Kömürden uzak yaşam mümkün
Greenpeace Akdeniz, Zonguldak’ta “adil dönüşüm” kampanyası başlattı. Ciddi akciğer ve solunum yolu hastalıklarıyla mücadele eden şehirlerin başında gelen kent, kömüre bağlı ekonomi nedeniyle alarm veriyor.
HABER MERKEZİ
Zonguldak’ta yaklaşık 200 yıldır süren kömür madenciliğinin halk sağlığı, çevre, ekonomi ve toplumsal yapı üzerinde yarattığı olumsuz etkiler katlanarak sürüyor. Madenlerde çalışan işçiler arasında kömür tozuna bağlı akciğer hastalıkları ve kas iskelet sistemi sorunları arttı. Özellikle kömürlü termik santrallerin kömür yakarak yarattığı hava kirliliği, kronik bir soruna dönüştü.
Halk arasında çocukları bile etkileyen akciğer hastalıkları ve kanser vakalarında yükseliş yaşandı. Hava kirliliği nedeniyle çok ciddi sağlık sorunları yaşanan kent, Covid-19’un Türkiye’yi de tehdit etmeye başladığı ilk günlerde, 30 büyükşehirle birlikte karantinaya alınmıştı.
YAŞAMI ZORLAŞTIRIYOR
Greenpeace, bu tabloya karşı Zonguldak için “adil dönüşüm” kampanyası başlattı. Bu projeyle Zonguldak’ın iklim ve çevre dostu ekonomik potansiyelinin ve istihdamının geliştirilmesi, doğal güzelliklerinin tekrar ortaya çıkarılması, bölge turizminin canlandırılması, şehrin doğa, kültür ve sanatseverler için buluşma noktası haline getirilmesi hedefleniyor.
Greenpeace Akdeniz İklim ve Enerji Proje Sorumlusu Onur Akgül, “Zonguldak, bir dönüşümü hak ediyor. Bu dönüşüm için belediyeler harekete geçmeli ve Zonguldak’ta iklim dostu bir ekonomi ve kentsel tasarım stratejisini planlarına dahil etmeli” dedi. Akgül, belediye planında yer alması gerekenleri şu şekilde sıraladı: “Zonguldak’ın alternatif ekonomileri geliştirecek şekilde yeniden tasarlanması, iklim dostu girişimcilere ve üreticilere hibe, kredi, vergi indirimi, teşvikler verilmesi, enerji dönüşümünün önceliklendirilene özellikle kömürle bağlantılı sektörlerde çalışanlar için bu eğitimlerin önceliklendirilmesi ve ücretsiz gerçekleştirilmesi, kömür nedeniyle atıl ve kirli duruma gelen arazilerin rehabilitasyonu, şehre yeniden kazandırılması…”
Akgül, sözlerini şöyle sonlandırdı: “Kömürden çıkış programının en kısa sürede hayata geçirilmesi gerek. Zonguldaklılar uzun süredir bunun farkında ancak şehirdeki alternatif potansiyeller geliştirilmiş değil. Zonguldak için başka hayat mümkün!”
***
Kentteki ölümler hava kirliliği ve ‘iş kazaları’ kaynaklı
Zonguldak’ta hava kirliliği ve iş kazaları, başlıca ölüm nedenleri arasında yer alıyor. Greenpeace’in Zonguldak için hazırladığı çevre ve halk sağlığı raporundaki çarpıcı veriler şöyle:
♦ 4 kömürlü termik santralın bulunduğu kentte santrallar, yılın çok büyük bir kısmında limit değerleri aşan partikül madde kirliliği yaratıyor.
♦ PM2.5 verileriyle yapılan analizlerde DSÖ’nün belirlediği yıllık ortalama maksimum 10 µg/m3 limitinin aşılarak 2019 ve 2020’de neredeyse üç katına ulaştığı görülüyor.
♦ Kentte 2017, 2018 ve 2019’da gerçekleşen tüm ölümlerin ortalama yüzde 10’u hava kirliliğine bağlı. Ölüm hızı, son 10 yılda yükseldi.
♦ Her üç üniversiteliden biri de şehri terk etti.
♦ Zonguldak’ta yılda ortalama 4 bin 453 “iş kazası” oluyor, bu kazalar sonucu yılda 70 kişi iş göremez oluyor ve 21 ölüm meydana geliyor. Ülke geneline göre iş kazaları 2,9 kat, iş göremezlik 3,8 kat ve ölümler 2,4 kat daha fazla.