‘Katar başka kararlar da alabilir’
Dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğal gaz ihracatçısı Katar, 57 yıldır üyesi olduğu OPEC’ten ayrıldığını açıkladı. Hacettepe Üniversitesi’nden Uğurlu, Katar’ın ABD ve Suudi ekseninden sıyrılmak amaçlı başka ticari kararlar da alabileceğini belirtti
HÜSEYİN ŞİMŞEK huseyinsimsek@birgun.net
Katar, Ocak 2019’da Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nden (OPEC) ayrılma kararı tartışma yarattı. Hacettepe Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Araştırma Görevlisi Göksu Uğurlu, Katar’ın ABD ve Suudi ekseninden sıyrılmak amaçlı başka yeni kararlar da alabileceğini belirtti.
Doha’nın OPEC’ten ayrılma kararının Körfez İşbirliği Konseyi üyesi ülke yönetimlerinin arasında yaşanan krizle ilişkisi olduğunu belirten Uğurlu, “Bu bakımdan kararın hem bölgesel hem de küresel dinamiklere etkisi olacaktır” dedi.
Özerk pozisyon uğraşı
Suudi Arabistan öncülüğündeki ülkeler ile Katar arasındaki gerilimin Suudilerin hakimiyetinin sağlanmasıyla sonuçlandığını anımsatan Uğurlu, “Suudi’ler tek başına Körfez içi dengelerle açıklanabilecek bir krallık değil. ABD hegemonyasının dengelerini gözeten siyaseti ve askeri-sanayi ağırlıklı ticari ilişkileri itibarıyla kolektif emperyalizmin yörüngesinde yer almakta” diye konuştu. Katar’ın siyasi pozisyonunu Suudi Arabistan’dan farklı olduğunun altını çizen Uğurlu, şunları söyledi: “Katar, Suudi hakimiyetini kabul etmesine karşın kolektif emperyalist taleplere karşı direnç göstermeye devam ediyor. Dünya genelinde 300 milyar doları aşan yatırımları ve hidrokarbon gelirlerine dayalı varlık fonunun sağladığı ekonomik gücünü, siyasal gelişmelerin etkisiyle emirliğin daha özerk bir pozisyona dönüştürme uğraşında olduğu ileri sürülebilir. Katar’ın OPEC istatistiklerine göre 25 milyar varil petrol rezervi bulunuyor ve küresel sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretiminde ve ihracatında lider konumda. ‘BP 2018 Dünya Enerji İstatistik Görünümü Raporu’na göre geçen yıl dünyada toplam 393,4 milyar metreküp LNG ihracatı yapıldı ve 103,4 milyar metreküp ile Katar LNG ihracatında ilk sırada yer aldı.”
ABD’nin üstünlüğü için
Katar’ın LNG pazarındaki en güçlü rakiplerinin ABD ve Rusya olduğuna dikkati çeken Uğurlu, ABD’nin uluslararası pazardaki özel konumunun Suudi-Katar geriliminde aldığı pozisyon üzerinden değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Uğurlu, ABD’nin ihracat kapasitesinin 17,4 milyar metreküp olduğunu belirterek “Çin, Latin Amerika ve Avrupa’ya LNG ihraç eden ABD’nin pazarda üstünlük kurabilmesi için Katar’ın payının küçülmesi gerektiği açık. Bu nedenle KİK içerisindeki Suudi hakimiyeti ABD’nin küresel ekonomik rekabetteki mevcut pozisyonunu da bir ölçüde muhafaza anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.
Başka diplomatik kararlar
Katar’ın önümüzdeki dönemde ABD ve Suudi ekseninden sıyrılmak amacıyla başka ticari ve diplomatik kararlar alabileceğini söyleyen Uğurlu, “Dikkat edilmesi gereken bir yer daha var. Siyasal açıdan bölgede yalnızlaştırılan Katar’ın kararı duyururken kullandığı, ‘OPEC üyesi olmayan her ülke gibi tüm taahhütlerimize uymaya devam edeceğiz’ ifadesi şu an için sembolik bir anlam teşkil ediyor” dedi.