Köy edebiyatının usta ismi Mahmut Makal hayatını kaybetti

'Bizim Köy' romanıyla tanınan Köy Enstitülü yazar Mahmut Makal 88 yaşında vefat etti.

Bizim Köy 1950’de yayımlandığında toplumun geniş kesimlerinde tam anlamıyla bir depreme yol açtı. Yazarın, 17 yaşında gencecik bir öğretmenken kaleme almaya başladığı “köy notları” kitap haline getirilip de basıldığı zaman önce iktidarın öfkesini üzerine çekti. Çünkü köyden yükselen yoksulluk çığlığı, kulaklarını ve gözlerini her türlü olumsuzluğa kapamak isteyenlere, köyleri yemyeşil, bereketli, güzel köylü kadınların berrak pınarlardan su taşıdığı yerler olarak gösterme çabasında olanlara
atılan bir tokattı. Köylerde hâlâ taş devrinin yaşandığı gerçeğini dile getirmenin bir cezası olacaktı elbette. Her yer kar altındayken, köylere ulaşım sağlanamazken
köyünde öğrencilerini “hayata hazırlamaya” çalışan genç öğretmenin haberi olmadı kitabının kopardığı gürültüden. Karlar erimeye başlayıp, yollar açılınca ilk ziyaretçileri jandarmalar oldu Makal’ın. Tutuklandı. Bizim Köy ise tam tersine çeşitli dillere çevrilip ülke sınırlarını aşmaya başladı.

MAHMUT MAKAL'IN HAYATI

Aksaray’ın Demirciköy’ünde doğdu (1 Ocak 1930). İlköğrenimini köyünün okulunda, meslekeğitimini İvriz Köy Enstitüsü’nde ve Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’nde yaptı.

Yazı hayatına 1948’de Varlık dergisinde başladı. Kitapları da Varlık Yayınevi’nce yayımlandı. Milli Eğitim Bakanlığı’nda öğretmen ve müfettiş olarak görev yaptı. Bakanlık, eğitim teknikleri öğrenimi ve araştırmaları için 1962’de bir yıl İngiltere’ye yolladı. 1964-1965 öğretim yılında, Paris’te Avrupa Sosyoloji Merkezi’nde sosyoloji okudu. 1971-1972 öğretim yılında Venedik Üniversitesi’nde Türk Dili ve Edebiyatı okuttu.

Yurtdışı izlenimlerini Ötelerin Havası adıyla kitaplaştırdı. Dil Derneği, Edebiyatçılar Derneği ve Türkiye Yazarlar Sendikası üyesidir. 1966’da Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Kuruluşu UNESCO’nun “Tüm Kitaplarıyla Dünya Kültürüne Hizmet Ödülü”nü, 1967’de Türk Dil Kurumu Ödülü’nü aldı. UNESCO tarafından Dünya gençliğine örnek insan seçildi. 1979-1980 yıllarında, Ahmet Taner Kışlalı döneminde Kültür Bakanlığı Başdanışmanlığı ve Kültür Yüksek Kurulu Üyeliği yaptı. Bazı yapıtları; Almanca, Fransızca, İngilizce ve İtalyanca başta olmak üzere birçok dile çevrildi ve o ülkelerde yayımlandı.

ESERLERİ

>> Bizim Köy, 1950, 1966 UNESCO ‘Dünya Kültürüne Hizmet Ödülü'
>> Köyümden, 1952 (Hayal ve Gerçek adıyla 1957’de yeniden basıldı)
>> Memleketin Sahipleri, 1954
>> Kuru Sevda, 1957
>> 17 Nisan, 1959
>> Köye Gidenler, 1959
>> Kalkınma Masalı, 1960
>> Eğitimde Yolumuz Nereye, 1960
>> İplik Pazarı, 1964
>> Kamçı Teslimi, 1965
>> Ötelerin Havası, (1965
>> Halktan Ayrı Düşenler (1965)
>> Köpeksiz Köy (1965)
>> Yer Altında Bir Anadolu, 1968)
>> Bu Ne Biçim Ülke, 1968
>> Zulüm Makinesi-Öğretmen Kıyımı, 1969
>> Kokmuş Bir Düzende, 1970
>> Açlık Pınarı, (1973)
>> Değişenler (Bizim Köy, 1975), 1977 Türk Dil Kurumu ödülü
>> Karanlığı Zorlayanlar, 1976
>> Köy Enstitüleri ve Ötesi, 1979
>> Bir İşçinin Günlüğünden, 1980
>> Hayal ve Gerçek-Değişenler (1987)
>> Ağlatı (Denemeler, 1989)
>> Faust’un Dediği (1990)
>> Anımsı Acımsı (1990)
>> Bakırdaki Kıvılcım (1992)
>> Köy Enstitüleri ya da Deli Memedin Türküsü (1993)