yıllık perspektifle OVP açıklanması gerekirken bu yıl önce program ardından plan açıklandı.

Cumhurbaşkanı Yardımcı Cevdet Yılmaz, 12’nci Kalkınma Planını TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda sundu. Plan’da 2023 hedeflerine de yer verildi. Ancak hedefler iktidarın, seçim propogandasındaki vaatlerinden ileriye gidemedi. Yılmaz 2023 hedeflerini şöyle anlattı:

“Dünyanın 10 büyük ekonomisi ve satın alma gücü paritesine göre ilk beş ekonomisi arasında yer almayı hedefliyoruz. İnsani Gelişme Endeksi’nde ilk 20 ülke arasına girmeyi, ailenin güçlendirilmesini, gelir dağılımında adaleti sağlamayı, çalışma çağındaki her bireyin üretkenliğinden faydalanarak işsizlik oranını yüzde 5’in altına düşürmeyi hedefliyoruz.”

Plan döneminde büyüme oranının yıllık ortalama yüzde 5 oranında  gerçekleşmesi ve plan dönemi sonunda  kişi başına gelirin 17 bin 554 dolara ulaşması, satın alma gücü paritesi (SAGP) cinsinden kişi başı milli gelirin ise 58 bin doları aşması hedefleniyor.

Plan dönemi boyunca 5 milyon ilave istihdam sağlanarak işsizlik oranının dönem sonunda yüzde 7,5’e gerilemesi öngörülüyor.

İhracatın 375,4 milyar dolara, ithalatın ise 481,4 milyar dolara ulaşması ve turizmde hedeflenen gelir artışıyla cari işlemler açığının milli gelire oranının dönem sonunda yüzde 0,2 olarak gerçekleşmesi bekleniyor. Planın 2028 yılında gerçekleşecek olan genel seçimlere

2028 DOLAR KURU ÖNGÖRÜSÜ: 49,64 TL

Plana göre GSYH bu yılki 25,5 trilyon liradan 2028’de 78,9 trilyon liraya çıkacak. Dolar bazlı milli gelir 1 trilyon 67 milyar dolardan 1 trilyon 589 milyar dolara yükselecek. Buna göre ortalama dolar kuru 2028 yılında 49,64 liraya denk geliyor. Bir önceki kalkınma planında 2023 yılı için dolar kuru öngörüsü 6,90 lira seviyesinde yer alıyordu.

KALKINMA PLANLARININ TARİHİ

1960 yılının eylül ayında kurulan Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) aracılığıyla Türkiye kalkınma planları ile ekonomiye yön vermeye başladı. 12 Eylül askeri darbesinden sonra DPT’nin yetkileri azaltıldı ve kalkınma planları önemini yitirdi. 2011’de ise AKP, 12 Eylül’ün devamı niteliğinde bir kararla DPT’yi kapattı. DPT’nin yerine kurulan Kalkınma Bakanlığı da dikiş tutmadı. Böylece Kalkınma Bakanlığı da 2018’de bir KHK ile kaldırıldı. Bugün kalkınma planları eski önemini kaybetmiş biçimiyle Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanıyor.