Konut satışında son 9 yılın en düşük seviyesi: Bu durgunluk henüz başlangıç

Ekonomi Servisi

TÜİK verilerine göre konut satışları aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33,4 azalırken Türkiye Hazır Beton Birliği’ne göre ise inşaat faaliyetleri yavaşladı. AKP’nin sırtını dayadığı temel gelir kaynağı inşaat olurken sektöre ilişkin verilerde görülen daralma ve yüksek faizler nedeniyle üretim durabilir.

TÜİK, geçen yılın aralık ayı ve 2023 yılına ilişkin konut satış istatistiklerini açıkladı. Buna göre Türkiye genelinde konut satışları aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33,4 azalarak 138 bin 577 oldu. Konut satış sayısı 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 17,5 azalışla 1 milyon 225 bin 926'ya düştü. Ocak-Aralık 2023 döneminde ipotekli konut satışı yıllık bazda yüzde 36,6 gerileyerek 177 bin 748, diğer satış türlerinde de yüzde 13 gerileyerek 1 milyon 48 bin 178 oldu. Bu dönemde ilk defa satılan konut sayısı yüzde 17,5 azalışla 379 bin 542'ye geriledi. İkinci el konut satışları da yüzde 17,5 düşüşle 846 bin 384 olarak kayıtlara geçti. Konut satışlarında İstanbul, 198 bin 739 satış ve yüzde 16,2 payla ilk sırada yer aldı. Satış sayılarına göre bu ili 114 bin 432 konut satışı ve yüzde 9,3 payla Ankara, 65 bin 465 konut satışı ve yüzde 5,3 payla İzmir izledi.

YÜKSELME BEKLENMEMELİ

Dikkat çekici bir açıklama da Türkiye Hazır Beton Birliği tarafından yayımlandı. “İnşaat faaliyetleri yavaşladı” başlığıyla yayımlanan açıklamada, ‘Hazır Beton Endeksi’ raporuna değinildi. 6 aydır pozitif tarafta yer alan Faaliyet Endeksi’nin kasımda daralarak negatif tarafa geçtiğini aralıkta ise toparlanma gösterse de eşik değerin üstüne çıkamadığı vurgulandı. Hem beklenti hem de güven endeksleri aralıkta negatif tarafta yer aldı. Açıklamada “2024 yılının ocak ayında faaliyette ciddi yükseliş beklenmemeli” denildi.

ÜRETİM DURUR

Uzmanlar, verileri BirGün’e değerlendirdi. İzmir Ekonomi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Duman, şunları dile getirdi: “Bu durum 2019’da da yaşandı. TL değer kaybettiği zaman inşaata da sıçradı. O zaman faizleri artırmışlardı. Sektörde 400 bin gibi işgücü kaybı oldu. Bugün öyle bir durum yok ama yüksek faiz devam ederse bu yıl inşaat sektöründe büyük bir istihdam kaybı yaşanır. Ama Cumhurbaşkanı çok pragmatik biri. "Faizi indiriyorum" diyebilir. Mehmet Şimşek’in ekonomik politikaların yansımasını etkisi var. İpotekli satış neredeyse kalmadı. Diğer satışlar da düşmüş. Türkiye’de ilk satışlar önemli. Eskiden yıllık 500-600 binlerde satış olurdu. Şimdiyse 350-400 bin bandında satış oluyor. Bu düşük bir rakam. Rakamlar düşmesine rağmen inşaatların devam ettiğini görüyoruz. Bence bankalar,  inşaat şirketlerinin borçlarını hemen tahsil etmiyor. Bundan kaynaklı da şirketler inşaatlara devam ediyor. Faiz yükselmeye devam ederse inşaat şirketleri üretimi durdurmak zorunda kalacak. Kısacası bu yıl sektör için iyi sinyaller vermiyor.”

İnşaat sektörünün uzun süre hormonlu bir şekilde zorlandığını ifade eden Ekonomist Uğur Civelek, şu ifadeleri kullandı: “En son faizlerin yapay bir şekilde düşük tutulmasıyla hormonda zirveye çıkıldı. 2023’te fiyat artışları çok düşük kaldı. İnşaat sektörü durgunluğun başlangıcında. Sektör istihdam yaratıyor. Artık bunu korumak kolay değil. Geçen yıl yaşanan deprem inşaat sektöründeki sorunları örttüğünü şimdi görüyoruz. Bu yıl sonuçlarını göreceğiz. Ekonomi yönetimi değişti. Faizler düşüktü ve yükselmeye başladı. Demek ki faizlerde yapay bir düşüklük varmış daha önceki yıllarda. Faizler konut sektörünü etkiliyor. Yükselince daralma yaşandı. Dışarıdan ülkeye çok para giriyor havası yaratmaya çalışıyorlar. Bu doğru değil. Türkiye kendi gerçeğini bu yılın ikinci yarısında görmeye başlayacak. Türkiye’nin ekonomisi çok hasta. Çoklu kriz dönemini uzun süre yaşayacağız.”