KİT’lerde kötü yönetim batağı

Mustafa BİLDİRCİN

Sayıştay’ın 2022 yılında denetimleri kapsamında 109 kamu işletmesinin mali hesapları incelendi. İncelemeye göre, kamu işletmelerinde açığa çıkan faaliyet zararı, 2022 yılında rekor seviyeye ulaştı. Faaliyet zararına imza atan toplam 23 kamu işletmesindeki toplam zarar, 20 milyar TL’ye dayandı. Faaliyet zararı itibarıyla öne çıkan kamu işletmeleri, Türkiye'deki özelleştirmelerin yakıcı sonuçlarına da ayna tuttu.

İktidarın sermaye yanlısı enerji politikaları nedeniyle mali yapısı altüst olan TEİAŞ, en fazla faaliyet zararına imza atan kamu işletmesi oldu. Toplam 23 kamu işletmesinin 19 milyar 188 milyon 139 bin TL’lik kamu zararının 9 milyar 478 milyon TL’si TEİAŞ’a yazıldı.

TEİAŞ’ın ardından, liyakatsiz görevlendirmeler ve kötü yönetim tartışmalarının merkezindeki TCDD geldi. TCDD’de açığa çıkan faaliyet zararı kayıtlara, 6 milyar 386 milyon 57 bin TL olarak geçti. İş ve işçi güvenliğini yok sayan kar odaklı yaklaşım ile gündeme gelen TTK Genel Müdürlüğü ile bağlı tüm birimlerinin de zarar ettiği belirlendi. Buna göre, TTK’lerdeki toplam faaliyet zararı 1 milyar 991 milyon 881 bin TL olarak kaydedildi.

Zarara imza atan diğer bazı kamu kuruluşları ve zarar tutarları ise şöyle sıralandı:

• BOTAŞ: 1 milyon 815 bin TL zarar

• Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü: 706 milyon TL zarar

• Sümer Holding: 61 milyon 830 bin TL zarar

• TTK Genel Müdürlüğü: 8 milyon 889 bin TL zarar

• Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş: 44 milyon 564 bin TL zarar

∗∗∗

DHMİ’NİN GARANTİLERİ

Devlet Hava ve Meydan İşletmeleri (DHMİ), faaliyet zararına imza atan kamu işletmelerinin aksine 2022 yılını faaliyet kârı ile kapatsa da kasasını şirketler için açtı. Kamuoyunda çokça tartışılan, “Yolcu garantisi” için DHMİ tarafından ödenen tutar, 332 milyon 537 bin TL ile ifade edildi. Gerçekleşmeyen yolcu garantileri kapsamında ödenen bu tutarın yalnızca Ankara Esenboğa ve Kütahya Zafer havalimanlarına yönelik olduğu bildirildi.