Kireçtaşı madeninde saklanan analog fotoğraflar!

Son on beş yıl içinde fotoğraf ajansları ve büyük ölçekli fotoğraf arşivleri bilgisayar medyası alt yapısı ve içeriği üreticileri tarafından satın alınmaya başlandı. Bunun doğuracağı sonuçları irdelemeyi bir sonraki yazıma bırakıp önce bu bilgisayar medya tekellerinin kim olduklarına bakalım. İşte birkaç örnek;
Sygma ve Gamma gibi fotoğraf ajanslarının ardından Bettmann gibi büyük ölçekli fotoğraf arşivlerinin Microsoft tarafından satın alınması. Bu işlem Corbis firması tarafından yapılıyor. Corbis firmasının sahibi bildik bir isim, Bill Gates. New York Times’ta yayınlanan bir habere göre Corbis’in tüm sayısal yayın haklarını satın aldığı Bettman arşivi on yedi milyon fotoğraftan oluşmakta. Bir ilginç nokta da fotoğrafların orijinal kopyalarının deprem, yangın, fırtına vb. gibi her türlü dış etkenden korunması için Pittsburgh yakınlarındaki depoya dönüştürülen bir kireç taşı maden ocağında saklanacağı belirtilmektedir. Corbis’in on yedi milyon fotoğraftan yalnızca bir kısmını (225.000 adedini) sayısallaştırdığı söylenmektedir. Diğer bölümü ise -nedenini irdelemek gerektiğini düşündüğüm- araştırmacıların uzağında tutuluyor. 
Firma, üç bine yakın yaratıcı kaynaktan dünyanın en büyük görsel arşivini oluşturduklarını, veri tabanında bulunan 65 milyon imgenin 2.1 milyonuna internet yoluyla çeşitli başlıklar altında ulaşılabileceğini söylüyor.
Corbis, 1996 tarihinde LGI isimli fotoğraf ajansını satın aldı. Bu firma ağırlıklı olarak iş ve eğlence dünyası üzerinde yoğunlaşan fotoğrafların arşivine sahip. Corbis, 1999 yılında ise dünyanın en büyük haber ajanslarından biri olan Sygma’nın fotoğraf arşivini satın aldı. Otuzdan fazla ülkede Corbis Borsası adıyla doğrudan ya da temsilcilikler yolu ile faaliyet göstermektedir. Türkiye’de ise temsilciliği vardır. Bill Gates, fotoğraf ajanslarına yönelik girişimi 2000 yılında SABA fotoğraf ajansını satın almasıyla devam etti. 
Bir başka kuruluş PictureQuest.com adıyla PNI firması ve Getty Image gibi internet üzerinde faaliyet göstermektedirler. Amerikan PNI firması 1998 yılında İngiliz kökenli CD-Rom tabanlı görüntü arşivine sahip Digital Vision isimli görüntü bankası ile birleşerek, dünyanın ikinci büyük sayısal görüntü bankası konumuna gelmiştir. 1995 yılında Mark Getty ve Jonatthan Klein adında iki bankacı tarafından kurulan Getty Images firması da 1998 yılında Seattle kökenli Photo Disc adlı sayısal görüntü arşivini ve 2001 yılında da on milyon adet fotoğrafın yer aldığı National Geographic fotoğraf arşivinin sayısal yayın haklarını satın alır. Böylece Corbis arşiviyle yarışır düzeye çıktı. Getty Images sadece fotoğraf değil aynı zamanda sinema filmlerinin de internet üzerinden satışına yapmaktadır. Yaklaşık yetmiş milyon fotoğrafın yanı sıra otuz bin saatlik film arşivine sahiptir. 
Eastman Kodak firmasının kurduğu Image Bank ve Kodak Picture Exchange de önemli bir arşive sahip. Kırk milyon fotoğraf ve on beş bin saatlik filmdir bu arşiv.
Yaklaşık otuz yıldır fotoğraf ajansı işlevini sürdüren SIPA ajansını 2001 yılı sonlarında zarar ettiği için Faber şirketler gurubu tarafından satın alınıyor. Bu örnek başka alanlarda faaliyet gösteren kuruluşlarında sayısal fotoğraf alanı içerisinde yer almaya başladığını gösteriyor.
Fotoğraf ajanslarının satın alınması konusunda bu firmaların dışında bir başka örnek de Hachette firmasının Gamma fotoğraf ajansını satın almasıdır. 
Bugünkü yazıyı  gazetemde işgal ettiğim alan nedeniyle birkaç soruyla bitirmeliyim. Yanıtlarını gelecek yazıma kadar beraber düşünelim. Hem belki de internet adresime yazarsanız bu köşede paylaşma olanağı doğar.
1) Fotoğraf ajansları ve ellerindeki fotoğraf arşivleri yeni medya da denilen tekellerin elinde toplanmasını yalnızca tecimsel sebeplerle açıklamak yeterli midir?
2) Corbis örneğinde olduğu gibi, sahip oldukları arşivin neden yalnızca küçük bir bölümünü açmaktadırlar?
3) Bu yeni medya düzeninde ya da Kroger’in tanımıyla sayısal fotoğrafın ortaya koyduğu post-fotografik çağda analog fotoğrafın nesnel varlığını nasıl tanımlayacağız?
4) Şimdi bile büyük sorunları olan foto-muhabirlerini bu yeni paylaşımda neler bekliyor?