Kısıtlamaların kaldırılmasının altında hangi ekonomik gerekçeler yatıyor?

Havva GÜMÜŞKAYA

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, dünkü kabine toplantısının ardından ‘normalleşme planı’nı açıkladı.

Erdoğan, pazartesi gecesinden itibaren bazı kısıtlamalarda esnemeye gidildiğini bildirdi.

Erdoğan'ın açıkladığı plana göre, 65 yaş üstü ve 20 yaş altındaki yurttaşlara yönelik sokağa çıkma sınırlaması bu hafta sonundan itibaren esnetilirken, kuaförler, AVM'lerin de olduğu bazı işyerlerinin hijyen ve sosyal mesafe kuralına uyma koşuluyla 11 Mayıs'tan itibaren açılması öngörülüyor.

Peki ‘normalleşme planı’ normal mi?

Worldometers internet sitesinde yer alan bilgilere göre, Türkiye vaka sıralamasında 8. ülke, toplam vakası sayısı Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre 127 bin 659. Dün açıklanan günlük koronavirüs tablosuna göre de Türkiye’de 3 bin 461 kişi virüs nedeniyle hayatını kaybetti, bin 384 hastanın tedavisi ise yoğun bakımda devam ediyor.

"DERİN BİR KRİZ GELİYOR"

Ekonomi çevrelerine göre kısıtlamaların kaldırılmasının ardında ekonomik etkenler var.

Ekonomist Mustafa Sönmez, salgının başından bu yana tam karantina uygulanmadığını ve insanların her gün işlerine gitmek zorunda kaldığını belirterek, “Tam kontrol altına alınmış bir pandemi söz konusu değil. Sayıları manipüle ettikleri çok açık ve bunun üzerine bir normale dönüş programı açılıyorlar. Devamında da onlar için en acil olanı AVM’leri açmaya karar verdiler. Zaten diğer iş yerleri açıktı. İşçiler şantiyelere, madenlere gitmeye devam etti” dedi.

Alınan kararların ikinci dalgaya kapı açıp açmadığını zaman gösterecek diyen Sönmez, “Bilim insanları başından beri doğru bir karantina politikasının uygulanmadığı söylüyor” ifadelerini kullandı.

Sönmez, ekonominin derin bir krize doğru sürüklendiğinin altını çizerek “İnsanlar bu süreçte işlerini kaybetti, gelirleri olağanüstü düştü. İşsiz sayısı arttı, talep geriledi ve birçok işletme iş yapamaz oldu. Ekonomi hızla derin bir krize gidiyor bundan da telaşlılar. Krizi doğru yönetememeleri ve yurttaşa destek olamamaları yüzünden yoksullaşma arttı ve seçmenlerini kaybettiler” dedi.

Yapılan anketlere dikkat çeken Sönmez, “Seçmen tabanları eridi, esas büyük dert o. Yapılan anketler AKP’nin ciddi zemin kaybına uğradığını gösteriyor. O yüzden bir an önce ekonomiyi açmak istiyorlar ancak, AVM’ler açılacak ama satış yapamayacak, insanlar tatile gidemeyecek. Bunlar ciddi bir ekonomik dalganın geldiğini gösteriyor“ ifadelerini kullandı.

EKONOMİK ETKİ ERKEN GÖRÜLDÜ

Ekonomist Aslı Aydın da 'kademeli' normalleşmede ilk AVM'leri açmaktaki kaygının ekonomik olduğunu belirterek "Normalleşme dönemine 'kademeli normalleşme' denilse de hızlı bir normalleşmeden bahsedildiğini görüyoruz. AVM’lerin açılması normalleşme döneminde ilk adım değildir. Bu tamamen ekonomiye dönük saiklerler atılmış bir adım. Burda şöyle bir tehlike var insan sağlığını tehlikeye atan bir ekonomik adım daha sonrasında ekonominin de kötüleşmesine neden olur" yorumunda bulundu.

Aydın, pandeminin Türkiye ekonomisindeki yansımalarının erken görülmeye başladığına dikkat çekerek "Eldeki kaynaklar çok az olduğu için Türkiye’nin rezerv potansiyeli çok uzun zaman önce tüketildiği için böylesi bir duruma hazırlıklı yakalanılamadı" ifadelerini kullandı.

İSTANBUL TABİP ODASI UYARDI

Salgın nedeniyle 12 Mart'tan bu yana kademeli olarak getirilen kısıtlamalar kademi olarak kaldırıyor ancak İstanbul Tabip Odası (İTO) 4 Mayıs’ta yaptığı açıklamada “Erken dönemde alınacak yanlış bir kararın bedeli ağır olacaktır” uyarısında bulunmuştu.

İstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu, koronavirüs salgınıyla ilgili İstanbul'daki sağlık kurumlarında çalışan sağlık görevlilerinden toplanan bilgi ve gözlemlere yer verilen 'Korona Günlerinde İstanbul'da Sağlık' raporunda şu görüşe yer verdi:

Pandeminin sekizinci haftasında hastanelere başvuru ve yatan hasta sayılarında önceki haftalara göre azalmaya rağmen İstanbul’da tehlike ciddiyetini sürdürüyor. Tedbirlerin gevşetilmesi tartışmasının bu gerçeğin ışığında değerlendirilmesi, erken dönemde alınacak yanlış bir kararın bedelinin ağır olacağını hatırlatırız.

İTO bugün yaptığı açıklamada normalleşme adımlarının en azından bayram sonrasına bırakılması belirtti. İTO, 'Normalleşme' kararının sağlıklı bir şekilde verilebilmesi için öncelikle Sağlık Bakanlığı'nın vaka, test sonuçları ve ölümlere dair bölgesel dağılım, yaş ve cinsiyet gibi demografik verileri ayrıntılı olarak kamuoyuyla paylaşması gerektiğinin altını çizdi.

İTO tarafından yapılan açıklamada "Bütün adımların, en azından İstanbul için, en azından Ramazan Bayramı sonrasına bırakılmasının hayati önemi haiz olduğunu bir kez daha hatırlatıyoruz" denildi.